Grzyby rurkowe – trujące i niejadalne. Co je cechuje?

Grzybiarz na grzybach w lesie
Fot. Matilda Delves / Getty Images
Grzyby rurkowe mogą kojarzyć się ze smakiem najlepszych potraw, w końcu borowik – zaraz po trufli i smardzy – jest najbardziej docenianym składnikiem w kuchni. Jednak niektóre okazy wykazują właściwości toksyczne. Grzyby trujące rurkowe występują w Polsce stosunkowo rzadko.
  • Grzyby rurkowe – czy warto zbierać?
    • Grzyby rurkowe trujące – rodzaje
      • Jak wyglądają grzyby rurkowe niejadalne?

        Trujące grzyby rurkowe to przede wszystkim borowik szatański i purpurowy. Inne rodzaje to grzyby rurkowe niejadalne, które są niekiedy zbierane przez wytrawnych zbieraczy. Te okazy są albo niesmaczne, albo w wersji surowej wykazują właściwości trujące.

        Grzyby rurkowe – czy warto zbierać?

        Grzyby rurkowe to jedne z najpopularniejszych rodzajów grzybów kapeluszowych. Wśród nich znajdziemy okazy takie jak prawdziwki, borowiki, podgrzybki, koźlarze, maślaki i wiele innych. Są bardzo popularnym i cenionym składnikiem potraw domowych i restauracyjnych. Grzyby rurkowe poleca się szczególnie początkującym grzybiarzom, ponieważ w tej grupie grzybów nie ma okazów tak silnie (śmiertelnie) trujących, jak w przypadku owocników z blaszkami, np. muchomor sromotnikowy. Grzyby rurkowe trujące mają kilka odmian, a ich występowanie – szczególnie w Polsce – jest bardzo rzadkie, co zmniejsza prawdopodobieństwo pomyłki. Z kolei grzyby rurkowe niejadalne (lekko trujące) niekiedy spożywa się po wstępnym ugotowaniu, choć nie jest to praktyka zalecana. Zjedzenie ich w stanie surowym nie wywołuje silnego zatrucia, a jedynie problemy z układem pokarmowym – wymioty czy biegunkę.

        Grzyby rurkowe trujące – rodzaje

        Jeśli chodzi o okazy, których powinniśmy unikać, a więc grzyby rurkowe trujące i rodzaje , które można spotkać w Polskich lasach to przede wszystkim:

        · Borowik szatański – nie można go spożywać nawet po obróbce termicznej. Jest gatunkiem bardzo rzadkim, zagrożonym wyginięciem i podlega ścisłej ochronie. Trujące grzyby rurkowe w postaci borowika szatańskiego można spotkać szczególnie pod dębami i bukami w Europie, Maroko czy USA. Rośnie na przełomie późnego lata – lipca, sierpnia i września. Kapelusz grzyba jest dość duży, maksymalnie może mieć 25 cm średnicy. Jego kolor zmienia się wraz z wiekiem, może być zarówno szary, lekko żółty, a nawet zielonkawy. Powierzchnia jest gruba i sucha, nie oddziela się od kapelusza. Wewnętrzne rurki mają odcień żółty lub oliwkowy, po uszkodzeniu zmieniają kolor na siny. Trzon ma kształt kulisty, ma różne kolory, które zależą od wysokości grzyba – u góry trzon jest żółty, niżej różowy, na dole brązowy. Jego powierzchnia złożona jest z różowej siateczki. Miąższ po uszkodzeniu zmienia odcień na błękitny. Spożycie tego grzyba grozi podrażnieniem układu pokarmowego.

        · Borowik purpurowy – tak, jak borowik szatański, jest okazem bardzo rzadkim, zagrożonym wyginięciem i lubiącym podobne miejsca (dęby, buki). Kapelusz może mieć do 20 cm średnicy. Ma zaokrąglony kształt, który później zmienia się wraz z wiekiem w płaski. Może mieć odcień biały, żółty lub brązowy. Brzegi niekiedy czerwonawe, u młodych borowików występują w formie podwiniętej. Rurki wygięte przy trzonie są w kolorze żółtym lub zielonym. Trzon grzyba walcowaty lub kulisty, na powierzchni ma widoczną siateczkę w różnych kolorach czerwieni.

        · Borowik ponury – ma działanie silnie trujące w postaci surowej, choć niektórzy spożywają go po wcześniejszym ugotowaniu go w wodzie (i wylaniu jej). Mimo to, nie zaleca się zbierania borowików ponurych ze względu na zawarte w nim różne toksyny. Występuje w lasach iglastych i liściastych w Europie, Ameryce czy Australii. Jak wyglądają grzyby rurkowe trujące w postaci borowika ponurego? Kapelusz maksymalnie ze średnicą 23 cm ma różny odcień – żółty, pomarańczowy, czasami zielonkawy. Jego kształt na początku półkolisty, później płaski z gładką powierzchnią. Rurki lekko żółte z czerwonymi porami, zaś trzon w odcieniach żółtych i pomarańczowych, pokryty jest czerwoną siateczką.

        · Borowik żółtopory – jego spożycie powoduje problemy z przewodem pokarmowym, które mogą wystąpić już po pół godziny od zjedzenia i utrzymywać się przez 2 dni. Występuje w lasach iglastych i liściastych od czerwca do listopada. Ma kapelusz w półkolistym kształcie, o szarym lub brązowym odcieniu z powierzchnią gładką i suchą. Posiada żółto zielone rurki oraz trzon walcowaty, niekiedy beczułkowaty w kolorze żółtym i czerwonym. Miąższ po uszkodzeniu zmienia barwę na niebieskozieloną.

        Jak wyglądają grzyby rurkowe niejadalne?

        Grzyby rurkowe to w zdecydowanej większości okazy jadalne. Poza wyjątkami trującymi są też okazy, które nie będą nadawać się do spożycia ze względu na brzydki zapach i gorzki smak. Oto jak wyglądają grzyby rurkowe niejadalne w zależności od rodzaju:

        · Borowik korzeniasty – jest gorzki i ma brzydki zapach. Występuje w lasach mieszanych na przełomie od lipca do października. Posiada zaokrąglony lub płaski kapelusz w kolorze siwym lub żółtobrązowym. Rurki żółte, po uszkodzeniu błękitne. Trzon grzyba zgrubiały, żółtobrązowy, w górnej części z siateczką.

        · Grzybiec purpurowozarodnikowy – ma ostry i gorzki smak oraz brzydki zapach. Jest okazem rzadkim, występuje od lipca do października. Ma półkolisty, niekiedy płaski kapelusz, o kolorze szarym, lekko czerwonym lub brązowym. Rurki jasnoszare, u starszych okazów ciemnieją. Trzon grzyba walcowaty koloru ciemnobrązowego, bez charakterystycznej siateczki.

        Zobacz film: Grzyby w kuchni, źródło: Dzień Dobry TVN

        Przeczytaj także artykuł: "Grzyby psiaki, czyli niejadalne odmiany grzybów. Jakich grzybów należy unikać?".

        Autor: Redakcja Dzień Dobry TVN

        podziel się:

        Pozostałe wiadomości

        Samotność, stres i szok młodej mamy. "W łazience się zamykałam i płakałam"

        Samotność, stres i szok młodej mamy. "W łazience się zamykałam i płakałam"

        Takiego programu dawno nie było. W pracy stawi się wyjątkowy skład prowadzących

        Takiego programu dawno nie było. W pracy stawi się wyjątkowy skład prowadzących

        Quiz. Sprawdź, co wiesz o wielkanocnych potrawach?

        Quiz. Sprawdź, co wiesz o wielkanocnych potrawach?

        Żurek i barszcz biały - czym się różnią te wielkanocne zupy?

        Żurek i barszcz biały - czym się różnią te wielkanocne zupy?

        Rebel Wilson straciła dziewictwo w wieku 35 lat. "Ludzie mogą poczekać, aż będą gotowi"

        Rebel Wilson straciła dziewictwo w wieku 35 lat. "Ludzie mogą poczekać, aż będą gotowi"

        Nowy uczestnik wszedł do "Hotelu Paradise 8" i od razu namieszał

        Nowy uczestnik wszedł do "Hotelu Paradise 8" i od razu namieszał

        Serowe pyszności na Wielkanoc. Poznaj przepisy Andrzeja Polana na dania z serem długodojrzewającym
        Materiał promocyjny

        Serowe pyszności na Wielkanoc. Poznaj przepisy Andrzeja Polana na dania z serem długodojrzewającym

        Jak gwiazdy spędzają Wielkanoc? Marzena Rogalska: "Szaleństwo"

        Jak gwiazdy spędzają Wielkanoc? Marzena Rogalska: "Szaleństwo"

        Tradycje wielkanocne - zwyczaje, ciekawostki i symbole Wielkanocy. Co powinno być w koszyczku wielkanocnym?

        Tradycje wielkanocne - zwyczaje, ciekawostki i symbole Wielkanocy. Co powinno być w koszyczku wielkanocnym?

        "Po Wielkanocy sałatkę jarzynową wyrzuca 68% Polaków". Znana dziennikarka radzi, co z niej zrobić

        "Po Wielkanocy sałatkę jarzynową wyrzuca 68% Polaków". Znana dziennikarka radzi, co z niej zrobić

        Wojciech Modest Amaro podzielił się rodzinną nowiną. "Piękny Aniołek już jest na świecie"

        Wojciech Modest Amaro podzielił się rodzinną nowiną. "Piękny Aniołek już jest na świecie"

        Wyjątkowe dania z drobiu na Wielkanoc (i nie tylko). Wypróbuj przepisy Matteo Brunettiego
        Materiał promocyjny

        Wyjątkowe dania z drobiu na Wielkanoc (i nie tylko). Wypróbuj przepisy Matteo Brunettiego

        Ile jajek można zjeść w tygodniu? Ekspert rozwiewa wątpliwości

        Ile jajek można zjeść w tygodniu? Ekspert rozwiewa wątpliwości

        Księżna Kate wspierała ją w chorobie. Teraz 8-latka chce zrobić dla niej to samo. "Wyzdrowieje tak, jak ja"

        Księżna Kate wspierała ją w chorobie. Teraz 8-latka chce zrobić dla niej to samo. "Wyzdrowieje tak, jak ja"

        10 kroków dzieli Cię od udanej podróży. O tym należy pamiętać przy planowaniu wyjazdu
        Materiał promocyjny

        10 kroków dzieli Cię od udanej podróży. O tym należy pamiętać przy planowaniu wyjazdu

        Kobiety hejtowane za wielodzietność.  "Odpieluszkowe zapalenie mózgu"  

        Kobiety hejtowane za wielodzietność.  "Odpieluszkowe zapalenie mózgu"  

        Zjadłam słynny żurek Magdy Gessler. Czy talerz zupy jest wart swojej ceny?

        Zjadłam słynny żurek Magdy Gessler. Czy talerz zupy jest wart swojej ceny?

        Siostry uratowały sklep dziadka. "To nie mogło się tak skończyć"

        Siostry uratowały sklep dziadka. "To nie mogło się tak skończyć"

        Klaudia El Dursi zabiera w podróże walizki z jedzeniem?

        Klaudia El Dursi zabiera w podróże walizki z jedzeniem?

        Ten składnik warto suplementować. "Odpowiada za to, że nasza skóra jest ładna, a włosy piękne"
        Materiał promocyjny

        Ten składnik warto suplementować. "Odpowiada za to, że nasza skóra jest ładna, a włosy piękne"

        Wiosenny horoskop miłosny. Pojawią się emocjonalne burze i zawirowania

        Wiosenny horoskop miłosny. Pojawią się emocjonalne burze i zawirowania

        Czy epidemia opioidowa ma szansę dotrzeć do Polski? "4 lata temu nie mieliśmy żadnych przypadków"

        Czy epidemia opioidowa ma szansę dotrzeć do Polski? "4 lata temu nie mieliśmy żadnych przypadków"

        Polska ma własnego van Gogha. Ekspertyzy potwierdziły autentyczność obrazu

        Polska ma własnego van Gogha. Ekspertyzy potwierdziły autentyczność obrazu

        "Alkohol, przemoc, zaniedbania". Gabriela nie bała się pomóc maluchom

        "Alkohol, przemoc, zaniedbania". Gabriela nie bała się pomóc maluchom

        Potrawy wielkanocne, które zawładną świątecznym stołem. Przepisy Sebastiana Olmy
        Materiał promocyjny

        Potrawy wielkanocne, które zawładną świątecznym stołem. Przepisy Sebastiana Olmy

        Marcin Prokop ma wyjątkową relację z bratem, lecz nie zawsze było kolorowo. "Zburzył mój spokój"

        Marcin Prokop ma wyjątkową relację z bratem, lecz nie zawsze było kolorowo. "Zburzył mój spokój"

        Obejrzałam dwa odcinki serialu "Klara". Każdy zna kogoś takiego, jak matka głównej bohaterki

        Obejrzałam dwa odcinki serialu "Klara". Każdy zna kogoś takiego, jak matka głównej bohaterki

        Sposób na wnętrze: Metamorfoza starej i niefunkcjonalnej kuchni. "To jest rewelacja"
        Materiał promocyjny

        Sposób na wnętrze: Metamorfoza starej i niefunkcjonalnej kuchni. "To jest rewelacja"

        Sarah Ferguson wspiera Kate. Sama walczyła z dwoma typami raka

        Sarah Ferguson wspiera Kate. Sama walczyła z dwoma typami raka

        Wyjątkowy gość specjalny w "MasterChef Nastolatki"

        Wyjątkowy gość specjalny w "MasterChef Nastolatki"

        Nazywają go "trudnym aktorem". Jaki naprawdę jest Sebastian Fabijański?

        Nazywają go "trudnym aktorem". Jaki naprawdę jest Sebastian Fabijański?

        Dbać trzeba nie tylko o włosy, ale i o skórę głowy. Jak to robić?
        Materiał promocyjny

        Dbać trzeba nie tylko o włosy, ale i o skórę głowy. Jak to robić?

        "Łazienkowe przekleństwa" - zbawienna metoda czy szkodliwy trend? Psycholożka wyjaśnia

        "Łazienkowe przekleństwa" - zbawienna metoda czy szkodliwy trend? Psycholożka wyjaśnia

        Sposób na idealnie białe firanki i obrusy na święta - sprawdź, co trzeba zrobić

        Sposób na idealnie białe firanki i obrusy na święta - sprawdź, co trzeba zrobić

        "Hotel Paradise 8". Ola i Ada rozdają karty. Ich decyzja może mieć wpływ na Rajskie Rozdanie

        "Hotel Paradise 8". Ola i Ada rozdają karty. Ich decyzja może mieć wpływ na Rajskie Rozdanie

        Zatrzymaj pierwsze zmarszczki. Sprawdź, jak zapobiec starzeniu się skóry
        Materiał promocyjny

        Zatrzymaj pierwsze zmarszczki. Sprawdź, jak zapobiec starzeniu się skóry

        Platforma streamingowa Max już w czerwcu. "Na tę chwilę czekaliśmy 2 lata"

        Platforma streamingowa Max już w czerwcu. "Na tę chwilę czekaliśmy 2 lata"

        Wiosna na wielkanocnym stole. Stwórz własne dekoracje

        Wiosna na wielkanocnym stole. Stwórz własne dekoracje

        Brak apetytu u osób starszych. Co robić, kiedy seniorzy przestają jeść?
        Materiał promocyjny

        Brak apetytu u osób starszych. Co robić, kiedy seniorzy przestają jeść?

        Co i za ile kupimy do koszyka wielkanocnego?

        Co i za ile kupimy do koszyka wielkanocnego?

        Nie wiesz, jak rozmawiać ze swoim psem? Waszą komunikację poprawi Radek Ekwiński. Napisz do nas

        Nie wiesz, jak rozmawiać ze swoim psem? Waszą komunikację poprawi Radek Ekwiński. Napisz do nas

        To najczęstszy błąd w podawaniu żurku

        To najczęstszy błąd w podawaniu żurku

        Wybuchowy ekstrawertyk, a może cichy introwertyk? Poznaj numerologiczną 4

        Wybuchowy ekstrawertyk, a może cichy introwertyk? Poznaj numerologiczną 4

        Mateusz Hładki poprowadzi nowy program

        Mateusz Hładki poprowadzi nowy program

        Sprawdzony trik z TikToka. Jak sprytnie pokroić mango?

        Sprawdzony trik z TikToka. Jak sprytnie pokroić mango?

        E-sklep TVN. Co jest w ofercie? "Widzowie poczują się częścią czegoś większego"
        Materiał promocyjny

        E-sklep TVN. Co jest w ofercie? "Widzowie poczują się częścią czegoś większego"

        Ile cukru jest w przekąskach dla dzieci? "Owoce się je, a nie pije"

        Ile cukru jest w przekąskach dla dzieci? "Owoce się je, a nie pije"

        Paulina Holtz oddała kuchnię. Ogłoszenie zamieściła na popularnej grupie

        Paulina Holtz oddała kuchnię. Ogłoszenie zamieściła na popularnej grupie

        Wielka przeprowadzka rodziny Clarke. "Najbardziej obawiamy się o Czarusia"

        Wielka przeprowadzka rodziny Clarke. "Najbardziej obawiamy się o Czarusia"

        Sanah szczerze o swoich lękach. Czego się obawia?

        Sanah szczerze o swoich lękach. Czego się obawia?

        9 tradycyjnych potraw na Wielkanoc - najlepsze przepisy

        9 tradycyjnych potraw na Wielkanoc - najlepsze przepisy

        Wakacje w maju – gdzie warto pojechać?

        Wakacje w maju – gdzie warto pojechać?

        Ola Żuraw-Świątek po 10 latach pogodziła się z mamą

        Ola Żuraw-Świątek po 10 latach pogodziła się z mamą

        #DzieńDobrywPolsce. Potrzebujesz interwencji Dzień Dobry TVN? Napisz do nas

        #DzieńDobrywPolsce. Potrzebujesz interwencji Dzień Dobry TVN? Napisz do nas

        Jak rozmawiać z dziećmi o ukrzyżowaniu Jezusa? "Mają prawo wiedzieć, że umieramy"

        Jak rozmawiać z dziećmi o ukrzyżowaniu Jezusa? "Mają prawo wiedzieć, że umieramy"

        Grupowa randka w "Hotelu Paradise 8". Ktoś złoży uczestnikom niezapowiedzianą wizytę

        Grupowa randka w "Hotelu Paradise 8". Ktoś złoży uczestnikom niezapowiedzianą wizytę

        Beata Ścibakówna skrytykowała zachowanie młodych aktorów

        Beata Ścibakówna skrytykowała zachowanie młodych aktorów

        Nauczycielka, która nie stawia stopni. "Obawiałam się bardziej reakcji rodziców niż uczniów"

        Nauczycielka, która nie stawia stopni. "Obawiałam się bardziej reakcji rodziców niż uczniów"