Metoda sześciu kapeluszy ułatwia rozwiązywanie danego problemu przez zespół. Pozwala podejść do niego w sposób twórczy, bez trzymania się przez poszczególnych członków zespołu swoich przekonań, opinii, przyzwyczajeń, co niekiedy uniemożliwia znalezienie konstruktywnych rozwiązań. W metodzie tej pomagają rekwizyty – 6 kapeluszy. Nie muszą mieć one tak naprawdę formy materialnej , wystarczy bowiem znajomość zastosowania każdego z nich i przejęcie roli wyznaczonej w określonym momencie przez dany kolor kapelusza.
Więcej:
- Brain fog czyli zamglenie umysłu
- Bigoreksja – kiedy mięśni jest wciąż za mało
- Terapia tańcem – na czym polega?
Metoda 6 kapeluszy Edwarda de Bono
Od dnia publikacji książki „Sześć kapeluszy myślowych” zawierającej propozycję twórczego rozwiązywania problemów, metoda ta zdobyła wielu zwolenników na całym świecie i to nie tylko w wąskim gronie psychologów czy pedagogów. Tzw. 6 kapeluszy myślowych Edwarda de Bono stosowanych jest też często w szeroko pojętym biznesie do rozwiązywania konkretnych problemów firm czy podczas szkoleń zwiększających zakres kompetencji interpersonalnych. Twórca metody sześciu kapeluszy myślowych to uznany na całym świecie psycholog (z wykształcenia także lekarz), wykładowca uczelni takich jak Oxford, Cambridge czy Harvard i autor ponad 70 publikacji, sprzedawanych na całym świecie.
Na czym polega metoda 6 kapeluszy myślowych ? Otóż chodzi o to, by w zespołowym rozwiązywaniu danego problemu każdy z uczestników mógł spojrzeć na niego nie tylko z punktu widzenia własnych przekonań, schematów myślowych, ale też z perspektywy, jaką w danym momencie nadaje mu konkretny kolor kapelusza.
Inaczej mówiąc, „zmieniając kapelusze”, zmieniamy też perspektywę patrzenia na dany problem, zagadnienie, wyrażamy więc opinie, myśli, pomysły w sposób, który wymaga „założenie” kapelusza danego koloru. Przy czym gdy pracujemy metodą 6 kapeluszy wystarczy znajomość roli definiowanej przez dany kolor. Co nie oznacza, że posługiwanie się specjalnie przygotowanymi kapeluszami nie jest wskazane. Jest. Co więcej, ułatwia prawidłowe zastosowanie tej metody, szczególnie na etapie, gdy jest ona czymś nowym dla osób, które zdecydowały się na jej wykorzystanie.
Kolory 6 kapeluszy. Znaczenia, role, cele
Dużą zaletą metody sześciu kapeluszy jest to, że pozwala ona oderwać się od poglądów, przekonań, postaw, jakie mamy i popatrzeć na problem w „sztuczny sposób”, z innych punktów widzenia. Wymusza ona kreatywność i wysiłek potrzebny do zmiany perspektywy. Pracując metodą sześciu kapeluszy w zespole , możemy zamieniać się kapeluszami (czyli perspektywami) pomiędzy sobą, lub też zespołowo i kolejno przechodzić przez dyskusję w sposób zdeterminowany danym kolorem.
Kolory kapeluszy w metodzie sześciu kapeluszy myślowych i przypisane im rodzaje wypowiedzi:
· Kapelusz biały – stosowany, by mówić o konkretach, liczbach i faktach, bez opinii, osądów, wniosków. Wypowiedź powinna być obiektywna, rzeczowa.
· Kapelusz czerwony – perspektywa kapelusza czerwonego pozwala wyrażać emocje, opinie, odczucia. Przejmując w dyskusji ten kolor, można powoływać się np. na intuicję. Wszystko to jest niedopuszczalne np. z perspektywy kapelusza białego.
· Kapelusz żółty – służy skupienia się na zaletach danego rozwiązania, przedmiotu. Pozwala wyrażać i przyjmować pozytywne założenia, optymistyczny punkt widzenia.
· Kapelusz czarny – dzięki niemu możemy wypowiedzieć wszystkie czarne scenariusze, rozważyć ryzyko, wskazać, które założenia są błędne, nielogiczne i nazbyt optymistyczne, możemy krytykować.
· Kapelusz zielony – osoba, która go zakłada, powinna szukać alternatywnych rozwiązań, propozycji. Uczestnik w kapeluszu zielonym powinien przedstawiać nowe pomysły.
· Kapelusz niebieski – z jego pomocą stajemy się moderatorem dyskusji. Naszym zadaniem jest pilnowanie, by dyskusja przebiegała zgodnie z zasadami (wyznaczonymi przez kolory rolami). Posiadacz kapelusza niebieskiego decyduje też np. o kolejności przydzielania głosu i zamianach kolorów pomiędzy członkami zespołu.
Przykłady na zastosowanie metody sześciu kapeluszy znajdziemy w praktyce biznesowej, szkoleniach i szkolnictwie. Metoda ta jest stosowana w firmach na różnych poziomach decyzyjności, dobrze sprawdza się w zespołach, których zadaniem jest opracowanie konkretnych rozwiązań, np. propozycji zmian czy nowych produktów. Przykłady zastosowania metody sześciu kapeluszy znajdziemy też w praktyce pedagogicznej, np. na zajęciach ze studentami czy w klasach szkolnych.
Autor: Redakcja Dzień Dobry TVN
Źródło zdjęcia głównego: Steven Errico/Getty Images