Terapia schematów stosowana jest często w pracy z ludźmi cierpiącymi na zaburzenia osobowości czy mającymi przewlekłe problemy emocjonalne, np. depresję. Chcesz wiedzieć więcej na temat tej terapii? Zapraszamy do lektury!
Terapia schematów – czyli co?
Terapia schematów wywodzi się z nurtu terapii poznawczo-behawioralnej. Jednak łączy również elementy pochodzące z terapii Gestalt, psychoanalizy, a także teorii przywiązania i konstruktywizmu. Terapia ta należy do młodszych, została stworzona w latach 50. XX wieku, mimo to jest bardzo ceniona w środowisku terapeutów. Dzieje się tak być może dlatego, że wykracza poza normy przyjęte w nurcie poznawczo-behawioralnym. Terapia poznawczo-behawioralna jest krótkoterminowa – nie powinna trwać dłużej niż ok. 20 spotkań. W terapii schematów długość jest uzależniona od potrzeb samego pacjenta. Podczas trwania terapii psychoterapeuta z pacjentem sięgają do dzieciństwa i stosują metody wyobrażeniowe.
Terapia schematów w praktyce
To, w jaki sposób pacjent się zachowuje i jak radzi sobie z otoczeniem, jest punktem wyjścia. Na terapii schematów poszukuje się odpowiedzi na pytanie, kiedy te zachowania się wykształciły i jak ewoluowały. Najczęściej terapia wymaga powrotów do dzieciństwa i przeanalizowania relacji nawiązywanych w kolejnych etapach życia. Wzorce, na których się opieramy, to schematy – aby poznać siebie i rozwiązać swoje problemy, trzeba najpierw rozpoznać wszystkie schematy.
Często złe wzorce mają bardzo negatywny wpływ na zachowanie i życie pacjenta. Uświadomienie sobie, jak dysfunkcyjne zachowania niekorzystnie wpływają na teraźniejszość, to jeden z celów tej terapii. A w jaki sposób powstają niewłaściwe schematy? Najczęściej są one wynikiem trudnych doświadczeń z dzieciństwa lub młodości, przy założeniu, że pojawiały się regularnie.
To, w jakim środowisku i w jakiej rodzinie się wychowujemy, ma bardzo duży wpływ na schematy. Np. jeśli wychowujemy się w rodzinie, w której panuje chłód emocjonalny, może pojawić się schemat opuszczenia, nieufności, izolacji czy wstydu. Natomiast jeśli wychowujemy się w rodzinie bardzo pobłażliwej, schematami może być nadmierna roszczeniowość czy też niedostateczna samodyscyplina.
Bardzo często pacjenci zdają sobie sprawę, że posługują się schematami, które sprawiają im ból. Jednak ich zmiana nie jest łatwa. Stosowanie znanych schematów daje znajome skutki – pomimo bólu, gwarantują pewne bezpieczeństwo.
Dla kogo terapia schematów?
Terapia schematów może być stosowana u osób z różnymi problemami emocjonalnymi. Najczęściej jednak polecana jest:
· w zaburzeniach osobowości (paranoicznej, schizoidalnej, dyssocjalnej etc.),
· w przewlekłych problemach emocjonalnych (depresja),
· w zaburzeniach z odżywianiem,
· w budowaniu wyższej samooceny,
· w terapiach resocjalizacyjnych,
· w terapii par,
· w terapii osób mających trudności w budowaniu relacji.
Terapia schematów najczęściej stosowana jest w pracy z osobami przejawiającymi zaburzenia osobowości. Dlaczego? Ponieważ klasyczna terapia behawioralna, polegająca na zmianie przekonań, a następnie wykonywaniu eksperymentów w codziennym życiu, jest bardzo trudna, a często niemożliwa w pracy z pacjentami mającymi zaburzenia poznawcze. Terapia schematów działa w inny sposób – pozwala przyjrzeć się, jak dana osoba radzi sobie z zachowaniem i otaczającą ją rzeczywistością.
Schematy a terapia par
Psychoterapię schematów bardzo często stosuje się w terapii par. Zadaniem terapeuty jest zobrazowanie parze, że problemem nie jest któreś z nich, ale schematy kierujące życiem obojga partnerów. Należy je rozpoznać, a następnie podjąć nad nimi pracę. Oczywiście nie jest to łatwe i wymaga włożenia w terapię dużo wysiłku i dobrej woli.
Terapia schematów – skąd czerpać wiedzę?
Skąd czerpać wiedzę na temat różnych metod i podejść psychoterapeutycznych? Najlepiej, aby wiedza ta pochodziła od terapeutów praktyków lub z profesjonalnej literatury. Jeżeli chodzi o terapię schematów, jedną z pozycji godnych polecenia jest Terapia schematów. Przewodnik praktyka . Jest to dzieło napisane przez psychoterapeutów, m.in. przez twórcę terapii schematów Jeffreya E. Younga. Biorąc pod uwagę to, że terapia schematów może być stosowana bardzo szeroko, książka powinna znaleźć się na półce każdego terapeuty, bez względu na to, z jakimi problemami pacjentów styka się najczęściej.
Autor: Redakcja Dzień Dobry TVN