Pochwa jest jednym z narządów kobiecych, który umożliwia współżycie. Dzięki znajomości jej budowy i funkcji pożycie seksualne będzie bardziej świadome, a poznanie informacji dotyczących waginy może nawet uczynić seks znacznie przyjemniejszym. Istotna jest także świadomość podstawowych, często spotykanych chorób pochwy, co pozwoli nam w porę wychwycić niepokojące objawy.
Pochwa (z łac. vagina ) to jedna z części kobiecych dróg rodnych. Zaliczamy ją do narządów płciowych wewnętrznych. Stanowi ona połączenie macicy i przedsionka pochwy, czyli stanowi swego rodzaju strefę przejściową między narządami wewnętrznymi i zewnętrznymi. Podczas stosunku męski członek jest wprowadzany właśnie do niej, w niej też gromadzone jest nasienie po wytrysku. Dzięki rozciągliwym właściwościom mięśni pochwy możliwy jest poród ‒ może przez nią przejść rodzące się dziecko. Z niej też wydobywa się śluz w trakcie cyklu miesięcznego oraz krew menstruacyjna. Na budowę pochwy składa się szereg mięśni i błon.
Budowa pochwy i jej położenie
Pochwa jest umiejscowiona w miednicy mniejszej. Można w niej wydzielić część śródmiedniczną i przeponową. Cewka moczowa łączy się z przednią ścianą pochwy, natomiast między nią a pęcherzem moczowym znajdują się moczowody. Wagina otoczona jest ona przez dwa mięśnie: od tyłu przez zwieracz odbytu, a od przodu przez zwieracz cewki moczowej. Wejście do pochwy znajduje się w głębi tylnej części warg sromowych.
Długość pochwy różni się w zależności od tego, czy mierzymy jej ścianę przednią czy tylną. Tylna ściana pochwy ma około 9 centymetrów długości, a długość przedniej to około 7,5 centymetra. Przekrój pochwy poszerza się w kierunku macicy i w najszerszym miejscu ma od 2 do 3 centymetrów. Jednak generalnie szerokość i głębokość pochwy jest kwestią indywidualną. Ściany waginy mają grubość około 3mm i zbudowane są z trzech warstw: błony zewnętrznej, błony mięśniowej i błony śluzowej. Błona śluzowa składa się z blaszki właściwej i nabłonka, który podlega zmianom pod wpływem hormonów produkowanych przez jajniki.
Budowa waginy - błona zewnętrzna
Zbudowana jest przez tkankę łączną, która w części górnej ma charakter wiotki, a wraz z obniżaniem się jej struktura staje się bardziej zbita.
Błona mięśniowa
Tworzą ją mięśnie gładkie, między którymi znajdują się włókna sprężyste tkanki łącznej. Ich ułożenie ma charakter podłużny, jedynie pojedyncze organizują się w warstwę okrężną. Dzięki takiej budowie pochwa ma znaczne możliwości rozciągania się, co umożliwia np. przejście przez nią dziecka w czasie porodu. W części górnej mięśnie łączą się z mięśniami macicy, a u dołu wnikają w mięśnie przepony miednicy.
Błona śluzowa
Nie istnieje wyraźna granica oddzielająca błonę śluzową od warstwy mięśniowej. Charakteryzuje ją szaroczerwona barwa, w odróżnieniu od intensywnie czerwonej śluzówki macicy. Kiedy wagina nie jest rozciągnięta, posiada liczne fałdy poprzeczne (tzw. marszczki pochwowe).
Wyróżnia się dwie warstwy błony śluzowej pochwy. Blaszka właściwa, położona bardziej wewnętrznie, zawiera liczne włókna sprężyste, nie ma gruczołów, za to tworzy brodawki które penetrują w warstwę nabłonka. Sam nabłonek (warstwa najbardziej zewnętrzna) nazywany jest wielowarstwowym, nierogowaciejącym nabłonkiem płaskim.
Fizjologiczna wydzielina pochwy
Wydzielina, która wydobywa się z pochwy, to tak zwany śluz szyjkowy, w którym zawarte są również komórki złuszczonego nabłonka i bakterie. Ze względu na obecność pałeczek kwasu mlekowego środowisko pochwy ma charakter kwaśny i towarzyszy mu odczyn pH około 4,5. Ma to uzasadnienie fizjologiczne, gdyż kwaśny odczyn zapobiega zakażeniom intymnym.
Choroby pochwy
Choroby pochwy są stosunkowo częste i mają wiele przyczyn. Wywoływać je mogą bakterie, wirusy, grzyby i pierwotniaki. Ich rozwojowi sprzyjają urazy mechaniczne i zaniedbania higieniczne. Jednak również nadmiar higieny może być szkodliwy, bo środki stosowane do mycia mogą podrażniać błonę śluzową i zaburzać kwaśny odczyn pH. Najczęściej spotykane choroby to infekcje grzybicze i bakteryjne pochwy, zakażenia przenoszone drogą płciową oraz nowotwory pochwy. O infekcjach pochwy mogą świadczyć bóle, swędzenie pochwy oraz śluz o nieprzyjemnym zapachu i zmienionym kolorze. W przypadku zaobserwowania u siebie jakichkolwiek objawów, kobieta powinna skonsultować się z ginekologiem.