Zaburzenia lękowe - objawy, przyczyny i leczenie | Dzień Dobry TVN

Strach, lęk i stres to naturalne stany emocjonalne, które każdy z nas dobrze zna z codziennego życia. To prawidłowa reakcja na trudne dla nas sytuacje, takie jak np. wystąpienia publiczne, potencjalne zagrożenia (warczący pies lub grupa groźnie wyglądających obcych ludzi) czy ważne dla nas wydarzenia. Jeśli jednak stan niepokoju utrzymuje się dłużej i jest bardzo nasilony, nawet jeśli stresujący moment dawno minął, a utrzymujące się napięcie utrudnia lub uniemożliwia poradzenie sobie z codziennymi obowiązkami i problemami, lęk z naturalnej reakcji obronnej staje się chorobą i poważnym problemem. Mówimy wtedy o zaburzeniach lękowych.

Lęk, obserwowany w przebiegu zaburzeń lękowych i zaburzeń depresyjno-lękowych, to paraliżujące napięcie wywierające poważny wpływ na życie danej osoby. Utrudnia lub uniemożliwia kontakty społeczne, pogarsza jakość życia i jest źródłem dużego cierpienia. Czym są zaburzenia lękowe i jak sobie z nimi radzić?

>>> Zobacz także:

Zaburzenia lękowe u dzieci i dorosłych

Zaburzenia lękowe uogólnione (czasem nazywane nerwicami), zaburzenia depresyjne i lękowe mieszane to jedne z najczęstszych zaburzeń psychicznych. Obserwuje się je we wszystkich grupach wiekowych, także u dzieci.

Zaburzenia lękowe – przyczyny

Nadmierne napięcie i zaburzenia lękowe rzadko są spowodowane pojedynczym bodźcem. U znakomitej większości chorych problem jest złożony i wynika ze współistnienia wielu czynników wywołujących lub predysponujących do pojawienia się zaburzeń depresyjno-lękowych. Do najpowszechniejszych przyczyn zaburzeń lękowych zalicza się:

występowanie różnego typu zaburzeń psychicznych w rodzinie;
traumatyczne lub stresujące wydarzenia, takie jak utrata pracy, ciąża i narodziny dziecka, śmierć bliskiej osoby, doświadczenie przemocy;
problemy zdrowotne, w tym zaburzenia hormonalne, cukrzyca, choroby przewlekłe;
stosowanie substancji psychoaktywnych (alkohol, narkotyki);
niektóre cechy osobowości, np. nadmierny perfekcjonizm, wysoka potrzeba kontroli, niska samoocena.

Zaburzenia lękowe – objawy

Zaburzenia lękowe i ich objawy mogą się różnić. Każdy pacjent jest inny i spektrum objawów, na jakie cierpi, może być różne. Do najczęściej obserwowanych objawów zaburzeń lękowych zalicza się:

poczucie napięcia i niepokoju oraz zamartwianie się przez dużą część dnia,
nerwowość, trudności w uspokojeniu się,
ciągłe powracanie myślami do tematów wywołujących lęk,
napady paniki lub niepokoju,
poczucie przytłoczenia,
nawracające wspomnienia i koszmary o negatywnym, stresującym charakterze.

Zaburzenia lękowe - objawy somatyczne

Lęk i napięcie towarzyszące zaburzeniom depresyjnym i lękowym może wywoływać szereg objawów somatycznych zaburzeń lękowych, czyli dotyczących naszego ciała, a nie samopoczucia psychicznego. Szczególnie w przypadku niektórych typów zaburzeń lękowych, np. zespołu lęku uogólnionego czy lęku panicznego, obserwujemy takie objawy jak:

uderzenia zimna lub gorąca, poty;
zwiększone napięcie mięśniowe;
trudności z zasypianiem;
duszność, trudności z oddychaniem, spłycenie oddechu;
złe samopoczucie;
zawroty głowy, ból głowy;
kołatanie serca;
ból w klatce piersiowej.

Zaburzenia lękowe - jak sobie radzić?

W łagodnych przypadkach wystarczające może okazać się zmodyfikowanie codziennych aktywności nacelowane na redukcję stresu i napięcia. Warto odłożyć na później poważne decyzje i zmiany w życiu, utrzymywać zdrowy styl życia (zdrowa dieta, regularny wysiłek fizyczny, sen, ograniczenie spożycia alkoholu i eliminacja substancji psychoaktywnych) i znaleźć czas na aktywności, które sprawiają nam przyjemność. W radzeniu sobie z napięciem i łagodnymi zaburzeniami lękowymi pomocne są także techniki relaksacyjne.

Jeżeli zaburzenia lękowe utrudniają codzienne funkcjonowanie, należy bezwzględnie zgłosić się po pomoc do specjalisty. Jedną z najskuteczniejszych metod leczenia zaburzeń lękowych jest psychoterapia poznawczo-behawioralna. W trudniejszych przypadkach, szczególnie w przypadku nasilonych zaburzeń depresyjno-lękowych nawracających, konieczne może okazać się zastosowanie farmakoterapii.

Zaburzenia lękowe - leczenie farmakologiczne

W leczeniu zaburzeń lękowych, zaburzeń depresyjnych i lękowych mieszanych stosuje się dwie grupy leków – leki przeciwdepresyjne o działaniu przeciwlękowym i leki uspokajające z grupy benzodwuazepinów. Należy zaznaczyć, że decyzja o rozpoczęciu farmakoterapii zaburzeń lękowych powinna być podjęta wspólnie z lekarzem psychiatrą.