- Topinambur – co to jest?
- Jak sadzić i jak uprawić topinambur?
- Topinambur - właściwości
- Topinambur - jak jeść?
Topinambur to bardzo łatwe w uprawie warzywo. Nie jest wymagającą rośliną, jest w stanie przetrwać całą zimę w ziemi. Topinambur można kisić, jeść na surowo, jest składnikiem wielu sałatek, ale także nadaje się na placki czy zupę krem.
Topinambur – co to jest?
Topinambur , czyli słonecznik bulwiasty (nazywany również „cytrusem północy”), to należące do rodziny astrowatych warzywo, którego ojczyzną jest Ameryka Północna. Do Azji i Europy topinambur trafił dzięki portugalskim i hiszpańskim kolonistom. W Polsce smak topinamburu poznano w XVIII wieku, kiedy stosowany był jako warzywo ogrodowe lub roślina pastewna. Przez wiele lat topinambur miał bardzo skromne grono zwolenników. Dziś, dzięki modzie na zdrowe odżywianie, coraz więcej osób w Polsce wie, co to jest topinambur , jak go uprawiać, jak jeść , i jak przyrządzać słonecznik bulwiasty.
Jak wygląda topinambur? W uprawie topinambur osiąga nie więcej niż 2,5 metra wysokości. Jego cechą charakterystyczną jest sztywna łodyga i rosnące na niej, pokryte włoskami, liście o kształcie serca. Kwiaty topinamburu są niewielkie i rozwijają się między sierpniem a październikiem. Przypominają kwiaty słonecznika szorstkiego.
Jak sadzić i jak uprawić topinambur?
Bulwy topinamburu mają kolor czerwony i są alternatywą dla ziemniaków, od których różnią się tym, że mogą być jedzone na surowo. Uprawa topinamburu jest bardzo prosta. Potrzebuje on żyznej, pulchnej gleby, dzięki której będzie mógł uformować bulwę i z której będzie mógł czerpać składniki odżywcze potrzebne do wytworzenia łodygi i masy liści. Z reguły słonecznik bulwiasty uprawiany jest z bulw, które umieszcza się w glebie na głębokości 15 cm, okres jego sadzenia przypada na wczesną wiosnę.
Kiedy zbierać topinambur? Jesień, a dokładnie okres między październikiem a listopadem, to najlepszy czas na zbiór topinamburu. Oszacowano, że z jednego hektara ziemi można zebrać nawet 30-40 ton bulw.
Topinambur - właściwości
Bulwy topinamburu wyróżniają się niską kalorycznością (100 g surowca ma jedynie 30 – 40 kcal) i niskim indeksem glikemicznym, dzięki czemu polecane są cukrzykom. Zamiast zbędnych kalorii, topinambur jest kopalnią składników pokarmowych mających pozytywny wpływ na funkcjonowanie organizmu. Bulwy topinambur to samo zdrowie, posiadają w składzie witaminy (m.in. A, C, B2, B1, niacynę) i minerały (sód, wapń, magnez, potas, żelazo, miedź, mangan, selen, cynk). Ważnym jego składnikiem są węglowodany, przede wszystkim inulina, która ma pozytywny wpływ na rozwój dobroczynnej flory bakteryjnej jelit. W bulwie słonecznika bulwiastego znaleźć można również polifenole, kwas salicylowy, kwas gentyzynowy i kwas chlorogenowy.
Wymienione składniki odżywcze sprawiają, że topinambur ma właściwości , które wykazują ogromny wpływ na zdrowie konsumenta. Pomagają utrzymać prawidłowy poziom cukru we krwi, korzystnie oddziałują na funkcjonowanie układu immunologicznego i pokarmowego. Oczyszczają organizm ze zbędnych toksyn, mogą pomóc w chorobie wrzodowej żołądka, działają przeciwzapalnie oraz łagodzą dolegliwości arteriosklerozy i choroby Alzheimera. Topinambur ma również właściwości lecznicze, które chronią przed chorobą nowotworową i wspomagają regenerację komórek organizmu.
Topinambur – jak jeść?
Bulwy topinamburu mają delikatny smak, pod tym względem porównywane są do karczocha. Topinambur można jeść na surowo , dzięki czemu spotkać go można w przepisach na sałatki. Surowy topinambur stosowany jest do herbaty jako zamiennik cytryny. Nie ulega jednak wątpliwości, że najlepiej smakuje po ugotowaniu. Aby móc użyć go do przyrządzania potraw, trzeba wiedzieć, jak obierać topinambur. W związku z tym, że najcenniejsze składniki odżywcze znajdują się pod skórką, zaleca się nie obierać bulw. Zdecydowanie lepszym rozwiązaniem jest wyszorowanie ich pod bieżącą wodą. Osoby, które wolą obrać topinambur, powinny po zdjęciu skórki zanurzyć bulwę w wodzie z sokiem z cytryny. Kolejne ważne pytania, na które warto znać odpowiedzi, to jak i ile gotować topinambur? Nie jest to trudne zadanie, ponieważ słonecznik bulwiasty gotuje się w ten sam sposób co ziemniaki, z tym że trochę krócej.
Z topinamburu można przyrządzić placki, purée i zapiekankę. Sprawdza się też z dodatkiem owoców, np. jako delikatny mus z gruszkami lub jabłkami. Z topinamburu można przygotować również zupę. Wystarczy pokrojoną w kostkę bulwę wrzucić razem z pietruszką i selerem do gotującego się bulionu. Kiedy warzywa zmiękną, należy je zblendować i na koniec dodać śmietanę kremówkę.
Topinambur nadaje się też do kiszenia. Wystarczy nieobrane bulwy topinamburu umieścić w słoiku, zalać je solanką i odczekać kilka dni. Kiszony topinambur smakuje wybornie, ma lekko orzechowy posmak i konsystencję niczym marynowany czosnek.
Gdzie można kupić topinambur ? Z reguły można go nabyć w gospodarstwach ekologicznych, których w Polsce nie brakuje i których adresy można znaleźć w Internecie.
Autor: Redakcja Dzień Dobry TVN