Kiedy spotka nas coś miłego i ekscytującego odczuwamy radość, przypływ sił i energii. Innym razem, gdy życie przyniesie nam trudną sytuację, z którą nie umiemy sobie w danej chwili poradzić, odczuwamy przygnębienie i smutek. U niektórych osób emocje te pojawiają się jednak bez wyraźnej przyczyny, za to w dużym, trudnym do opanowania natężeniu. Zmagają się te osoby z trudną do wytrzymania huśtawką emocjonalną, od depresji po euforię. Może to świadczyć o cierpieniu na zaburzenia afektywne dwubiegunowe (inaczej dwubiegunowe zaburzenia nastroju).Wyobraźmy sobie skalę przedstawiającą różne nastroje, jakie możemy odczuwać w życiu. Po lewej stronie znajdzie się na niej największy wyobrażalny smutek i apatia, a na przeciwległym końcu – największa wyobrażalna radość i euforia. Nazwa „zaburzenia dwubiegunowe” odnosi się bezpośrednio do dwóch przeciwstawnych biegunów na skali nastroju – depresji (obniżenia nastroju) i manii (euforii i nieadekwatnej ekscytacji). Oznacza to, że osoby z zaburzeniami afektywnymi dwubiegunowymi doświadczają przeplatających się epizodów skrajnych nastrojów (głębokich depresji lub stanów pobudzenia i euforii), które uniemożliwiają lub znacznie utrudniają im normalne funkcjonowanie.
Zaburzenia afektywne dwubiegunowe – objawy
W przebiegu zaburzeń dwubiegunowych objawy dzielimy na dwie grupy – objawy typowe dla stanów depresyjnych i objawy obserwowane w stanie manii. W stanach podwyższonego nastroju (manii) osoba z zaburzeniami dwubiegunowymi często odczuwa gonitwę myśli, ma trudności w koncentracji i słowotok, przejawia podniecenie psychoruchowe i ma zawyżoną samoocenę (tzw. „mania wielkości”). Objawom tym towarzyszy skłonność do podejmowania lekkomyślnych działań, rozrzutność i podejmowanie nierozważnych decyzji finansowych, brak krytycyzmu, zachowania bezceremonialne i ryzykowne zachowania seksualne. W stanie manii chorego rozpiera energia, ma zmniejszoną potrzebę snu i poczucie rozpierającej go mocy, wielkości i siły. W ciężkich przypadkach objawom tym towarzyszą urojenia i halucynacje.
W przeciwieństwie do epizodów manii, podczas epizodów depresyjnych u osób z zaburzeniami dwubiegunowymi obserwuje się spowolnienie, problemy z koncentracją, trudności w podejmowaniu decyzji, smutek i obniżenie samooceny. Chorzy skarżą się na zmniejszenie energii życiowej, niechęć lub rezygnowanie z codziennych aktywności, problemy ze snem. Depresji w przebiegu zaburzeń afektywnych dwubiegunowych mogą towarzyszyć myśli samobójcze, halucynacje i urojenia.
Zobacz także: Sprawdź, czy cierpisz na zaburzenia lękowe
Zaburzenia afektywne dwubiegunowe – przyczyny
Podobnie jak w przypadku innych zaburzeń nastroju, nie są znane jednoznaczne przyczyn zaburzeń afektywnych dwubiegunowych . Wiadomo, że zaburzenia dwubiegunowe pojawiają się częściej u osób, których krewni także cierpieli na dwubiegunowe zaburzenia nastroju. Badania wykazały, że u bliźniąt jednojajowych w 3 przypadkach na 4 choroba pojawi się u obojga rodzeństwa. U bliźniąt dwujajowych ryzyko rozwoju zaburzeń dwubiegunowych u obojga rodzeństwa jest znacznie niższe (ok. 15%). Obserwacje te wskazują, że skłonność do rozwoju tego typu zaburzeń jest dziedziczona wielogenowo, co utrudnia oszacowanie ryzyka rozwoju choroby u danej osoby.
Obok podłoża genetycznego, d o rozwoju zaburzeń afektywnych dwubiegunowych przyczyniają się stresujące przeżycia. Stres może także wyzwalać kolejne epizody manii czy depresji oraz przedłużać czas trwania epizodu. Dotychczas nie stwierdzono istnienia dwubiegunowych zaburzeń osobowości ani żadnych typowych cech osobowości, które predysponowały by do rozwoju zaburzeń dwubiegunowych.
Jak pomóc osobie z zaburzeniami afektywnymi dwubiegunowymi?
Nie ma „złotej metody” pomocy osobie z dwubiegunowymi zaburzeniami nastroju w czasie epizodu depresji lub manii. W każdym przypadku, niezależnie od stopnia nasilenia choroby, należy zachęcać pacjenta do kontaktu z lekarzem i podjęcia leczenia farmakologicznego. W okresie depresji konieczna może okazać się pomoc lub nadzór w podejmowaniu codziennych aktywności i przyjmowaniu leków.
Zwiększona aktywność psychoruchowa, wesołkowatość i poczucie wielkości obserwowane w czasie epizodów manii mogą stanowić duże wyzwanie dla bliskich chorego. Kontakt z osobą z zaburzeniami afektywnymi dwubiegunowymi w fazie manii jest utrudniony, a czasem wręcz niemożliwy. Ze względu na zagrożenie, jakie chory może stanowić sam dla siebie, w czasie epizodów manii najważniejszą rolą rodziny i bliskich jest skłonienie pacjenta z zaburzeniami dwubiegunowymi do jak najszybszego podjęcia leczenia farmakologicznego u lekarza psychiatry.
Zobacz także: Zaburzenia psychiczne i ich rodzaje. Leczenie oraz objawy
Bibliografia
1. Adam Bilikiewicz, Psychiatria , wydanie 3, PZWL, 2003.
2. Lidia Cierpiałkowska, Psychopatologia , Scholar, 2012.
3. Stanisław Pużyński, Jacek Wciórka, Klasyfikacja zaburzeń psychicznych i zaburzeń zachowania w ICD 10 , wyd, 1, Vesalius, 2000.
Autor: Redakcja Dzień Dobry TVN
Pozostałe wiadomości
NewsyZmiany w Dzień Dobry TVN. Do zespołu dołączą znane twarze
GwiazdyTakiego programu dawno nie było. W pracy stawi się wyjątkowy skład prowadzących
GwiazdyUpiekłam fit "sernik" Anny Lewandowskiej. Bez glutenu, bez laktozy... bez smaku?
Styl życiaQuiz. Sprawdź, co wiesz o wielkanocnych potrawach?
Przepisy kulinarneŻurek i barszcz biały - czym się różnią te wielkanocne zupy?
NewsyWielkanoc z Dzień Dobry TVN. Jakie świąteczne niespodzianki czekają widzów?
GwiazdyRebel Wilson straciła dziewictwo w wieku 35 lat. "Ludzie mogą poczekać, aż będą gotowi"
GwiazdyNowy uczestnik wszedł do "Hotelu Paradise 8" i od razu namieszał
Gorące tematyPomyśl, zanim udostępnisz zdjęcia swojego dziecka
Przepisy kulinarneSerowe pyszności na Wielkanoc. Poznaj przepisy Andrzeja Polana na dania z serem długodojrzewającym
Ślub i weseleWysyłają gościom wirtualne zaproszenia na ślub. Czy to dobry pomysł?
Styl życiaTradycje wielkanocne - zwyczaje, ciekawostki i symbole Wielkanocy. Co powinno być w koszyczku wielkanocnym?
Przepisy kulinarne"Po Wielkanocy sałatkę jarzynową wyrzuca 68% Polaków". Znana dziennikarka radzi, co z niej zrobić
GwiazdyWojciech Modest Amaro podzielił się rodzinną nowiną. "Piękny Aniołek już jest na świecie"
Przepisy kulinarneWyjątkowe dania z drobiu na Wielkanoc (i nie tylko). Wypróbuj przepisy Matteo Brunettiego
ParentingTuż po porodzie otrzymała od matki niestosowny prezent
Zdrowe odżywianieIle jajek można zjeść w tygodniu? Ekspert rozwiewa wątpliwości
GwiazdyKsiężna Kate wspierała ją w chorobie. Teraz 8-latka chce zrobić dla niej to samo. "Wyzdrowieje tak, jak ja"
Podróże10 kroków dzieli Cię od udanej podróży. O tym należy pamiętać przy planowaniu wyjazdu
ParentingKobiety hejtowane za wielodzietność. "Odpieluszkowe zapalenie mózgu"
GwiazdyZjadłam słynny żurek Magdy Gessler. Czy talerz zupy jest wart swojej ceny?
Styl życiaSiostry uratowały sklep dziadka. "To nie mogło się tak skończyć"
GwiazdyKlaudia El Dursi zabiera w podróże walizki z jedzeniem?
Zdrowe odżywianieTen składnik warto suplementować. "Odpowiada za to, że nasza skóra jest ładna, a włosy piękne"
HoroskopWiosenny horoskop miłosny. Pojawią się emocjonalne burze i zawirowania
PsychologiaCzy epidemia opioidowa ma szansę dotrzeć do Polski? "4 lata temu nie mieliśmy żadnych przypadków"
Styl życiaPolska ma własnego van Gogha. Ekspertyzy potwierdziły autentyczność obrazu
Parenting"Alkohol, przemoc, zaniedbania". Gabriela nie bała się pomóc maluchom
Przepisy kulinarnePotrawy wielkanocne, które zawładną świątecznym stołem. Przepisy Sebastiana Olmy
GwiazdyMarcin Prokop ma wyjątkową relację z bratem, lecz nie zawsze było kolorowo. "Zburzył mój spokój"
GwiazdyObejrzałam dwa odcinki serialu "Klara". Każdy zna kogoś takiego, jak matka głównej bohaterki
Sposób na wnętrzeSposób na wnętrze: Metamorfoza starej i niefunkcjonalnej kuchni. "To jest rewelacja"
GwiazdySarah Ferguson wspiera Kate. Sama walczyła z dwoma typami raka
GwiazdyWyjątkowy gość specjalny w "MasterChef Nastolatki"
GwiazdyNazywają go "trudnym aktorem". Jaki naprawdę jest Sebastian Fabijański?
Pielęgnacja twarzy i ciałaDbać trzeba nie tylko o włosy, ale i o skórę głowy. Jak to robić?
Parenting"Łazienkowe przekleństwa" - zbawienna metoda czy szkodliwy trend? Psycholożka wyjaśnia
DomSposób na idealnie białe firanki i obrusy na święta - sprawdź, co trzeba zrobić
Gwiazdy"Hotel Paradise 8". Ola i Ada rozdają karty. Ich decyzja może mieć wpływ na Rajskie Rozdanie
Pielęgnacja twarzy i ciałaZatrzymaj pierwsze zmarszczki. Sprawdź, jak zapobiec starzeniu się skóry
NewsyPlatforma streamingowa Max już w czerwcu. "Na tę chwilę czekaliśmy 2 lata"
Aranżacje wnętrzWiosna na wielkanocnym stole. Stwórz własne dekoracje
LongFormBrak apetytu u osób starszych. Co robić, kiedy seniorzy przestają jeść?
NewsyCo i za ile kupimy do koszyka wielkanocnego?
ZwierzętaNie wiesz, jak rozmawiać ze swoim psem? Waszą komunikację poprawi Radek Ekwiński. Napisz do nas
Styl życiaTo najczęstszy błąd w podawaniu żurku
HoroskopWybuchowy ekstrawertyk, a może cichy introwertyk? Poznaj numerologiczną 4
GwiazdyMateusz Hładki poprowadzi nowy program
Przepisy kulinarneSprawdzony trik z TikToka. Jak sprytnie pokroić mango?
NewsyE-sklep TVN. Co jest w ofercie? "Widzowie poczują się częścią czegoś większego"
Zdrowe odżywianieIle cukru jest w przekąskach dla dzieci? "Owoce się je, a nie pije"
Styl życiaPaulina Holtz oddała kuchnię. Ogłoszenie zamieściła na popularnej grupie
ParentingWielka przeprowadzka rodziny Clarke. "Najbardziej obawiamy się o Czarusia"
GwiazdySanah szczerze o swoich lękach. Czego się obawia?
Przepisy kulinarne9 tradycyjnych potraw na Wielkanoc - najlepsze przepisy
ŚwiatWakacje w maju – gdzie warto pojechać?
GwiazdyOla Żuraw-Świątek po 10 latach pogodziła się z mamą
Nasze akcje#DzieńDobrywPolsce. Potrzebujesz interwencji Dzień Dobry TVN? Napisz do nas
Styl życiaJak rozmawiać z dziećmi o ukrzyżowaniu Jezusa? "Mają prawo wiedzieć, że umieramy"
GwiazdyGrupowa randka w "Hotelu Paradise 8". Ktoś złoży uczestnikom niezapowiedzianą wizytę
GwiazdyBeata Ścibakówna skrytykowała zachowanie młodych aktorów
Styl życiaNauczycielka, która nie stawia stopni. "Obawiałam się bardziej reakcji rodziców niż uczniów"