Umowa-zlecenie to umowa cywilnoprawna zawierana na czas określony, a jej przedmiotem jest konkretna czynność prawna, którą zobowiązuje się wykonać pracownik (zleceniobiorca) dla innego podmiotu (zleceniodawcy), na zasadach określonych w umowie. Jej warunki reguluje Kodeks cywilny (art. 734-751). Tę formę zatrudnienia mogą stosować zarówno osoby fizyczne, jak i osoby prawne. Umowa-zlecenie nie podlega przepisom Kodeksu pracy , a więc zleceniobiorca ma tylko takie prawa, jakie zostały uwzględnione w umowie.
Umowa-zlecenie a umowa o dzieło – podobieństwa i różnice
Zarówno umowa-zlecenie, jak i umowa o dzieło są umowami o świadczenie usług i mają umocowanie w Kodeksie cywilnym. Żadna z tych form zatrudnienia nie przewiduje przywilejów, jakie należą się pracownikom zatrudnionym na umowę o pracę . W przypadku umowy-zlecenia i umowy o dzieło pracownikowi nie przysługuje prawo do urlopu ani wypowiedzenia umowy . Żadna z tych form nie gwarantuje minimalnej stawki wynagrodzenia . Zasadniczą różnicą pomiędzy obiema umowami jest też charakter działań, jakich podejmie się zleceniobiorca. W przypadku umowy-zlecenie pracownik zobowiązuje się do wykonania zleconej pracy , lecz istotą jest samo działanie, a nie rezultat. Zlecenie uwzględnione w umowie zwykle jest czynnością powtarzalną i cechuje ją pewna regularność – to np. tłumaczenie tekstów, sprzątanie obiektów biurowych czy usługi księgowe.
Inaczej jest w przypadku umowy o dzieło – tu celem jest efekt, za który pracodawca zobowiązuje się zapłacić. Dziełem może być wykonanie grafiki, namalowanie obrazu czy napisanie tekstu. Umowa o dzieło ma charakter jednorazowy, a jej treść jasno określa cel, jakiego klient oczekuje od usługobiorcy.
Obie umowy różni też rozliczenie. Przy umowie o dzieło jest to rozliczenie jednorazowe, natomiast umowa-zlecenie, która ma charakter ciągły (została podpisana na okres dłuższy niż jeden miesiąc), uprawnia pracownika do otrzymywania od pracodawcy comiesięcznego wynagrodzenia przez cały czas trwania umowy. Od 1 stycznia 2017 roku przy umowie-zleceniu obowiązuje minimalna stawka godzinowa. Jej wysokość jest ściśle związana z kwotą minimalnego wynagrodzenia .
Umowa-zlecenie dobra dla studenta
To nie przypadek, że na umowę-zlecenie pracodawcy najchętniej zatrudniają studentów. Jest to korzystne dla obu stron. W przypadku studenta , który nie ukończył jeszcze 26. roku życia, od wynagrodzenia nie są odprowadzane składki ZUS i ubezpieczenie zdrowotne. Z kolei pracodawca nie ma obowiązku ich płacić, dzięki czemu ponosi niższe koszty zatrudnienia.
Umowa-zlecenie a emerytura
Zatrudniając na umowę-zlecenie pracownika mającego prawo do emerytury , pracodawca musi opłacać składki na ubezpieczenie społeczne i zdrowotne. Jeżeli jednak emeryt zatrudniony jest u innego płatnika na umowę o pracę , przy zawarciu z nim umowy-zlecenia zleceniodawca jest zwolniony z obowiązku opłacania składek na ubezpieczenie społeczne i odprowadza jedynie składki zdrowotne.
Okres zatrudnienia na umowę-zlecenie wlicza się do lat pracy tylko wtedy, gdy przez cały czas pracy odprowadzane były składki emerytalne i rentowe do ZUS (obowiązkowe i dobrowolne).
Rozwiązanie umowy-zlecenia
Umowa-zlecenie może być terminowa albo zawarta na czas nieokreślony . Od umowy-zlecenia można odstąpić w każdym momencie jej trwania. Zerwanie umowy jest czynnością jednostronną, a więc nie wymaga zgody drugiej ze stron. Rozwiązanie umowy-zlecenia może nastąpić z dnia na dzień, a pracownik nie jest zobowiązany do podania przyczyny swojej decyzji. Wypowiedzenie umowy następuje ze skutkiem natychmiastowym, chyba że w jej treści zawarto dokładny termin wypowiedzenia.
Autor: Redakcja Dzień Dobry TVN