Czym jest praca w szczególnych warunkach? Jak wpływa na wysokość emerytury?

Zmęczona kobieta w pracy przy komputerze
Czym jest praca w szczególnych warunkach? Jej wpływ na wysokość emerytury
Źródło: Valerii Apetroaiei/Getty Images
Wykaz prac w szczególnych warunkach zawiera 40 pozycji. Praca określana tym mianem to zajęcie wykonywane w warunkach, które mogą niekorzystnie wpływać na zdrowie fizyczne lub psychiczne pracownika. To także taka praca, która nakłada na niego specjalne wymagania zachowania sprawności zarówno fizycznej, jak i psychicznej na odpowiednio wysokim poziomie.

Dla pracowników pracujących w szczególnych warunkach, którzy utracili możliwość przejścia na wcześniejszą emeryturę, ustalono rekompensatę. Dla osób, które przepracowały w taki sposób 15 lat, przewidziano odpowiednie zwiększenie podstawy emerytury. Oznacza to, że praca w szczególnych warunkach wpływa na wysokość świadczenia emerytalnego. Trzeba zaznaczyć, że za taki rodzaj zajęcia możemy uznać pracę świadczoną każdego dnia, w pełnym wymiarze godzin i w warunkach, które stanowią obciążenie dla zdrowia (znajdują się w wykazie dołączonym do ustawy). Wykaz prac w szczególnych warunkach jest załącznikiem do ustawy o emeryturach pomostowych.

Praca i finanse

DD_20240109_Praca_rep_REP
Źródło: Dzień Dobry TVN
Czy praca może dawać szczęście
Czy praca może dawać szczęście
Jak skutecznie poprosić o awans? - napisy
Jak skutecznie poprosić o awans? - napisy
4-dniowy tydzień pracy
4-dniowy tydzień pracy
Gdzie jest moja kasa z Komunii?
Gdzie jest moja kasa z Komunii?
Oszuści wyłudzają pieniądze „na stłuczkę”
Oszuści wyłudzają pieniądze „na stłuczkę”
Jak nauczyć młodzież zarządzania pieniędzmi?
Jak nauczyć młodzież zarządzania pieniędzmi?
Jak kupować więcej za mniej?
Jak kupować więcej za mniej?
Jak rozmawiać w związku o pieniądzach?
Jak rozmawiać w związku o pieniądzach?
Pieniądze OFE zalegają na kontach ZUS-u
Pieniądze OFE zalegają na kontach ZUS-u
Pieniądz w rodzinie nigdy nie zginie?
Pieniądz w rodzinie nigdy nie zginie?
Termomodernizacja, komputery, dodatkowe zajęcia. Dyrektorzy szkół wiedzieliby na co z pożytkiem wydać pieniądze z funduszu Czarnka
Termomodernizacja, komputery, dodatkowe zajęcia. Dyrektorzy szkół wiedzieliby na co z pożytkiem wydać pieniądze z funduszu Czarnka
Jak Polacy czy zarządzają swoimi finansami?
Jak Polacy czy zarządzają swoimi finansami?
Od 1 kwietnia 400 zł dopłaty do żłobka
Od 1 kwietnia 400 zł dopłaty do żłobka
Zmiany w Kodeksie Pracy już od sierpnia
Zmiany w Kodeksie Pracy już od sierpnia
Praca dopięta na ostatni guzik - poprawka
Praca dopięta na ostatni guzik - poprawka
Dlaczego dla wielu z nas finanse to czarna magia?
Dlaczego dla wielu z nas finanse to czarna magia?
Finansowe ABC przed rozwodem
Finansowe ABC przed rozwodem
40% Polaków w związku woli mieć osobne konta
40% Polaków w związku woli mieć osobne konta
Trendy na rynku pracy 2022
Trendy na rynku pracy 2022
Olga Kalicka – mama na dwóch etatach
Olga Kalicka – mama na dwóch etatach
Jak wygląda codzienna praca w schronisku dla zwierząt?
Jak wygląda codzienna praca w schronisku dla zwierząt?
Szkoła życia pod żaglami
Szkoła życia pod żaglami
Efekt Matyldy – jej praca, jego chwała
Efekt Matyldy – jej praca, jego chwała
Praca na Spitsbergenie czeka na chętnych
Praca na Spitsbergenie czeka na chętnych
Czy 16 godzin pracy to gwarancja sukcesu?
Czy 16 godzin pracy to gwarancja sukcesu?

Wykaz prac w szczególnych warunkach

Szczególne warunki pracy nie pozostają bez wpływu na zdrowie pracownika. Mogą nie tylko obciążać go fizycznie, lecz także psychicznie. Może to być zajęcie, które wymaga od pracownika wyjątkowej koncentracji, mobilizacji i sprawności ze względu na konieczność zadbania o bezpieczeństwo swoje i innych. Wykaz prac w szczególnych warunkach znajduje się w załączniku do ustawy o emeryturach pomostowych. Jakie zajęcia zaliczają się do 40 wyjątkowo niebezpiecznych prac?

Na pierwszym miejscu znajduje się praca bezpośrednio przy obróbce węgla i rud metalu. Wśród pozostałych wymienia się prace pod ziemią (drążenie tuneli), przy obsłudze pieców hutniczych, kucie ręczne, przy produkcji czy gaszeniu lub sortowaniu koksu. Innymi pracami uznanymi za wykonywane w warunkach szczególnych uznano pracę nurka, rybaków morskich, na morskich platformach wiertniczych czy statkach. W wykazie można znaleźć prace przy obróbce skór, w temperaturach poniżej 0℃ czy wewnątrz cystern i kotłów. Zawody wykonywane w ramach takiej pracy to przede wszystkim górnik, hutnik, drwal, dekarz, brukarz, kominiarz czy rybak. Szczególne warunki pracy wiążą się z możliwością przejścia na wcześniejszą emeryturę lub doliczeniem rekompensaty.

Praca w szczególnych warunkach a wysokość emerytury

Jak wygląda obliczanie emerytury za pracę w szczególnych warunkach? Przede wszystkim warto zaznaczyć, że osoby, które urodziły się po 31 grudnia 1948 roku i spełniły określone warunki, mogą skorzystać z możliwości przejścia na wcześniejszą emeryturę (oczywiście muszą one osiągnąć wiek emerytalny zależny od rodzaju pracy). Dotyczy to tych, którzy mają stosowny staż pracy (20 lat dla kobiet, 25 dla mężczyzn), zaś pracę w szczególnych warunkach wykonywali do roku 1998 (tu również jest brany pod uwagę odpowiedni staż takiej pracy).

Pracę wykonywaną w szczególnych warunkach należy potwierdzić stosownymi dokumentami (praca wykonywana stale, w pełnym wymiarze godzin). Osoby, które chcą się ubiegać o wcześniejszą emeryturę z tytułu takiego zajęcia (urodzone między 31 grudnia 1948 a 1 stycznia 1969), nie mogą być członkami OFE. Wysokość takiej emerytury liczona jest według ogólnych zasad. Oznacza to, że podstawa obliczania emerytury zostanie podzielona przez średnie dalsze trwanie życia dla tych osób, które znajdują się w tym samym wieku, w jakim jest pracownik decydujący się na przejście na emeryturę.

Czy zatem jest dodatek do emerytury za pracę w szczególnych warunkach? Osoby, które na skutek przepisów straciły możliwość przejścia na wcześniejszą emeryturę mimo wykonywania pracy w warunkach szkodliwych (zmiana wykazu prac w szczególnych warunkach przed i po 2008 roku), mogą starać się o rekompensatę. Rekompensata za szczególne warunki pracy to dodatek do kapitału początkowego, nie zaś oddzielne świadczenie pieniężne. Rekompensata wpływa na podwyższenie emerytury.

Co jeszcze warto wiedzieć o pracy w szczególnych warunkach?

Jak wygląda świadectwo pracy wykonywanej w szczególnych warunkach? Osoba pracująca w szczególnych warunkach powinna pamiętać, że taka informacja musi znaleźć się na świadectwie pracy. Dlaczego? W momencie powzięcia decyzji o przejściu na wcześniejszą emeryturę, konieczne jest zgromadzenie dowodów świadczących o wykonywaniu tego rodzaju zawodu. Takim dowodem jest zazwyczaj świadectwo pracy, które należy dołączyć do dokumentów składanych wraz z wnioskiem o wcześniejszą emeryturę z tytułu pracy w szczególnych warunkach. Inną możliwością jest wystawienie odrębnego dokumentu, czyli świadectwa wykonywania pracy w warunkach szczególnych. Wzór dokumentu to załącznik do wykazu stanowisk pracy uznanych za wykonywane w szczególnych warunkach.

Zobacz także:

Autor: Adrian Adamczyk

Źródło zdjęcia głównego: Valerii Apetroaiei/Getty Images

podziel się:

Pozostałe wiadomości