Jakie są podobieństwa i różnice w borowikach jadalnych i ich trujących odmianach. Na co zwrócić uwagę, by nasze grzybobranie było bezpieczne i zakończone kulinarnym sukcesem?
Czy borowik ceglastopory jest trujący?
Wiele osób zadaje sobie takie pytanie, a odpowiedź na niestety nie jest jednoznaczna. Grzyb ten, zwany także „ czerwononożką ” czy „ pociecem ”, klasyfikuje się jako trujący, jeśli spożyty zostaje na surowo. Po ugotowaniu ponoć jest jadalny, bo woda doskonale wypłukuje zawarte w nim toksyny (należy ją koniecznie odlać po gotowaniu i nic na niej nie przyrządzać!). Grzyb ten poleca się do marynowania w occie oraz do przygotowania sosów - jest bardzo łagodny w smaku. Można go znaleźć w lasach świerkowych, mieszanych i liściastych. Jego trzon jest pękaty, baryłkowaty, z biegiem czasu - walcowaty i osiąga wysokość do 15 cm. Cechą charakterystyczną jest to, że pokrywają go czerwone strzępki, które dają efekt ceglastego zabarwienia. U podstawy pozostaje on jednak żółty. Kapelusz u borowika ceglastoporego jest półkolisty, potem spłaszczony, poduchowaty i ma zazwyczaj kolor jasnobrązowy lub ciemnobrązowy. Miąższ jest żółty i natychmiast po uszkodzeniu zmienia się na ciemnogranatowy. Rurki u tej odmiany grzyba mogą być oliwkowe, pomarańczowe lub żółte.
Borowik trujący – odmiany
Borowik szatański
Występuje na glebach wapiennych, w lasach liściastych, a jego wysiew przypada na okres od lipca do października. Zwany jest często „ diabelskim grzybem ”, „ szatanem ” lub „ grzybem krwistym ”. Nie bez powodu. Jest on bowiem silnie trujący, zwłaszcza w postaci surowej. Nieumyślne spożycie grozi poważnymi dolegliwościami ze strony żołądka i jelit oraz zaburzeniami wodno-elektrolitowymi. Toksyny zawarte w grzybie działają silnie drażniąco na śluzówkę, dlatego objawy zatrucia pojawiają się dość szybko, bo nawet do 2 godzin po spożyciu. Wśród nich wymienić można: nudności, wymioty, wzmożone pragnienie, wodnistą biegunkę, a nawet silne kurcze łydek. Jak wygląda borowik szatański? Jego trzon ma dość intensywne zabarwienie w kolorze czerwonym, przez co ta odmiana grzyba często jest mylona z borowikiem ceglastoporym. U borowika szatańskiego występuje drobna siateczka różowych lub purpurowych żyłek, która może bardzo przypominać kosmki borowika ceglastoporego. Kapelusz u borowika szatańskiego jest w jasnym, niemal białym kolorze. U młodych okazów - półkolisty, u starszych - spłaszczony i poduszkowaty, potrafi osiągnąć średnicę nawet do 30 cm. Chcąc upewnić się, czy mamy do czynienia z borowikiem szatańskim, można wykonać prosty test dotykając kapelusza czubkiem języka - gorzko-kwaśny smak przypominający żółć jest znakiem, że trafiliśmy na klasycznego „szatana”. Miąższ u tego grzyba jest kremowy lub biały z domieszką żółtego zabarwienia i jeśli go natniemy czy naciśniemy, zaczyna sinieć. Co więcej, u starych grzybów nieprzyjemnie pachnie padliną. Rurki natomiast mają kolor brązowooliwkowy, żółty lub czerwony.
Borowik korzeniasty
Ten rodzaj grzyba także porasta lasy liściaste i upodobał sobie gleby wapienne. Rośnie od lipca do października i często jest mylony z borowikiem grubotrzonowym, ze względu na podobną budowę. Borowik korzeniasty ma bulwiasto wybrzuszony trzon o długości do 12 cm i szerokości do 8 cm o kolorze żółtocytrynowym i szarobrunatnym u podstawy. Jego kapelusz początkowy jest półkolisty, potem płaski o charakterystycznym zabarwieniu bieli z szarymi smugami. Miąższ jest bardzo gorzki w smaku i ma barwę cytrynowożółtą. On także, podobnie jak borowik szatański, w przypadku uszkodzenia przybiera odcień błękitny.
Borowik purpurowy
Borowik purpurowy, zwany też borowikiem czerwonotrzonowym, jest ciepłolubny i rośnie w lasach bukowo-dębowych. Wysiew ma miejsce od lipca do października. Należy do gatunków wymierających. Borowik purpurowy jest nieco większy od swoich poprzedników, jego trzon może dochodzić nawet do 20 cm wysokości i 6 cm szerokości. W tej odmianie jest on purpurowy, stąd zresztą jego nazwa. Górna część grzyba pozostaje jednak żółta. Podobnie jak u poprzednich odmian, młode okazy mają kapelusz półkolisty, a starsze spłaszczony i poduchowaty, do tego jest on gładki. Jeśli chodzi o zabarwienie, to z wiekiem staje się ono brudno brązowe (na początku jest biało-żółte), a krawędzie mogą być lekko czerwonawe. Miąższ borowika purpurowego ma barwę dość intensywną, cytrynową, a rozcięty staje się sinozielony. Rurki zaś początkowo są żółte, by z czasem nabrać koloru karminoczerwonego, a finalnie stać się żółto-zielone.
Autor: Redakcja Dzień Dobry TVN