W celu dowiedzenia się, jak obliczyć urlop pracownikowi, należy dokładnie zapoznać się z siódmym rozdziałem Kodeksu Pracy, w którym znajdują się wszystkie wytyczne potrzebne do zrozumienia złożonego procesu wyliczania urlopów – wypoczynkowych lub innych. Przy rachunkach trzeba wziąć pod uwagę między innymi staż pracy pracownika oraz etat na jakim jest zatrudniony – tzw. pełny etat, pół etatu lub inny wymiar czasu pracy.
>>> Zobacz także:
- Recepta na powrót do pracy po urlopie. Jak zrobić to bezboleśnie?
- Jak pokonać stres przed pracą?
- Do 30 września można wykorzystać zaległy urlop za 2018 r. Wszystko o zasadach udzielania urlopu wypoczynkowego
Główne zasady obliczania urlopu wypoczynkowego
Podstawową informacją, niezbędną do obliczenia urlopu, jest staż pracy: dla pracowników zatrudnionych na pełen etat mniej niż 10 lat przysługuje do 20 dni płatnego urlopu, a dla tych z dłuższym okresem zatrudnienia – do 26 dni. Mowa tu oczywiście o obliczaniu urlopu dla pracownika zatrudnionego na podstawie umowy o pracę.
Na staż pracy składa się ukończenie konkretnych etapów edukacji (art. 155 Kodeksu pracy) oraz cały okres zatrudnienia pracownika, a więc wszystkie wcześniejsze miejsca pracy i obecna zatrudniająca go firma. Informacja dotycząca wykształcenia może okazać się kluczowa przy liczeniu urlopu , ponieważ ukończenie samego tylko liceum ogólnokształcącego jest równoznaczne z 4 latami stażu, a uzyskanie wykształcenia wyższego oznacza aż 8 lat! Urlop musi zostać udzielony na te dni, które są dla pracownika dniami pracy, stąd też co do zasady należy wykluczyć weekendy i święta ustawowo wolne od pracy. Jeden dzień urlopu odpowiada przeciętnie ośmiu godzinom pracy.
Sytuacja staje się bardziej skomplikowana w przypadku pracownika zatrudnionego na niepełny etat – w tym przypadku należy obliczyć urlop proporcjonalny. Jak zatem go obliczyć? Najpierw ustala się ilość dni wolnych przysługujących pracownikowi według stażu pracy, a następnie mnoży się je przez cząstkę etatu. Jeśli zatem przyjmie się, że pracownik ma staż poniżej 10 lat i pracuje na ½ etatu, to proporcjonalne liczenie urlopu wygląda następująco : 20 dni x ½ etatu = 10 dni. Jeżeli zatrudniony pracował jedynie przez pewną część roku według innego wymiaru czasowego, należy wyliczyć urlop wypoczynkowy oddzielnie przed zmianą i po zmianie , a następnie zsumować wyniki przy pamiętaniu, że w danym roku kalendarzowym przysługuje maksymalnie 26 dni urlopu wypoczynkowego.
Ustanie stosunku pracy, czyli jak obliczyć urlop przy wypowiedzeniu?
Zakończenie stosunku pracy oznacza konieczność rozliczenia urlopu wypoczynkowego osoby zatrudnionej i to zarówno bieżącego, jak i zaległego. Istnieją dwie możliwości: wysłanie pracownika na urlop lub wypłacenie ekwiwalentu pieniężnego. Kluczową informacją jest to, że w okresie wypowiedzenia udzielenie urlopu, a także czas jego trwania jest całkowicie zależny od pracodawcy, ponieważ na tym etapie pracownik nie może odmówić wykorzystania dni wolnych. Stąd też nie wymaga się od niego zgody na urlop ani złożenia odpowiedniego wniosku o przyznanie urlopu.
Jak wyliczyć urlop pracownikowi w takiej sytuacji? Należy wziąć pod uwagę wszystkie zaległe dni wolne, jak i te przysługujące w bieżącym roku, przy czym do tych ostatnich stosuje się zasady wyliczania urlopu proporcjonalnego. Najłatwiej pokazać ten mechanizm na przykładzie: osoba zatrudniona ma niewykorzystanych 7 dni wolnych z poprzedniego roku. Złożyła ona wypowiedzenie 31 marca, a przysługujący jej okres wypowiedzenia to 3 miesiące, tak więc jej umowa ulega rozwiązaniu pod koniec czerwca – w szóstym z dwunastu miesięcy w roku. Wymiar jej urlopu to 26 dni w ciągu roku kalendarzowego. Posiadając te informacje można naliczyć urlop wypoczynkowy za bieżący rok w następujący sposób: 6/12 x 26 = 13. Dodać do tego należy 7 dni zaległego urlopu, co daje łączną sumę 20 dni.
Jak obliczyć urlop macierzyński w przypadku urodzenia dziecka?
Zgodnie z art. 180 Kodeksu pracy wyliczanie urlopu macierzyńskiego jest uzależnione od liczby dzieci urodzonych w danym porodzie i może przyjąć on wartość od 20 tygodni w przypadku jednego dziecka, aż do 37 tygodni w przypadku urodzenia pięciorga lub więcej. Wniosek o tego typu urlop należy złożyć pracodawcy w terminie nie krótszym niż 21 dni przed datą rozpoczęcia korzystania z niego. Trzeba również wspomnieć, że kobieta w ciąży może wykorzystać do 6 tygodni urlopu jeszcze przed porodem. Kolejnym zagadnieniem poruszanym przez matki są inne formy urlopu – często bowiem zastanawiają się one, jak obliczyć urlop, który przysługuje po urlopie macierzyńskim, czyli tzw. urlop rodzicielski. Po urodzeniu jednego dziecka trwa on 32 tygodnie, w przypadku ciąży mnogiej – 34 tygodnie. Warto pamiętać o tym, że ten typ urlopu można rozbić na kilka okresów, ponieważ całość jest możliwa do wykorzystania aż do końca roku kalendarzowego, w którym dziecko skończy 6 lat.
Autor: Redakcja Dzień Dobry TVN
