Chociaż w stosunek płciowy zaangażowana jest kobieta i mężczyzna i odpowiedzialność za jego rezultat w postaci ciąży ponoszą oboje, zwykle to kobiety stosują metody antykoncepcyjne. Mogą być one naturalne, hormonalne, chemiczne i mechaniczne. Każdą z nich charakteryzuje inne działanie, mają również inne przeznaczenie. W celu wybrania metody, która charakteryzuje się dużą skutecznością, ale jest też bezpieczna dla organizmu, musimy wziąć pod uwagę czynniki takie jak wiek, ogólny stan zdrowia i przyjmowane leki. Metody antykoncepcji dla kobiet są rozmaite. Wyróżniamy tabletki, plastry, zastrzyki, wkładki, prezerwatywy, globulki, implanty, gąbki. Niektóre ze sposobów są odpowiednie dla młodych kobiet, inne dla dojrzałych. Istotnym czynnikiem jest także to, czy kobieta już rodziła. Zanim zdecydujemy się na metodę antykoncepcji oraz to czy stosować ją będzie kobieta, czy jej partner, warto zapoznać się ze wszystkimi dostępnymi sposobami.
>>> Zobacz także:
- Czy można pozbyć się miesiączki? Wszystko o antykoncepcji długoterminowej
- Jakie są sposoby antykoncepcji u mężczyzn?
- Skuteczność tabletek antykoncepcyjnych i ich wpływ na okres
Hormonalne metody antykoncepcji
Zaliczamy do nich tabletki antykoncepcyjne (jednoskładnikowe i dwuskładnikowe), zastrzyk antykoncepcyjny, implant antykoncepcyjny, chip antykoncepcyjny, plastry antykoncepcyjne.
Mają one największą skuteczność i najniższy indeks Pearla. Należy jednak pamiętać, że podstawowym ich działaniem jest ingerencja w gospodarkę hormonalną. Mogą występować rozmaite skutki uboczne (bolesne piersi, tycie, zmniejszenie libido i inne). Według badaczy z kanadyjskiego Uniwersytetu Kolumbii Brytyjskiej antykoncepcja hormonalna może zwiększyć ryzyko wystąpienia depresji.
Szczególną formą zaliczaną do grupy metod hormonalnych jest tabletka “po”. Jej zastosowana do 48h lub 72h (w zależności od preparatu) po stosunku, przez wpływ hormonalny uniemożliwia zagnieżdżenie się zarodka. Nie jest to typowa antykoncepcja, a w zasadzie doraźna pomoc w razie niespodzewanej sytuacji.
Kontrowersyjnym, choć na świecie popularnym sposobem antykoncepcji jest sterylizacja, czyli podwiązanie jajowodów. W Polsce w zasadzie nie wykonuje się takich zabiegów, a z pewnością są one zabronione u kobiet, które jeszcze nie rodziły. Jej podstawową wadą jest to, że procesu podwiązania nie da się odwrócić. W związku z tym decyzja powinna być starannie przemyślana i warto wcześniej zastanowić się nad innymi sposobami.
Cykl miesięczny i dni płodne kobiety
Mówi się, iż dziewczynka osiąga dojrzałość płciową wraz z wystąpieniem pierwszego krwawienia miesięcznego. Jest ono wyrazem cyklicznych przemian błony śluzowej dróg rodnych, które prowadzą do dojrzewania i uwolnienia komórki jajowej. Cykl miesięczny trwa około 28 dni, jednakże u niektórych kobiet może być on 2-3 dni krótszy lub dłuższy i nie świadczy to o żadnych nieprawidłowościach. Po uwolnieniu dojrzałej komórki jajowej jest ona zdolna do połączenia się z plemnikiem i utworzenia zarodka. Jeżeli dojdzie do takiego połączenia, tworzy się zygota, która ulega zagnieżdżeniu w jamie macicy - rozpoczyna się okres ciąży. Jeżeli brak będzie kontaktu z plemnikiem, komórka obumiera i dochodzi do złuszczania się jej pozostałości - rozpoczyna się krwawienie miesięczne. Okres płodny u kobiet określamy mianem jajeczkowania i przypada ono na około połowę cyklu, chociaż występuje tu duża zmienność.
Co to jest wskaźnik Pearla?
Na wszystkich środkach antykoncepcyjnych możemy znaleźć wartość określaną indeksem (wskaźnikiem) Pearla. Informuje o tym, jakie jest ryzyko zajścia w ciążę przy określonej metodzie antykoncepcji. Obrazowo mówimy, że gry wartość wskaźnika wynosi 1, to oznacza, że na 100 kobiet, które stosowały daną metodę przez rok, w ciążę zaszła jedna. Zatem im mniejsza wartość, tym większa skuteczność metody.
Naturalne metody antykoncepcji dla kobiet
Do najprostszych sposobów należy unikanie współżycia w okresie dni płodnych. Ze względu na to warto prowadzić kalendarzyk miesiączkowy, w którym zaznaczamy datę miesiączki. Jeśli mamy smartfona, możemy też pobrać aplikację, która będzie nam wyliczać okres jajeczkowania i informować o dniach płodnych. Kolejną metodą jest obserwacja śluzu szyjkowego (metoda Billingsów). Biały, mętny, nierozciągliwy śluz jest z reguły niepłodnym, przezroczysty, ciągnący (konsystencją zbliżony do białka kurzego) sygnalizuje jajeczkowanie. Pomocny bywa także pomiar temperatury w pochwie. Należy go dokonywać regularnie, rano, po obudzeniu, przed wstaniem. Wówczas jesteśmy w stanie zauważyć wzrost temperatury charakterystyczny dla jajeczkowania.
Chemiczne metody antykoncepcji kobiecej
Zaliczamy do nich żele i kremy plemnikobójcze, globuli i gąbki dopochwowe.Preparaty te w swoim składzie zawierają substancje, które unieruchamiają plemniki i ograniczają ich żywotność. Dodatkowo zagęszczają śluz szyjkowy, co utrudnia dostanie się plemników do komórki jajowej. Zaletą tych środków jest łatwość aplikacji. Do wad zaliczamy potencjalne alergie i infekcje dróg rodnych.
Mechaniczne metody antykoncepcji
Zaliczamy do nich wkładki domaciczne (spirale), prezerwatywy, błony pochwowe i kapturki naszyjkowe. Ich działanie sprowadza się do utworzenia bariery, która zabezpieczy pasaż plemników w kierunku komórki jajowej. Metody te są skuteczne, możemy jednak zwiększyć dodatkowo wspomagać ich działanie poprzez jednoczasowe stosowanie preparatów plemnikobójczych.
Autor: Redakcja Dzień Dobry TVN