Bartnictwo dawniej i dziś – jak zostać bartnikiem?

Bartnictwo to chów pszczół w przygotowanych do tego celu dziuplach drzew, czyli tzw. barciach. Ta forma pszczelarstwa była popularna na polskich ziemiach w XVI i XVII wieku. Co ważne, od ponad dziesięciu lat podejmowane są – z sukcesami – próby odrodzenia bartnictwa w Polsce.

Najkrócej ujmując, bartnictwo to hodowla pszczół w barciach. Czy jest barć? To dziupla, w której znajduje się gniazdo pszczół. Barcią nazywa się też kłodę z drewna z otworem dla roju pszczół. Często używa się zamiennie pojęć bartnictwa i pszczelarstwa, choć bartnictwem określa się formę pszczelarstwa uprawianego w lasach. Z kolei pszczelarstwo jest hodowlą pszczół w ulach, a wywodzi się właśnie od bartnictwa.

Zobacz też: Co wiesz o pszczołach? Sprawdź się w quizie >>>

Czym jest bartnictwo? Historia bartnictwa na ziemiach polskich

Wróćmy jednak do historii bartnictwa w Polsce. Już w połowie XIV wieku w Statutach Kazimierza Wielkiego pojawiły się tzw. prawa dla bartników , czyli spisane wcześniej zwyczajowe zasady dotyczące rzemiosła bartniczego. Był to rok 1347, ale same zasady były przekazywane sobie przez bartników już dużo wcześniej. Polscy bartodzieje – inaczej bartnicy, pomiędzy X a XIII wiekiem zobowiązani byli do zbierania i dostarczania swoim władcom miodu w określonej ilości w skali roku. W średniowieczu polscy bartnicy tworzyli bractwa bartne . Największy rozwój bartnictwa w Polsce przypada na XVI i XVII wiek. Co więcej, jeszcze pod koniec XVIII wieku na samym Pomorzu Zachodnim doliczono się dwudziestu tysięcy barci, a w samym w Królestwie Kongresowym na początku XIX wieku ich liczba wynosiła około 70 tysięcy.

Na czym polegało bartnictwo w przeszłości?

Do barci na drzewach bartnicy dostawali się, używając powrozów, a po jakimś czasie również drabin. Barcie zamieszkiwały głównie „borówki”, czyli pszczoły leśne. Dziuple w pniach o minimum metrowej średnicy przygotowywano głównie na dębach oraz w sosnach. Wykorzystywane były też lipy, buk i graby. Aby sosna nadawała się do założenia barci, jej wiek musiał wynosić co najmniej 120 lat. Zanim wyjęto z barci plastry z miodem, pszczoły były podkurzane tzw. fajami bartniczymi, lub pochodniami. Z barci uzyskiwano jednorazowo więcej miodu niż z uli, gdyż w lasach pszczoły miały więcej pokarmu.

Zobacz też: Wypalanie traw – co trzeba wiedzieć? >>> 

Bartnictwo obecnie

Wbrew pozorom bartnictwo jest zajęciem stosunkowo prostym, a na pewno wymaga mniej czasowego zaangażowania niż pszczelarstwo. To drugie wiąże się z utrzymywaniem i dbaniem o całe pasieki uli. Bartnictwo wymaga natomiast przeprowadzania dwóch przeglądów barci w ciągu rok – przeglądu wiosennego i jesiennego. Na wiosnę barcie otwiera się w celu oczyszczenia. Następnie musimy zdać się na pracowitość pszczół i własną cierpliwość, aż do miodobrania, podczas którego z jednej barci latem zebrać można pomiędzy jednym a dwoma kilogramami miodu. Miód z barci jest miodem wielokwiatowym. Bartnik wybiera miód pszczeli z barci raz w roku. Po tym przychodzi czas na przegląd jesienny barci. Pomiędzy przeglądami pozostaje tylko czekać, aż wszystko zadzieje się zgodnie z prawami natury.

Jak zacząć własną przygodę z bartnictwem?

Odradzanie się bartnictwa rozpoczęło się w roku 2006 na terenie nadleśnictwa w Spale. To tam bartnicy ściągani specjalnie z Uralu wykonali pierwsze od wieków barcie w Polsce. Uczuli się od nich polscy leśnicy, którzy obecnie stawiają sobie ambitny cel odbudowania polskiego bartnictwa i to nie tylko na terenie jego nowej kolebki w okolicach Spały. W Polsce wdrażane były dedykowane programy przywracania bartnictwa , dzięki którym w ślad nadleśnictwa w Spale iść mogły inne regiony, np. Puszczy Białowieskiej czy Puszczy Augustowskiej. Są też prowadzone badania oraz dedykowane szkolenia dla bartników. Oprócz działań w ramach projektów stale przybywa osób prywatnych chcących spróbować swoich sił w bartnickim fachu. Tak stało się przykładowo w nadleśnictwie Augustów.

Zobacz też: Jak pozbyć się śladów po ukąszeniu komarów i innych owadów? >>> 

Staraniom osób prywatnych przychylna jest Dyrekcja Lasów Państwowych. Utrudnieniem jest jednak brak regulacji prawnych dotyczących prywatnych barci w lasach należących do państwa . Aby rozpocząć własną działalność jako bartnik, na pewno konieczny jest upór. Nie ma zbyt wielu opracowań, które mogłyby to ułatwiać. Pomocne może okazać się też sprawdzenie, czy w czasie, gdy chcemy wystartować z działalnością, nie będę dostępne jakieś programy wspomagające rozwój bartnictwa , jak to bywało w poprzednich latach.

Dobrym pomysłem wydaje się odszukanie osób mających doświadczenie i wiedzę dotyczącą zakładania barci, można też korzystać z programów celowych. W Polsce działa również Fundacja Bractwo Bartne . Choć duża część aktywności tej organizacji skupia się na terenie Puszczy Augustowskiej, to jej celem jest też wspomaganie zakładania kolejnych barci, nie tylko w Polsce, ale nawet poza jej granicami.

podziel się:

Pozostałe wiadomości

Jakub Tolak czeka na poważną operację. "Doszedłem do momentu, w którym trzeba podjąć decyzję"

Jakub Tolak czeka na poważną operację. "Doszedłem do momentu, w którym trzeba podjąć decyzję"

Brytyjska prasa: Księżna Kate przyłapana na zakupach. Zwrócono uwagę na jej wygląd

Brytyjska prasa: Księżna Kate przyłapana na zakupach. Zwrócono uwagę na jej wygląd

Ola Żuraw-Świątek po 10 latach pogodziła się z mamą. "Zaczęłyśmy z czystą kartą"

Ola Żuraw-Świątek po 10 latach pogodziła się z mamą. "Zaczęłyśmy z czystą kartą"

Mieszka z 50-letnim synem: "Nie chce od mamy odejść"

Mieszka z 50-letnim synem: "Nie chce od mamy odejść"

Czy można wydłużyć działanie botoksu? Posłuchaj, co na ten temat mówi specjalista

Czy można wydłużyć działanie botoksu? Posłuchaj, co na ten temat mówi specjalista

Jak wychować dzieci w dobie ekranów? "Uważajmy, żeby nie przesadzić"

Jak wychować dzieci w dobie ekranów? "Uważajmy, żeby nie przesadzić"

Niepokojący stan psychiczny nastolatków. Dove i MŁODE GŁOWY łączą siły
Materiał promocyjny

Niepokojący stan psychiczny nastolatków. Dove i MŁODE GŁOWY łączą siły

Iga Świątek spotkała się z gwiazdą filmu "Diuna"

Iga Świątek spotkała się z gwiazdą filmu "Diuna"

Jaśminowy, brązowy czy biały? Ryż na wiele pysznych sposobów według Grzegorza Zawieruchy
Materiał promocyjny

Jaśminowy, brązowy czy biały? Ryż na wiele pysznych sposobów według Grzegorza Zawieruchy

Marcin Prokop założył alkogogle i przeszedł test

Marcin Prokop założył alkogogle i przeszedł test

Manicure Hailey Bieber to hit tej wiosny

Manicure Hailey Bieber to hit tej wiosny

Ile cukru jest w przekąskach dla dzieci? "Owoce się je, a nie pije"

Ile cukru jest w przekąskach dla dzieci? "Owoce się je, a nie pije"

Królowa kuchni staropolskiej w nowej odsłonie. Poznaj przepisy Darii Ładochy na dania z perliczką
Materiał promocyjny

Królowa kuchni staropolskiej w nowej odsłonie. Poznaj przepisy Darii Ładochy na dania z perliczką

Paulina Holtz oddała kuchnię. Ogłoszenie zamieściła na popularnej grupie

Paulina Holtz oddała kuchnię. Ogłoszenie zamieściła na popularnej grupie

Zielone miejsca pracy czekają na górników. "Kwalifikacje są bardzo podobne"
Materiał promocyjny

Zielone miejsca pracy czekają na górników. "Kwalifikacje są bardzo podobne"

"Sposób na wnętrze". Kasia Jaroszyńska i eksperci z Leroy Merlin spełnili marzenie 7-letniej Rozalii
Materiał promocyjny

"Sposób na wnętrze". Kasia Jaroszyńska i eksperci z Leroy Merlin spełnili marzenie 7-letniej Rozalii

Sanah szczerze o swoich lękach. Czego się obawia?

Sanah szczerze o swoich lękach. Czego się obawia?

Wielkanoc z nutką nowoczesności. Przepisy Mariety Mareckiej na nietuzinkowe dania świąteczne
Materiał promocyjny

Wielkanoc z nutką nowoczesności. Przepisy Mariety Mareckiej na nietuzinkowe dania świąteczne

Wielka przeprowadzka rodziny Clarke. "Najbardziej obawiamy się o Czarusia"

Wielka przeprowadzka rodziny Clarke. "Najbardziej obawiamy się o Czarusia"

Samotność osób starszych. Jak wspierać na co dzień seniorów?
Materiał promocyjny

Samotność osób starszych. Jak wspierać na co dzień seniorów?

Toksyczna odzież - jakich materiałów unikać? "Po jakimś czasie dowiadujemy się, że mamy nowotwór"

Toksyczna odzież - jakich materiałów unikać? "Po jakimś czasie dowiadujemy się, że mamy nowotwór"

Ruszyła 8. edycja konkursu POLSKI PACJENT W AVÈNE. Do wygrania wyjazd do Centrum Hydroterapii w Avène we Francji oraz emolienty XERACALM A.D
Materiał promocyjny

Ruszyła 8. edycja konkursu POLSKI PACJENT W AVÈNE. Do wygrania wyjazd do Centrum Hydroterapii w Avène we Francji oraz emolienty XERACALM A.D

Piotr Adamczyk wspiera żonę w przewlekłej chorobie

Piotr Adamczyk wspiera żonę w przewlekłej chorobie

Wyniki najnowszego rankingu najsmaczniejszych deserów. Polskie ciasto na pierwszym miejscu

Wyniki najnowszego rankingu najsmaczniejszych deserów. Polskie ciasto na pierwszym miejscu

Alkohol przyczynia się do występowania aż 200 chorób. Jakich?

Alkohol przyczynia się do występowania aż 200 chorób. Jakich?

Domowy street food, czyli kulinarna podróż bez biletu. Poznaj przepisy Szymona Czerwińskiego
Materiał promocyjny

Domowy street food, czyli kulinarna podróż bez biletu. Poznaj przepisy Szymona Czerwińskiego

27-letnia Ola miała najpoważniejszy rodzaj udaru

27-letnia Ola miała najpoważniejszy rodzaj udaru

Książę William zażartował z Kate. Przesadził?

Książę William zażartował z Kate. Przesadził?

Nie wiesz, jak rozmawiać ze swoim psem? Waszą komunikację poprawi Radek Ekwiński. Napisz do nas

Nie wiesz, jak rozmawiać ze swoim psem? Waszą komunikację poprawi Radek Ekwiński. Napisz do nas

Jakie są właściwości błękitnych kamieni? Poznaj moc szafiru, turkusu i apatytu

Jakie są właściwości błękitnych kamieni? Poznaj moc szafiru, turkusu i apatytu

Pamiętacie Manię z "Przepisu na życie"? Wiemy, czym się teraz zajmuje

Pamiętacie Manię z "Przepisu na życie"? Wiemy, czym się teraz zajmuje

9 tradycyjnych potraw na Wielkanoc - najlepsze przepisy

9 tradycyjnych potraw na Wielkanoc - najlepsze przepisy

Tego badania boją się Polacy. Nie wykonał go m.in. tata Marcina Mellera: "Zmarł po 3,5 roku"

Tego badania boją się Polacy. Nie wykonał go m.in. tata Marcina Mellera: "Zmarł po 3,5 roku"

E-sklep TVN. Co jest w ofercie? "Widzowie poczują się częścią czegoś większego"
Materiał promocyjny

E-sklep TVN. Co jest w ofercie? "Widzowie poczują się częścią czegoś większego"

"Mam tysiaka. Zbieram na Lambo". Wyznania dzieci o pieniądzach bawią do łez

"Mam tysiaka. Zbieram na Lambo". Wyznania dzieci o pieniądzach bawią do łez

Po przeszczepie serca zostały matkami. "Chciałam spełnić to marzenie"

Po przeszczepie serca zostały matkami. "Chciałam spełnić to marzenie"

Pierwszy partner zdradził ją z jej przyjaciółką, kolejny z prostytutką. Czy mu wybaczyła?

Pierwszy partner zdradził ją z jej przyjaciółką, kolejny z prostytutką. Czy mu wybaczyła?

Zdrowe stopy na wiosnę i nie tylko. Podolog o codziennej pielęgnacji

Zdrowe stopy na wiosnę i nie tylko. Podolog o codziennej pielęgnacji

"Back to school. Prawdziwy egzamin". TTV wysyła rodziców z powrotem do szkoły

"Back to school. Prawdziwy egzamin". TTV wysyła rodziców z powrotem do szkoły

Wiosenne nowości. Czego mogą spodziewać się widzowie Dzień Dobry TVN? "Mamy akcje specjalne"

Wiosenne nowości. Czego mogą spodziewać się widzowie Dzień Dobry TVN? "Mamy akcje specjalne"

Stawiasz problemy innych ponad swoje? To może być ważny sygnał. "Nieświadome pragnienie"

Stawiasz problemy innych ponad swoje? To może być ważny sygnał. "Nieświadome pragnienie"

Ile kosztuje m2 mieszkania w bloku z wielkiej płyty? Kwota zwala z nóg

Ile kosztuje m2 mieszkania w bloku z wielkiej płyty? Kwota zwala z nóg

#DzieńDobrywPolsce. Potrzebujesz interwencji Dzień Dobry TVN? Napisz do nas

#DzieńDobrywPolsce. Potrzebujesz interwencji Dzień Dobry TVN? Napisz do nas