Zazwyczaj kaszel kojarzy nam się z objawem rozwijającej się infekcji. Jednak tak naprawdę kaszel jest przede wszystkim odruchem obronnym układu oddechowego. Kiedy przez czynnik zewnętrzny podrażnione zostają receptory zlokalizowane we wszystkich strukturach układu oddechowego, dochodzi do skurczu oskrzeli, którego efektem jest pojawienie się kaszlu. Dzięki temu mechanizmowi usuwane są z ustroju bakterie, wirusy, alergeny i inne ciała obce oraz chronione jest ich przedostawanie się do niższych struktur układu oddechowego. Kaszel zatem niekoniecznie musi zwiastować infekcję, a jedynie świadczyć o prawidłowej funkcji układu oddechowego. Często jednak jest on składową infekcji lub innych poważnych chorób krtani, oskrzeli czy płuc. Niezależnie od potencjalnej przyczyny, kaszel u niemowlaka i małego dziecka zawsze powinien wzbudzać czujność rodziców, gdyż w skrajnych przypadkach może prowadzić do duszności, której przebieg może spowodować śmierć dziecka.
Jakie są rodzaje kaszlu?
Medycznie z reguły kaszel określa się jako produktywny i nieproduktywny. Podział ten odnosi się do ilości wydzieliny, która jest produkowana w drogach oddechowych. Jeżeli jest jej dużo i kaszlowi towarzyszy jej odpluwanie, to mówimy o kaszlu produktywnym. W praktyce jednak kaszel dzieli się na suchy i mokry, gdyż są to określenia umożliwiające obrazowe uchwycenie różnic. Oba rodzaje kaszlu mają inne przyczyny.
Suchy kaszel u dziecka
Suchy kaszel u niemowlaka najczęściej towarzyszy zapaleniu gardła, ostrej infekcji górnych dróg oddechowych, czasami może być skutkiem zapalenia zatok przynosowych i związany jest z podrażnieniem gardła i krtani przez spływającą wydzielinę. Inną przyczyną suchego kaszlu jest alergia. Alergeny powodują nadmierny skurcz oskrzeli i prowokują odruch kaszlowy. Czasami słyszalne jest również „pochrząkiwanie”. Typowy dla alergii jest kaszel u niemowlaka bez gorączki.
Charakterystycznym rodzajem kaszlu suchego jest tzw. kaszel szczekający. Jest on bardzo niepokojącym objawem, gdyż zazwyczaj towarzyszy podgłośniowemu zapaleniu krtani. Ta jednostka chorobowa występuje zwykle u dzieci między trzecim miesiącem, a trzecim rokiem życia. Jej czynnikiem etiologicznym są wirusy. Częściej pojawia się w okresie wiosennym i jesiennym. Objawy zwykle pojawiają się w nocy i mogą przybierać dramatyczny przebieg. W ciągu zaledwie kilku godzin z niewielkiego kaszlu może rozwinąć się duszność, która na skutek zaciśnięcia szpary głośni może doprowadzić do śmierci dziecka. W każdym przypadku dolegliwości rozpoczynających się w nocy, którym towarzyszy szczekający kaszel, dziecko powinno być zbadane przez lekarza.
Mokry kaszel u dziecka
Zwykle mokry kaszel u niemowlaka związany jest z infekcją bakteryjną zlokalizowaną w obrębie oskrzeli i płuc. Dolne drogi oddechowe jako mechanizm ochronny uruchamiają produkcję znacznej ilości wydzieliny. Ma to na celu pozbycie się patogenów z organizmu wraz z jej odkrztuszaniem.
Nagły napad kaszlu
Najczęściej związany jest z zaaspirowaniem ciała obcego do dróg oddechowych (np. kęs pokarmowy, mleko). Może być również związany z połknięciem fragmentu zabawki, pieniążka czy innego przedmiotu. Zdarza się także kaszel napadowy jako reakcja alergiczna, najczęściej na alergen wziewny, który dostał się do dróg oddechowych. Napadom kaszlu towarzyszy przekrwienie skóry twarzy wskutek wysiłku, wzrost tętna, uczucie duszności.
Co na kaszel u niemowlaka?
Kaszlowi może towarzyszyć katar, chrypka, ból gardła, może on przebiegać z gorączką lub bez – wszystko związane jest z przyczyną kaszlu.
Co na kaszel u niemowlaka? To pytanie często zadają rodzice. W leczeniu kaszlu ważne jest zarówno podawanie preparatów farmakologicznych, jak również zadbanie o odpowiednie otoczenie dziecka. Przede wszystkim powinno się utrzymywać właściwą wilgotność pokoju dziecka, gdyż suche powietrze dodatkowo nasila odruch kaszlowy. Można wykorzystać do tego nawilżacze powietrza. Wskazane bywają też inhalacje drzewa oskrzelowego, co sprzyja nawilżeniu dróg oddechowych. Powszechnie w leczeniu kaszlu stosuje się syropy, jednak niewiele jest preparatów, które mogą być stosowane w pierwszych miesiącach życia dziecka. Część substancji można podawać po trzecim miesiącu życia, część, gdy dziecko skończy sześć lub dwanaście miesięcy. Dlatego istotna jest konsultacja z lekarzem, który po zbadaniu zaleci odpowiedni preparat. Inny powinien być zalecony w przypadku kaszlu suchego - ma on zmniejszać natężenie kaszlu, a inny na kaszel mokry, przy którym istotne jest rozrzedzenie wydzieliny w celu jej łatwiejszego jej odkrztuszania.
Istotną rzeczą jest również zwalczanie pozostałych dolegliwości takich jak katar i gorączka.
Przy szczekającym kaszlu, będącym objawem zapalenia krtani, niezbędne może być podanie sterydów i hospitalizacja dziecka.
Zobacz także: Zawał serca u niemowląt
Autor: Redakcja Dzień Dobry TVN