Grzybobranie może stanowić świetny sposób na spędzenie wolnego dnia, do momentu gdy zbieramy te egzemplarze, których jesteśmy pewni. Niestety wiele grzybów jest do siebie bardzo podobnych, różnią się jednak zawartymi w niektórych z nich szkodliwymi substancjami. Borowik ceglastopory jest grzybem jadalnym, poszukiwanym z uwagi na swoje walory smakowe, a ponury trującym, szczególnie w stanie surowym.
Borowik ceglastopory a ponury – podobieństwa i różnice
Borowik ceglastopory posiada kapelusz o średnicy od 5 do 20 centymetrów, zwykle w kolorze ciemnobrązowym. Występują także odcienie ciemnoceglastoczerwone. Pod spodem widoczne są rurki w kolorze pomarańczowym lub ciemnoczerwonym. Cechą charakterystyczną jest natychmiastowe sinienie po uszkodzeniu części kapelusza. W tym aspekcie borowik ceglastopory i ponury wykazują się dużym podobieństwem. Rurki posiadają czerwone pory, siniejące od razu po ich uszkodzeniu. Kolor kapelusza jest zazwyczaj ciemnooliwkowy, czasem jaśniejszy. Trzon obu grzybów posiada te same właściwości, co ich górna część – przebarwia się od razu po mocniejszym naciśnięciu. Okres zbiorów jest także podobny – z reguły od czerwca do października. Borowiki wykazują różnice w aspekcie rodzaju gleby, w których występują. Pierwszy preferuje gleby gliniaste, bogate w wapń. Spotkamy go najczęściej w zaroślach, w lasach liściastych, czasem mieszanych. Drugi lubi pojawiać się w górach, w pobliżu świerków i jodeł, gdzie występuje kwaśna gleba.
Jak odróżnić oba grzyby? Warto dokładnie przyjrzeć się trzonowi. Borowik ponury posiada wyraźną czerwoną siateczkę, z kolei ceglastopory delikatne czerwone kosmki. Pierwszy z nich ma również znacznie jaśniejszy kapelusz. Oba wykazują podobieństwo w łagodnym smaku. Jadalne egzemplarze wymagają obróbki cieplnej, gdyż na surowo także są trujące – powodują niestrawność i zatrucie.
Borowik ponury a ceglastopory – podobieństwa do innych grzybów
Borowik jest jednym z najbardziej cenionych w gastronomii grzybów. Inaczej zwie się go prawdziwkiem, jednakże każda z jego odmian posiada charakterystyczne dla siebie nazwy, związane najczęściej z ich wyglądem. Borowik ponury a ceglastopory to nie jedyne wyszukiwane zestawienie grzybów. W obrębie tego gatunku znajdziemy kilkanaście odmian, z których jedynie część jest jadalna. Pozostałe wykazują właściwości trujące. Raczej nie dochodzi do przypadków śmiertelnych, ale do bardzo silnych zatruć pokarmowych. Szczególnie ceniony jest borowik szlachetny, ze względu na swój wyjątkowy smak, uznawany za jeden z najlepszych. Z jadalnych grzybów wymienić można jeszcze borowika królewskiego, usiatkowanego, ciemnobrązowego, przyczepkowego (zwanego też żółtobrązowym), brzozowego i sosnowego. Wymienione gatunki nie posiadają niebezpiecznych sobowtórów, w przypadku których pomyłka może grozić zatruciem. Ewentualne podobieństwo dotyczy innych jadalnych grzybów.
Borowik ceglastopory często bywa pomijany przez grzybiarzy, a wszystko przez to, że jego ponury odpowiednik posiada bardzo niebezpiecznego sobowtóra – borowika szatańskiego. Występuje on w pobliżu dębów i buków, na glebie wapiennej, w okresie od lipca do października. W Polsce pojawia się rzadko. Po spożyciu borowika szatańskiego, niezależnie czy w stanie surowym, czy też po obróbce cieplnej, możemy spodziewać się bardzo silnych dolegliwości gastrycznych. Podobnie jak w przypadku borowika ceglastoporego i ponurego, również sinieje po uszkodzeniu. Kapelusz borowika szatańskiego jest koloru popielatego, zaś rurki pod spodem żółtozielonego. Trzon stanowi połączenie trzech odcieni: żółtego u góry, lekko czerwonego w środku i brązowego na dole. Inne trujące odmiany borowika to korzeniasty i purpurowy.
Początkującym grzybiarzom odradza się zbieranie grzybów z czerwonym zabarwieniem. Borowik ceglastopory to z pewnością cenne znalezisko, jest jednak duże ryzyko pomyłki, a jego ponury odpowiednik może odebrać nam chęć zbierania grzybów przez dłuższy czas.
Autor: Redakcja Dzień Dobry TVN
Źródło zdjęcia głównego: Moment RF