Skóra atopowa objawia się przesuszonymi, czerwonymi grudkami widocznymi m.in. w zgięciach pod kolanami i przy łokciach, na dłoniach, w okolicach uszu, na twarzy i w innych miejscach ciała. Łagodzenie tych zmian możliwe jest poprzez używanie specjalistycznych szamponów, balsamów, kremów do skóry atopowej wyróżniających się prostym składem.
>>> Zobacz także:
- Jak dbać o cerę dojrzałą? Jakich składników szukać w kremie i innych kosmetykach?
- Wszystko, co warto wiedzieć o trądziku hormonalnym. Jaki ma związek z depresją?
- Hiperpigmentacja – pozapalna, hormonalna. Leczenie przebarwień
Jakie są przyczyny skóry atopowej?
Atopia określa skłonność do chorób atopowych, w tym między innymi do atopowego zapalenia skóry (AZS), zwanego również wypryskiem atopowym. Skóra atopowa uważana jest za jedną z najczęściej występujących alergicznych chorób skóry. Towarzyszy ona przez całe życie, w trakcie którego występują okresy remisji i nasilenia objawów. Stosowane kosmetyki do skóry atopowej z reguły jedynie wyciszają symptomy.
Atopowa skóra pojawia się zazwyczaj u niemowląt (60 proc. przypadków) i u dzieci do mniej więcej 5. roku życia. Choroba uaktywnia się w najwcześniejszych etapach życia, co nie wyklucza pojawienia się jej później. Skóra atopowa u dorosłych częściej występuje u kobiet i jest odmianą egzemy.
AZS jest uwarunkowane genetycznie. Stwierdzono, że u chorych ze skórą atopową występuje mutacja genu odpowiadającego za "zakodowanie" w organizmie filagryny, która u zdrowych ludzi wpływa na działanie ochronne naskórka. Winą za chorobę obarcza się również nieodpowiednią odpowiedź na małe dawki alergenów, a także stres. U pacjentów z AZS ma miejsce intensywna produkcja przeciwciał IgE, które są skierowane na alergeny pokarmowe (np. jaja, ryby), pyłki roślin, sierść zwierząt.
Skóra atopowa - objawy
Suchość skóry to jeden z pierwszych objawów atopowego zapalenia skóry. Pojawiają się również czerwone grudki, które widoczne są w zgięciach pod kolanami i przy łokciach. U dorosłych atopowa skóra przejawia się w okolicach karku, na klatce piersiowej, twarzy, biodrach oraz dłoniach. Atopia może dotknąć również skórę głowy, wówczas dochodzi do osłabienia mieszków włosowych i nadmiernego wypadania włosów.
Zmiany skórne w AZS zlewają się ze sobą, przez co wyglądają niczym liszaj, mogą rozprzestrzenić się na całe ciało (tzw. erytrodermia). Wypryskom atopowym towarzyszy świąd.
Objawy skóry atopowej mogą ulegać intensyfikacji pod wpływem wysokiej temperatury i zwiększonej potliwości. Na przebieg atopowego zapalenia skóry mają również wpływ zanieczyszczenie środowiska, detergenty, a nawet stres. Atopowemu zapaleniu skóry towarzyszy niekiedy astma oskrzelowa.
Profilaktyka w atopowym zapaleniu skóry
W przypadku AZS istotną kwestią jest prawidłowe przystosowanie otoczenia. Najkorzystniejsze jest utrzymywanie temperatury powietrza na poziomie pozwalającym uniknąć nadmiernego przegrzania i pocenia, które podrażniają i nasilają świąd. Pomocne są też nawilżacze przeciwdziałające wysuszaniu powietrza. Ważnym elementem jest wietrzenie pomieszczeń oraz eliminacja potencjalnych skupisk alergenów, takich jak dywany, firany, zasłony.
Dla osoby z atopowym zapaleniem skóry bardzo istotny jest również ubiór, który powinien być wykonany z miękkich tkanin, najlepiej bawełnianych. Nie wskazana jest natomiast wełna. Do prania odzieży należy używać łagodnych detergentów, a unikać płynów wybielających i zmiękczających tkaniny.
Pielęgnacja skóry atopowej w trakcie kąpieli
Jednym z ważniejszych zabiegów w przypadku pacjenta z AZS jest kąpiel, która przynosi ulgę przede wszystkim w fazie aktywnej choroby.
Atopia skóry wiąże się z koniecznością stworzenia określonych warunków w trakcie kąpieli, która powinna trwać, w zależności od nasilenia stanu zapalnego skóry, średnio 5-10 minut. Temperatura wody powinna wynosić ok. 30 st. C (wyższa może wywołać lub nasilić swędzenie). Specjaliści zalecają dodawać do wody emulsje, oleje naturalne i mineralne, które niwelują świąd oraz umożliwiają ograniczenie stosowania środków przeciwzapalnych. Osobom zmagającym się z AZS polecane są również kąpiele z dodatkiem krochmalu.
Poza stosowanymi preparatami ważna jest także jakość wody i sposób aplikowania środków myjących. Po pierwsze, woda do kąpieli powinna być pozbawiona chloru, dlatego warto używać wody przegotowanej lub założyć na kran specjalny filtr. Po drugie, chorzy z atopową skórą w trakcie kąpieli nie mogą się pocierać, warto również zrezygnować z myjki, w której mogą namnażać się chorobotwórcze bakterie.
Do osuszania ciała przy atopowym zapaleniu skóry używać należy miękkiego ręcznika. Kilka minut po kąpieli na całą skórę nakłada się preparaty nawilżająco-natłuszczające. W obrębie zmian skórnych stosuje się miejscowe leki przeciwzapalne.
Kosmetyki dla skóry atopowej dzieci i dorosłych
Do natłuszczania atopowej skóry stosuje się specjalny krem, który zakupić można w każdej aptece. Powinien on mieć nie więcej niż 5 składników.
Podstawowymi elementami w składzie kremu czy też balsamu pielęgnacyjnego dla chorego z AZS są emolienty. Jednym z naturalnych emolientów jest skwalen. Na uwagę zasługuje również masło Shea, które przyspiesza gojenie drobnych ranek oraz łagodzi zmiany alergiczne. Ponadto skóra atopowa dobrze reaguje na kosmetyki z wyciągiem z owsa Rhealba. Należy jednak pamiętać, że działania emolientów utrzymuje się nie dłużej niż 4 godziny. Dlatego ważne jest regularne ich stosowanie (nawet klika razy dziennie), które sprawia, że skóra atopowa u niemowląt zyskuje warstwę ochronną, mniej swędzi i wolniej się przesusza.
Istotna jest również odpowiednia pielęgnacja atopowej skóry głowy. Warto korzystać z naturalnych szamponów zawierających mocznik, który w odpowiednim stężeniu znakomicie nawilża i zmiękcza skórę. Do pielęgnacji skóry atopowej głowy i ciała sprawdzi się też żel aloesowy.
Kupując balsam do skóry atopowej, warto pamiętać by nie zawierał substancji zapachowych, które mogą jedynie zintensyfikować problem. Skóra atopowa u dzieci i dorosłych źle reaguje również na Sodium Laureth Sulfate (SLES).
Leczenie skóry atopowej
Dostępnych jest wiele miejscowych preparatów glikokortykosterydowych – występują one w różnych formach, pozwalających na indywidualne dopasowanie do pacjenta. Miejscowe glikokortykosteroidy są pierwszorzędowymi lekami przeciwzapalnymi w atopowym zapaleniu skóry. Także miejscowe preparaty zawierające inhibitory kalcyneuryny znajdują zastosowanie w leczeniu AZS. Kolejnym etapem postępowania w atopowym zapaleniu skóry jest leczenie ogólne w warunkach ambulatoryjnych lub szpitalnych (leki przeciwhistaminowe, glikokortykosterydy, cyklosporyna, leczenie biologiczne, fototerapia UVB 311, PUVA).
Autor: Redakcja Dzień Dobry Wakacje