Dla pracowników pracujących w szczególnych warunkach, którzy utracili możliwość przejścia na wcześniejszą emeryturę, ustalono rekompensatę. Dla osób, które przepracowały w taki sposób 15 lat, przewidziano odpowiednie zwiększenie podstawy emerytury. Oznacza to, że praca w szczególnych warunkach wpływa na wysokość świadczenia emerytalnego. Trzeba zaznaczyć, że za taki rodzaj zajęcia możemy uznać pracę świadczoną każdego dnia, w pełnym wymiarze godzin i w warunkach, które stanowią obciążenie dla zdrowia (znajdują się w wykazie dołączonym do ustawy). Wykaz prac w szczególnych warunkach jest załącznikiem do ustawy o emeryturach pomostowych.
Praca i finanse
Wykaz prac w szczególnych warunkach
Szczególne warunki pracy nie pozostają bez wpływu na zdrowie pracownika. Mogą nie tylko obciążać go fizycznie, lecz także psychicznie. Może to być zajęcie, które wymaga od pracownika wyjątkowej koncentracji, mobilizacji i sprawności ze względu na konieczność zadbania o bezpieczeństwo swoje i innych. Wykaz prac w szczególnych warunkach znajduje się w załączniku do ustawy o emeryturach pomostowych. Jakie zajęcia zaliczają się do 40 wyjątkowo niebezpiecznych prac?
Na pierwszym miejscu znajduje się praca bezpośrednio przy obróbce węgla i rud metalu. Wśród pozostałych wymienia się prace pod ziemią (drążenie tuneli), przy obsłudze pieców hutniczych, kucie ręczne, przy produkcji czy gaszeniu lub sortowaniu koksu. Innymi pracami uznanymi za wykonywane w warunkach szczególnych uznano pracę nurka, rybaków morskich, na morskich platformach wiertniczych czy statkach. W wykazie można znaleźć prace przy obróbce skór, w temperaturach poniżej 0℃ czy wewnątrz cystern i kotłów. Zawody wykonywane w ramach takiej pracy to przede wszystkim górnik, hutnik, drwal, dekarz, brukarz, kominiarz czy rybak. Szczególne warunki pracy wiążą się z możliwością przejścia na wcześniejszą emeryturę lub doliczeniem rekompensaty.
Praca w szczególnych warunkach a wysokość emerytury
Jak wygląda obliczanie emerytury za pracę w szczególnych warunkach? Przede wszystkim warto zaznaczyć, że osoby, które urodziły się po 31 grudnia 1948 roku i spełniły określone warunki, mogą skorzystać z możliwości przejścia na wcześniejszą emeryturę (oczywiście muszą one osiągnąć wiek emerytalny zależny od rodzaju pracy). Dotyczy to tych, którzy mają stosowny staż pracy (20 lat dla kobiet, 25 dla mężczyzn), zaś pracę w szczególnych warunkach wykonywali do roku 1998 (tu również jest brany pod uwagę odpowiedni staż takiej pracy).
Pracę wykonywaną w szczególnych warunkach należy potwierdzić stosownymi dokumentami (praca wykonywana stale, w pełnym wymiarze godzin). Osoby, które chcą się ubiegać o wcześniejszą emeryturę z tytułu takiego zajęcia (urodzone między 31 grudnia 1948 a 1 stycznia 1969), nie mogą być członkami OFE. Wysokość takiej emerytury liczona jest według ogólnych zasad. Oznacza to, że podstawa obliczania emerytury zostanie podzielona przez średnie dalsze trwanie życia dla tych osób, które znajdują się w tym samym wieku, w jakim jest pracownik decydujący się na przejście na emeryturę.
Czy zatem jest dodatek do emerytury za pracę w szczególnych warunkach? Osoby, które na skutek przepisów straciły możliwość przejścia na wcześniejszą emeryturę mimo wykonywania pracy w warunkach szkodliwych (zmiana wykazu prac w szczególnych warunkach przed i po 2008 roku), mogą starać się o rekompensatę. Rekompensata za szczególne warunki pracy to dodatek do kapitału początkowego, nie zaś oddzielne świadczenie pieniężne. Rekompensata wpływa na podwyższenie emerytury.
Co jeszcze warto wiedzieć o pracy w szczególnych warunkach?
Jak wygląda świadectwo pracy wykonywanej w szczególnych warunkach? Osoba pracująca w szczególnych warunkach powinna pamiętać, że taka informacja musi znaleźć się na świadectwie pracy. Dlaczego? W momencie powzięcia decyzji o przejściu na wcześniejszą emeryturę, konieczne jest zgromadzenie dowodów świadczących o wykonywaniu tego rodzaju zawodu. Takim dowodem jest zazwyczaj świadectwo pracy, które należy dołączyć do dokumentów składanych wraz z wnioskiem o wcześniejszą emeryturę z tytułu pracy w szczególnych warunkach. Inną możliwością jest wystawienie odrębnego dokumentu, czyli świadectwa wykonywania pracy w warunkach szczególnych. Wzór dokumentu to załącznik do wykazu stanowisk pracy uznanych za wykonywane w szczególnych warunkach.
Zobacz także:
- Czy cieszy Cię powrót do biur po pandemii? Zagłosuj w sondzie
- Podwyżki dla nauczycieli – nie będzie 20-procentowego wzrostu płac
- Co to jest wypadek w pracy? Przesłanki i procedura uzyskania odszkodowania przez pracownika
Autor: Adrian Adamczyk
Źródło zdjęcia głównego: Valerii Apetroaiei/Getty Images