Wybór szkoły średniej. Jak pomóc dziecku?

Egzaminy ósmoklasistów zaczynają się niedługo, bo już 25 maja. To pierwsze poważne sprawdzanie poziomu zdobytej wiedzy w ich życiu. Temu wyzwaniu towarzyszy kolejne, równie stresujące, czyli wybór szkoły średniej. W jaki sposób rodzice mogą w tym pomóc dziecku?

Wybór liceum czy innej średniej szkoły to jedna z pierwszych poważniejszych decyzji w życiu młodego człowieka. Wiele czynników na nią wpływa, w tym otoczenie, w jakim się wychowuje i wzorce, które obserwuje. Jaki wpływ na wybory dzieci mają ich rodzice? Jak mogą im pomóc? Co mogą zrobić rodzice, aby dziecko wybrało jak najlepiej, zgodnie ze sobą i swoimi preferencjami?

Wybór szkoły średniej - dlaczego nie jest to łatwe?

Obecnie wielu ósmoklasistów zastanawia się, co robić po podstawówce, jaką szkołę średnią wybrać po 8. klasie. Zdarzają się osoby, które już na etapie kończenia szkoły podstawowej zaczynają definiować i stopniowo realizować swoją przyszłość zawodową. Nie jest to jednak powszechne, co akurat jest zupełnie normalne. Dziecko na tym etapie swojego życia nie ma jeszcze w pełni rozwiniętych struktur mózgowych, dlatego nie potrafi stosować niektórych mechanizmów myślenia.

Wśród nich znajdują się:

ustalanie priorytetów
przemyślane i racjonalne podejmowanie decyzji popartych argumentami za i przeciw
autorefleksja i pogłębione wnioskowanie.

To tylko niektóre z przyczyn, dla których dorastający młody człowiek potrzebuje wsparcia swoich rodziców, ale też innych dorosłych osób. Należy mieć świadomość, że dzieci, a właściwie już nastolatkowie, bo to na nich się skupiamy, choć często zaskakująco spostrzegawcze i pomysłowe, nie posiadają jeszcze tak rozbudowanych mechanizmów myślenia, jak dorośli. Dlatego w sytuacji podjęcia bardzo ważnej dla ich przyszłości decyzji, nie mogą być pozostawieni sami sobie.

Wielu młodych ludzi potrzebuje więcej czasu na odnalezienie swojej drogi i tego, czym chcą zajmować się w dorosłym życiu. Nie można więc zbyt wcześnie wymagać od dzieci, aby podjęły decyzję, kim chcą być w przyszłości i podążały w tym jednym, określonym kierunku. Tym bardziej nie należy narzucać im ścieżki edukacyjnej czy zawodowej, bardziej zgodnej z preferencjami rodzica niż dziecka. Rodzic powinien przede wszystkim wspierać dziecko w jego wyborach i wspólnie rozważać wszelkie za i przeciw.

Jak wesprzeć dziecko w wyborze szkoły średniej?

Proces wyboru szkoły średniej może trochę potrwać. Warto wziąć pod uwagę wiele składowych i wesprzeć dziecko na kilka różnych sposobów:

Analiza możliwości dziecka – nie należy „pchać dziecka na siłę” do prestiżowej szkoły o wysokim poziomie nauczania, jeśli ma ono jakieś problemy w nauce lub po prostu nie czuje się na siłach. Wielu rodziców niesłusznie sugeruje się rankingami szkół średnich. Wybierzcie szkołę, w której dziecko będzie miało szanse się rozwinąć bez obawy, że natychmiast spadnie na nie szereg przytłaczających, niekiedy niemożliwych do osiągnięcia wymagań.
Skupcie się razem z dzieckiem na jego ulubionych szkolnych przedmiotach – to może być właściwy kierunek wyboru odpowiedniej szkoły średniej. Miłośnik danego przedmiotu może wtedy postawić na liceum profilowane i klasę z konkretnym rozszerzeniem, np. językową, historyczną, matematyczną itd.

Zastanówcie się nad pasjami i zdolnościami dziecka – jeśli jest np. uzdolnione artystycznie, być może taka szkoła będzie dla niego odpowiednia; jeśli dobrze się czuje w gotowaniu, może odnajdzie się w technikum gastronomicznym lub szkole zawodowej, itd. Ważna jest szczera rozmowa. Niech dziecko samo opowie, co najbardziej lubi robić, jeżeli jeszcze tego nie wiemy, albo ma tak wiele zainteresowań, że nie zdajemy sobie sprawy, które jest tym najistotniejszym.
Jeśli dziecko pewnie stawia na jakiś zawód, dowiedzcie się o nim jak najwięcej i wspólnie rozważcie wszelkie za i przeciw.
Rozmawiaj z dzieckiem o pieniądzach - niech wie skąd się biorą, opowiedzcie mu swoją drogę edukacyjną i zawodową od szkoły podstawowej do obecnej sytuacji. Zwróćcie uwagę na swoje decyzje z przeszłości i późniejsze ich konsekwencje. Bez względu na to, jakie one były, ich zadaniem jest łagodne pokazanie możliwych skutków, a nie straszenie.
Zapewnij dziecko, że wspólnie dążycie do podjęcia decyzji ważnej, ale nie najważniejszej. Może zdarzyć się tak, że dziecko zupełnie nie będzie wiedziało, co wybrać i w którym kierunku ma zacząć iść. Wówczas należy wytłumaczyć, że poważniejsze decyzje może podjąć później, że jest jeszcze dużo czasu na wybór przyszłego zawodu. Poza tym ludzie przecież zmieniają kierunki studiów i wykonywane zawody. Aby jednak mieli możliwość podejmowania takich zmian i przychodziły one łatwiej, muszą posiadać niezbędną wiedzę o świecie. Niech dziecko wie, że najważniejszym jego zadaniem jest rozwój, zdobywanie wiedzy, dzięki której lepiej zrozumie świat, w którym żyje.
Wytłumacz różnice, jakie są pomiędzy liceum, technikum, a szkołą zawodową i jakie są po nich możliwości. Warto też zabrać dziecko na dni otwarte do poszczególnych szkół, by mogło poznać je od środka i dowiedzieć się, z czego będzie mogło w nich skorzystać.

We wsparciu dziecka w podjęciu decyzji o wyborze szkoły średniej ważne jest wyważone zaangażowanie rodziców, nauczycieli i innych dorosłych z otoczenia. Wszystkie powyższe rady, odpowiednio użyte, mogą być bardzo pomocne. Najważniejszym jest nie pozostawanie dziecka samemu sobie ze słowami "to Twój wybór", jak i nie wywieranie na nim presji.