Terapia poznawczo-behawioralna stosowana jest głównie w leczeniu zaburzeń na tle depresyjnym i lękowym. Pomaga w radzeniu sobie z bulimią, społecznymi fobiami, a także ze stresem pourazowym. Jakie są jej założenia i skuteczność?
Psychoterapia poznawczo-behawioralna – zarys
Psychologia poznawczo-behawioralna została opracowana przez Aarona T. Becka, amerykańskiego psychiatrę i ówczesnego profesora Uniwersytetu w Pensylwanii. Terapia przez niego opracowana opierała się głównie na obserwacji zachowań i przeżyć jego pacjentów. Aaron T. Beck opierał się w dużej mierze na koncepcji schematów poznawczych George’a Kelly’ego, a także pracach Karen Horney i Leona Saula. Należy jednak podkreślić, że terapia poznawczo-behawioralna nie ma jednego ojca – nad jej stworzeniem od roku 1963 pracował z Beckiem również Albert Ellis.
Psychoterapia poznawczo-behawioralna – założenia
Terapia poznawczo-behawioralna zakłada, że myśli i emocje, a także zachowania człowieka oddziałują na siebie, tworząc pewne wzorce, które nie zawsze są pożądane. W życiu doświadczamy różnych sytuacji i różnych wzorców zachowań – niestety nie wszystkie są właściwe, pomimo to – przyswajamy je i wykorzystujemy, nie zdając sobie sprawy z tego, że w ten sposób ranimy samych siebie lub ludzi nam bliskich. Niektóre schematy myślowe zakorzenione są nawet w dzieciństwie. Podczas terapii pacjent ma możliwość zrozumieć swoją postawę, a jeżeli ukształtowały go nieprawidłowe i szkodliwe dla niego schematy myślowe, ma możliwość ich eliminacji lub przekłucia na pozytywne schematy. Jak można przypuszczać, psychologia poznawczo-behawioralna nie należy do najłatwiejszych.
Ile może trwać ta terapia? Najczęściej od kilku do kilkunastu tygodni. Dlaczego tak krótko? Ponieważ terapeuta pracuje nad myślami i emocjami pacjenta w danym momencie życia. Terapia ta może być prowadzona zarówno indywidualnie z pacjentem, jak i z całą grupą. Jeżeli chodzi o terapię grupową, to podczas pracy wykorzystywane są przede wszystkim techniki behawioralne, których celem jest zmiana zachowania. Z pacjentami w grupie wykonuje się również treningi zachowań społecznych.
Techniki poznawczo-behawioralne
W terapii poznawczo-behawioralnej stosuje wiele różnorodnych technik. Bardzo często terapeuta wywiera kontrolowany wpływ na pacjenta – wpływa na jego uwagę, albo wręcz przeciwnie – rozprasza jego uwagę, a nawet powoduje sytuacje stresowe. Wszystko po to, aby pacjent mógł zobaczyć, jak reaguje na konkretne sytuacje. Choć techniki poznawczo-behawioralne są różne, to jedną z najsławniejszych jest dialog sokratejski. Na czym polega terapia poznawczo-behawioralna ? Terapeuta zadaje pytania, a pacjent odpowiada na nie. Rolą pacjenta jest odkrywanie źródła przekonań, którymi się kieruje. Pytania zadawane przez terapeutę muszą być tak sformułowane, aby pacjent mógł sam dojść do ważnych wniosków.
Dla kogo metoda poznawczo-behawioralna jest kierowana?
Metoda poznawczo-behawioralna jest przeznaczona głównie dla osób z zaburzeniami lękowymi i depresjami. Jednak terapeuci stosują ją znacznie częściej. Doskonale sprawdza się w walce z wieloma fobiami oraz w leczeniu lęków napadowych. Co więcej, jest skuteczna w leczeniu nerwic, zaburzeń kompulsywno-obsesyjnych, stresu pourazowego, a także schizofrenii. Bardzo często kobiety cierpiące na depresję poporodową również są prowadzone przez terapeutę właśnie tą metodą.
Podejście poznawczo-behawioralne pomaga odzyskać kontrolę nad swoim życiem
Podejście poznawczo-behawioralne ma wiele zalet. Jednak jedną z najważniejszych jest odzyskanie kontroli nad swoim życiem poprzez zrozumienie, w jaki sposób emocje i myśli wpływają na zachowania. Podczas sesji terapeutycznych pacjent uczy się również wielu niezwykle przydatnych technik, które później może wykorzystać w swoim życiu.
Psychoterapia może być zarówno jedyną formą leczenia różnych zaburzeń, jak i formą uzupełniającą obok farmakologii. Metoda poznawczo-behawioralna uznawana jest za najlepiej przebadaną klinicznie terapię, dlatego często to właśnie ją się poleca. Jeżeli jednak nie jesteś przekonany do tej metody, możesz rozważyć inne – jest ich naprawdę wiele. Warto w tym względzie zaufać terapeucie.
Autor: Redakcja Dzień Dobry TVN