Coraz częściej diagnozuje się otyłość i choroby układu krążenia. Nie wszystkie czynniki ryzyka zostały do tej pory zdefiniowane, ale wiadomo, że istotną kwestią jest poziom cholesterolu.
“Cholesterol norma” - takie określenie często spotykamy w odebranych wynikach krwi. Czym jednak jest sam cholesterol i jakie są normy cholesterolu. Czy są one takie same dla kobiet i mężczyzn? Czy są zależne od wieku i chorób towarzyszących?
Co to jest cholesterol?
Cholesterol jest substancją tłuszczową obecną w organizmie każdego człowieka. Chociaż potocznie jest kojarzony raczej negatywnie, to w rzeczywistości pełni w organizmie wiele pożytecznych funkcji. Stanowi on składową błon komórkowych większości tkanek w organizmie człowieka, uczestniczy w produkcji niektórych hormonów, jest niezbędny do prawidłowej syntezy kwasów żółciowych, wchodzi w skład syntezy witaminy D, wspomaga pracę mózgowia. Zatem sam cholesterol jest organizmowi potrzebny do prawidłowego funkcjonowania, dopiero jego nadmiar stanowi zagrożenie. Nasz organizm sam produkuje cholesterol - nazywamy cholesterolem endogennym, a ilość wytwarzanego składnika w zupełności wystarcza do pracy organizmu. Cholesterol egzogenny, czyli pochodzący z zewnątrz, dostarczamy do ustroju wraz z jedzeniem. Produktami, które dostarczają nam najwięcej cholesterolu są produkty pochodzenia zwierzęcego, źródło nasyconych kwasów tłuszczowych, z których wątroba syntetyzuje cholesterol. To właśnie nadmiar cholesterolu egzogennego jest odpowiedzialny za zawyżanie normy w badaniach laboratoryjnych.
Czy każdy cholesterol jest zły?
Często słyszymy o dobrym i złym cholesterolu oraz o normie dobrego cholesterolu i normie złego cholesterolu . Aby dzielić cholesterol na dobry i zły, musimy zrozumieć pojęcie lipoprotein. Są to cząsteczki złożone ze skupisk tłuszczu, otoczonych warstwą białek. Dzięki nim możliwy jest transport cholesterolu do różnych obszarów organizmu. Ma to związek z tym, iż cholesterol (podobnie jak inne tłuszcze) rozpuszcza się w wodzie i samodzielnie nie jest zdolny do transportu w płynach. Cząsteczki lipoprotein różnią się od siebie stosunkiem procentowej zawartości białek i tłuszczów. Wyróżniamy dwie frakcje cholesterolu w zależności od tego, w jaki sposób odbywa się jego transport. Lipoproteiny LDL ( low density lipoproteins ) zawierają dużo cholesterolu o małej gęstości i małą ilość białka. To sprawia, że cholesterol łatwo przenika do otaczających tkanek, co z kolei przyczynia się do rozwoju miażdżycy - to właśnie tzw. zły cholesterol i jego działanie. Lipoproteiny HDL ( high density lipoproteins ) charakteryzują się małą zawartością cholesterolu a dużą białek. Jest to tak zwany dobry cholesterol, który obniża stężenie cholesterolu LDL, poprzez jego “zabieranie” ze ścian naczyń i powrotny transport do wątroby. Zatem im więcej mamy go w organizmie, tym lepiej, bo zmniejsza się ryzyko chorób układu krążenia.
Jaka jest norma cholesterolu?
Poziom cholesterolu we krwi zależy od wielu czynników. Wpływają na niego uwarunkowania genetyczne, dieta, aktywność fizyczna, choroby towarzyszące. Normy cholesterolu są inne w różnych krajach, a niektóre z nich w ogóle nie definiują ścisłych granic normy. W Polsce, jeśli chodzi o cholesterol całkowity, norma dla osób młodych i zdrowych ma wartość nieprzekraczającą 200mg/dl. Generalnie im niższy poziom cholesterolu, tym lepiej i bezpieczniej.
Cholesterol LDL - norma: u osób młodych i bez dodatkowych schorzeń za normę przyjmuje się schorzenie poniżej 130 mg/dl, jednakże u osób ze schorzeniami układu krążenia (a zwłaszcza po zawale) powinien być on niższy niż 100 mg/dl, zaś u osób, które dodatkowo mają zdiagnozowaną cukrzycę, powinien być niższy niż 70 mg/dl.
Cholesterol HDL - norma : generalnie można powiedzieć, że im więcej cholesterolu HDL, tym lepiej, bo większe stężenie umożliwia pozbywanie się większej ilości złego cholesterolu. Osoby, u których stężenie przekracza 60 mg/dl, uważane są za długowieczne, gdyż badania potwierdzają, że żyją średnio około 5 lat dłużej niż te, które mają niższy cholesterol. We frakcji HDL inna jest norma dla kobiet (powyżej 50 mg/dl) i dla mężczyzn (powyżej 40 mg/dl).
Co obniża zły cholesterol?
Najskuteczniejszym sposobem walki z podwyższonym cholesterolem jest ruch, co udowodniono w wielu badaniach naukowych. Drugim istotnym czynnikiem jest wprowadzenie diety niskotłuszczowej oraz produktów obniżających cholesterol (niektóre margaryny i jogurty). Ponadto należy pamiętać, że każde badanie cholesterolu powinno zostać ocenione przez lekarza, gdyż do interpretacji wyników potrzebna jest dodatkowo analiza czynników, takich jak: wiek, waga, choroby dodatkowe, przyjmowane leki. Dopiero po ich uwzględnieniu powinna zostać podjęta decyzja dotycząca dalszego postępowania i leczenia.
Autor: Redakcja Dzień Dobry TVN
Pozostałe wiadomości