Szczęście to emocja oznaczająca chwilowe, bezgraniczne poczucie przyjemności i radości lub trwałe zadowolenie z życia. Od zawsze stanowiło punkt filozoficznych i psychologicznych rozważań, a każda szkoła miała na ten temat własne stanowisko. Filozofia stoicka, czasami niesłusznie kojarzona jest z biernością i wycofaniem, zakładała, że zadowolenie i poczucie spełnienia można uzyskać dzięki spokojowi i sile charakteru. Stoicyzm przeżywa dzisiaj swoisty renesans.
Co to jest stoicyzm? Definicja
Filozofia stoicka to jeden z kierunków w starożytnej Grecji, zakładający, że głównymi czynnikami szczęścia są: kierowanie się rozumem, cnota, dyscyplina moralna, równowaga duchowa i odcięcie emocji od zdarzeń zewnętrznych. Stoicyzm to także postawa życiowa, której istotą jest zachowanie wewnętrznego spokoju i opanowania w każdej sytuacji, zarówno trudnej jak i pozytywnej. Według stoików człowiekiem powinien rządzić zdrowy rozsądek, a nie namiętności.
Szkoła stoicka została założona przez Zenona z Kition w Atenach w III wieku p.n.e. i trwała przez całą starożytność. Ostateczną formę nadał jej Chryzyp z Soloi, którego dziś uważa się za czołowego przedstawiciela stoicyzmu. Nazwa pochodzi od słów “stoa kolorowa” – miejsca spotkań, gdzie publicznie nauczał Zenon z Kition.
Najważniejsi przedstawiciele stoicyzmu to: Zenon z Kition, Chryzyp z Soloi, Zenon z Tarsu, Diogenes, Seneka Młodszy i Marek Aureliusz.
Stoicyzm – poglądy
Etyka stoicka ma swoje korzenie w teorii bytu: światem rządzi wszechmocna siła, która nieubłaganie dąży do spełnienia swojego celu. Można uczestniczyć w tym dążeniu albo się mu sprzeciwiać. Druga postawa jest bezcelowa i niesie za sobą negatywne konsekwencje, ponieważ nie można zmienić biegu wydarzeń. Człowiek powinien być mędrcem, który żyje w zgodzie z naturą i kieruje się rozumem. Należy nieustannie pogłębiać swoją wiedzę – dzięki temu zrozumienie świata będzie łatwiejsze.
Zenon z Kition i jego uczniowie uważali, że szczęście może dać człowiekowi tylko cnota, która uczy go życia zgodnie z rozumem i naturą oraz uniezależnia go od wszystkiego, co dzieje się na zewnątrz. Stoicka cnota to pełne zrozumienie praw natury na poziomie intelektualnym i emocjonalnym. Jest także równoważna szczęściu i dobru.
Oto najważniejsze poglądy stoików :
1. Cnota nie jest podzielna, dlatego człowiek albo ma ją całą, albo nie posiada jej w ogóle;
2. Kto raz posiadł cnotę, nie może jej już stracić;
3. Człowiek prawdziwie cnotliwy staje się automatycznie dobry;
4. Bycie cnotliwym to osiągnięcie pełnej obojętności wobec świata;
5. Nie ma dobrych i złych wydarzeń – wszystko poza cnotą jest obojętne;
6. Szczęście nie zależy od czynników zewnętrznych;
7. Obojętność nie oznacza niewypełniania swoich obowiązków;
8. Szczęście można osiągnąć siłą charakteru – nie ulegać popędom i uniezależnić się od zmiennych okoliczności.
Z tych poglądów wywodzi się związek frazeologiczny „ stoicki spokój ”, który oznacza niczym nie zachwiany spokój i równowagę duchową. Według filozofii stoickiej człowiek powinien pozostać niewzruszony nawet w obliczu przykrych czy dramatycznych wydarzeń w życiu i nie mogą one odbierać mu poczucia szczęścia. Pogoda ducha nie musi być także uzależniona od pozytywnych wydarzeń. Ludzie nie powinni się cieszyć ani smucić z powodu zewnętrznych wydarzeń. Prawdziwe szczęście to rozum i zgoda z naturą.
Czym jest szczęście według stoików?
Według zwolenników stoicyzmu szeroko rozumiane szczęście to osiągnięcie spokoju poprzez zachowanie równowagi pomiędzy swoim wnętrzem a naturą. To także niesprzeciwianie się biegowi wydarzeń. Pogoda ducha, radość i zadowolenie z życia nie mogą być uzależnione od czynników zewnętrznych i tego, co się przytrafia. Człowiek szczęśliwy to taki, który kieruje się rozumem i żyje zgodnie z prawami natury.
Stoik – kto to jest?
Stoik to osoba, która w swoich czynach i działaniach kieruje się rozumem oraz żyje w zgodzie z naturą. Ludzie, którzy żyją zgodnie z filozofią stoicką, wykazują pewien stopień obojętności i dystansu wobec biegu wydarzeń, znoszą wszystkie przeciwieństwa losu cierpliwie, bez żalu i sprzeciwu. Wyzbywają się wszelkich namiętności, popędów, ekstazy i chciwości.
Zobacz film: Hygge, czyli duński sposób na szczęście
Autor: Redakcja Dzień Dobry TVN
Źródło zdjęcia głównego: E+