“Cholesterol norma” - takie określenie często spotykamy w odebranych wynikach krwi. Czym jednak jest sam cholesterol i jakie są normy cholesterolu. Czy są one takie same dla kobiet i mężczyzn? Czy są zależne od wieku i chorób towarzyszących?
Zobacz też: Karczochy – warzywo, które leczy >>>
Co to jest cholesterol?
Cholesterol jest substancją tłuszczową obecną w organizmie każdego człowieka. Chociaż potocznie jest kojarzony raczej negatywnie, to w rzeczywistości pełni w organizmie wiele pożytecznych funkcji. Stanowi on składową błon komórkowych większości tkanek w organizmie człowieka, uczestniczy w produkcji niektórych hormonów, jest niezbędny do prawidłowej syntezy kwasów żółciowych, wchodzi w skład syntezy witaminy D, wspomaga pracę mózgowia. Zatem sam cholesterol jest organizmowi potrzebny do prawidłowego funkcjonowania, dopiero jego nadmiar stanowi zagrożenie. Nasz organizm sam produkuje cholesterol - nazywamy cholesterolem endogennym, a ilość wytwarzanego składnika w zupełności wystarcza do pracy organizmu. Cholesterol egzogenny, czyli pochodzący z zewnątrz, dostarczamy do ustroju wraz z jedzeniem. Produktami, które dostarczają nam najwięcej cholesterolu są produkty pochodzenia zwierzęcego, źródło nasyconych kwasów tłuszczowych, z których wątroba syntetyzuje cholesterol. To właśnie nadmiar cholesterolu egzogennego jest odpowiedzialny za zawyżanie normy w badaniach laboratoryjnych.
Zobacz też: Tofu naturalne – przepisy na obiad. Propozycje na przepisy dietetyczne >>>
Czy każdy cholesterol jest zły?
Często słyszymy o dobrym i złym cholesterolu oraz o normie dobrego cholesterolu i normie złego cholesterolu . Aby dzielić cholesterol na dobry i zły, musimy zrozumieć pojęcie lipoprotein. Są to cząsteczki złożone ze skupisk tłuszczu, otoczonych warstwą białek. Dzięki nim możliwy jest transport cholesterolu do różnych obszarów organizmu. Ma to związek z tym, iż cholesterol (podobnie jak inne tłuszcze) rozpuszcza się w wodzie i samodzielnie nie jest zdolny do transportu w płynach. Cząsteczki lipoprotein różnią się od siebie stosunkiem procentowej zawartości białek i tłuszczów. Wyróżniamy dwie frakcje cholesterolu w zależności od tego, w jaki sposób odbywa się jego transport. Lipoproteiny LDL ( low density lipoproteins ) zawierają dużo cholesterolu o małej gęstości i małą ilość białka. To sprawia, że cholesterol łatwo przenika do otaczających tkanek, co z kolei przyczynia się do rozwoju miażdżycy - to właśnie tzw. zły cholesterol i jego działanie. Lipoproteiny HDL ( high density lipoproteins ) charakteryzują się małą zawartością cholesterolu a dużą białek. Jest to tak zwany dobry cholesterol, który obniża stężenie cholesterolu LDL, poprzez jego “zabieranie” ze ścian naczyń i powrotny transport do wątroby. Zatem im więcej mamy go w organizmie, tym lepiej, bo zmniejsza się ryzyko chorób układu krążenia.
Zobacz też: Powody, dla których warto uprawiać sport >>>
Jaka jest norma cholesterolu?
Poziom cholesterolu we krwi zależy od wielu czynników. Wpływają na niego uwarunkowania genetyczne, dieta, aktywność fizyczna, choroby towarzyszące. Normy cholesterolu są inne w różnych krajach, a niektóre z nich w ogóle nie definiują ścisłych granic normy. W Polsce, jeśli chodzi o cholesterol całkowity, norma dla osób młodych i zdrowych ma wartość nieprzekraczającą 200mg/dl. Generalnie im niższy poziom cholesterolu, tym lepiej i bezpieczniej.
Cholesterol LDL - norma: u osób młodych i bez dodatkowych schorzeń za normę przyjmuje się schorzenie poniżej 130 mg/dl, jednakże u osób ze schorzeniami układu krążenia (a zwłaszcza po zawale) powinien być on niższy niż 100 mg/dl, zaś u osób, które dodatkowo mają zdiagnozowaną cukrzycę, powinien być niższy niż 70 mg/dl.
Cholesterol HDL - norma : generalnie można powiedzieć, że im więcej cholesterolu HDL, tym lepiej, bo większe stężenie umożliwia pozbywanie się większej ilości złego cholesterolu. Osoby, u których stężenie przekracza 60 mg/dl, uważane są za długowieczne, gdyż badania potwierdzają, że żyją średnio około 5 lat dłużej niż te, które mają niższy cholesterol. We frakcji HDL inna jest norma dla kobiet (powyżej 50 mg/dl) i dla mężczyzn (powyżej 40 mg/dl).
Co obniża zły cholesterol?
Najskuteczniejszym sposobem walki z podwyższonym cholesterolem jest ruch, co udowodniono w wielu badaniach naukowych. Drugim istotnym czynnikiem jest wprowadzenie diety niskotłuszczowej oraz produktów obniżających cholesterol (niektóre margaryny i jogurty). Ponadto należy pamiętać, że każde badanie cholesterolu powinno zostać ocenione przez lekarza, gdyż do interpretacji wyników potrzebna jest dodatkowo analiza czynników, takich jak: wiek, waga, choroby dodatkowe, przyjmowane leki. Dopiero po ich uwzględnieniu powinna zostać podjęta decyzja dotycząca dalszego postępowania i leczenia.
Autor: Redakcja Dzień Dobry TVN