Fez, założony przez Idrisa I już w 807 roku, został pierwszą stolicą Maroka. Dwa wieki później był najistotniejszym ośrodkiem religijnym, kulturalnym i gospodarczym państwa. Już w średniowieczu Fez stał się dla islamu jednym z najważniejszych miejsc.
Fez – podstawowe informacje
Miasto Fez swój obecny kształt, ale też wielowiekowy rozkwit, w dużej mierze zawdzięcza lokalizacji. Znajduje się na skrzyżowaniu innych ważnych w regionie miast: Casablanki, Tangeru, Marrakeszu i Rabatu. Obecnie to stolica regionu administracyjnego Fès-Meknes, a niegdyś – Maroka. 10 km od Fezu mieści się międzynarodowe lotnisko Fes-Saïss Airport, do którego dolatują tanie linie lotnicze. Nie ma natomiast bezpośredniego połączenia lotniczego z Polski do Fezu. Dziś miasto składa się z dwóch starszych dzielnic: starej medyny Fes el-Bali i nieco młodszej (choć nie jest to najodpowiedniejsze określenie, ponieważ pochodzi ona z XIII wieku) medyny Fes el-Jdid, w której mieści się żydowska dzielnica – mellah. Fez posiada też nowoczesny obszar miejski – Ville Nouvelle, wybudowany za czasów francuskiej kolonizacji. Miasto nazywane jest niekiedy „Mekką Zachodu” i „Atenami Afryki”. To z racji znaczenia, jakie ma dla muzułmanów, i architektury, która jest tu wyjątkowa i to na skalę światową.
Fez – zabytki i atrakcje. Co warto zobaczyć w Fezie?
Jak nietrudno się domyślić, w mieście z tak wielowiekową historią i kulturą można podziwiać piękną architekturę meczetów, a także pieczołowicie zdobione bramy i liczne medresy, czyli muzułmańskie szkoły teologiczne. Jednak Fez słynie z najbardziej zawiłej i przy tym najstarszej na świecie medyny, w której osoby z zewnątrz mogą się łatwo pogubić (chociaż to również może mieć swój urok).
Fes el-Bali – stara medyna w Fezie
Ta popularna medyna w Fezie to istny labirynt wąskich uliczek i zakamarków. Warto więc skorzystać z pomocy lokalnego przewodnika. Do medyny otoczonej murem można wejść przez jedną z okazałych, pięknych bram, jak np. Bab Bu Dżelud. To właśnie przy bramach przewodnicy bardzo często proponują swoje usługi. W medynie znajduje się mnóstwo straganów, kramów, stanowisk rzemieślniczych, kawiarenek, restauracji czy meczetów, mniej lub bardziej dostrzegalnych w gąszczu uliczek i budynków. Najważniejszym zabytkiem tej medyny jest meczet Al-Karawijjin, którego budowę rozpoczęto w tym samym wieku, co budowę miasta Fez. Niestety do meczetu i na dziedziniec mogą wejść tylko muzułmanie. Turystom pozostaje zachwycanie się tą budowlą zza otwartych bram – i to tylko wtedy, gdy nie trwają w niej modlitwy. Teren meczetu jest tak rozległy i osadzony w sąsiedztwie licznych budynków, że w całości można go podziwiać głównie z terenu pobliskiego wzgórza El-Qolia. Mieszczą się na nim także grobowce przedstawicieli dynastii Marynidów. W medynie znajduje się też wiele medres. Najsłynniejszą jest Bu Inania, posiadająca także własny minaret (wieżę meczetu, z której wzywa się wiernych do modlitwy). Kolejną atrakcją są słynne na cały świat garbarnie i farbiarnie Szawara. Szczególnie imponująco wyglądają z góry, czyli z balkonów i tarasów pobliskich zabudowań prywatnych. Proces barwienia z wielowiekową tradycją skutkuje intensywnym zapachem, który latem nasila się i bywa nieznośny.
Warto również znaleźć czas na zwiedzenie młodszej medyny, w której można podziwiać pałac królewski oraz żydowską dzielnicę – mellah. Pomimo ogromnej powierzchni pałacu turyści mogą zobaczyć jedynie jego fasady. Synagoga i zabudowania tej części Fezu wyraźnie odróżniają się architekturą od reszty miasta. Wyznawcy judaizmu zamieszkują dzielnicę żydowską od XIII wieku.
Fez – ciekawostki
- Zabytkowa medyna wpisana na listę światowego dziedzictwa UNESCO jest zamknięta dla ruchu samochodowego i uważana za jedną z największych na świecie stref miejskich wolnych od samochodów.
- Medyna w Fezie to być może największy labirynt na świecie. Na powierzchni 350 ha znajduje się aż 9 tysięcy ulic i ponoć około 40 tysięcy ślepych zaułków.
- Pod koniec XII wieku Fez był największym miastem na świecie. Liczył ponad 200 tysięcy mieszkańców, co wówczas było imponującym wynikiem.
- Założony w 859 roku uniwersytet Al Quaraouiyine to najstarsza tego typu placówka na świecie, która działa nieprzerwanie.
- W mieście znajduje się też wspomniana wcześniej garbarnia Szawara – największa z trzech mieszczących się w Fezie, która rozpoczęła działalność już w XI wieku.
Zobacz także:
- Młody podróżnik Szymon Radzimierski na Machu Picchu:"Liście koki smakują jak gorzka herbata"
- Braga - najbardziej rozmodlone miasto w Portugalii. Zabytki i atrakcje miasta
- Frauenkirche w Dreźnie - odkryj sekrety najsłynniejszej protestanckiej budowli sakralnej w Niemczech
Autor: Adrian Adamczyk