Jest ona całkowicie naturalna, a przy tym możliwa do zastosowania na otwartych przestrzeniach i w naszym własnym domu, w dodatku niewielkim kosztem. Dowiedz się, na czym polega fitoremediacja i poznaj jej rodzaje!
Fitoremediacja - co to jest?
Fitoremediacja (łac. phyto - roślina, remedium - środek zaradczy) polega na naturalnym oczyszczaniu środowiska dzięki sadzeniu odpowiednich roślin na skażonym terenie . Korzyści płynące z sadzenia ich większej ilości większość osób kojarzy raczej z produkcją tlenu - całkiem zresztą słusznie - jednak niektóre gatunki mają właściwości m.in. neutralizujące i zatrzymujące metale ciężkie czy ksenobiotyki (substancje chemiczne, które nie występują naturalnie w przyrodzie i stworzone zostały w laboratoriach przez ludzi). Po spełnieniu swojej roli rośliny palone są w specjalnych piecach. Dzięki tej metodzie możliwe jest oczyszczenie gleby, powietrza oraz wód gruntowych i powierzchniowych.
Rodzaje fitoremediacji
Fitoremediacja może opierać się na różnych procesach . W jej obrębie wyróżniamy zjawiska takie, jak:
· fitoekstrakcja - szkodliwe substancje wchłaniane są poprzez korzenie rośliny, a następnie kumulowane w jej tkankach w nadziemnych częściach,
· fitostabilizacja - roślina zatrzymuje substancje toksyczne w swoich korzeniach, po czym ulegają one degradacji, co obniża ich bioprzyswajalność,
· fitodegradacja - roślina i mikroorganizmy z nią związane doprowadzają do rozkładu szkodliwych substancji organicznych. Proces może zachodzić zarówno wewnątrz, jak i na zewnątrz rośliny,
· rizofiltracja - nazywana też filtracją korzeniową. W tym procesie korzenie absorbują zanieczyszczenia ze zbiorników wodnych czy ścieków. Technika ta jest szczególnie skuteczna w usuwaniu metali ciężkich,
· fitoewaporacja (inaczej fitowolatalizacja) - w tym procesie zanieczyszczenia najpierw są pobierane przez roślinę, a potem odparowywane w zmienionej formie. W ten sposób najczęściej usuwa się zanieczyszczenia gleby.
Jakie rośliny mogą służyć do fitoremediacji
Różne formy fitoremediacji wymagają użycia nieco innych gatunków roślin. Do fitodegradacji najczęściej stosuje się morwę czarną lub rabarbar, a do fitoekstrakcji gorczycę sarepską oraz tasznik. Ryzofiltracja, ze względu na swoja specyfikę, wymaga użycia roślin dobrze czujących się w środowisku wodnym, np. rzęsy wodnej lub hiacynta wodnego.
Do tego naturalnego procesu oczyszczania posłużyć mogą także różne gatunki drzew. Do pochłaniania pyłów ze środowiska najlepiej nadają się gatunki iglaste, w tym sosna czarna i zwyczajna, a także jodła szlachetna i olbrzymia oraz świerk pospolity.
W pochłanianiu ozonu i tlenków azotu lepiej sprawdzają się drzewa liściaste, głównie ze względu na większą powierzchnię ich liści. Dobrze funkcjonują tu gatunki takie, jak klon jawor i klon zwyczajny, miłorząb japoński, brzoza brodawkowata oraz bożodrzew gruczołkowaty.
Fitoremediacja w domu - jak oczyścić powietrze w mieszkaniu?
Obecnie skażone jest nie tylko środowisko naturalne - również powietrze w domu może być pełne zanieczyszczeń . Można jednak bez trudu poprawić jego jakość, dzięki naturalnej metodzie oczyszczania. Do roślin, które można wykorzystać do fitoremediacji, zalicza się:
· wężownicę gwinejską - wysoką roślinę (do 75 cm) o strzelistych liściach, nazywaną również sansiwerią gwinejską,
· filodendron pnący - inaczej filodendron sercowaty, mało wymagające pnącze, które bez trudu można hodować w warunkach domowych,
· zielistkę - roślinę z rodziny szparagowatych o atrakcyjnie wyglądających liściach, łatwą w uprawie,
· figowiec benjamiński - inaczej fikus benjamiński lub beniaminek, roślinę lubianą ze względu na piękne, skórzaste, błyszczące liście.
Wymienione rośliny pomagają pozbyć się z domu takich substancji, jak tlenek azotu i węgla, a także nikotyna i formaldehyd, wydzielany z niektórych mebli, a nawet farb do ścian.
Czy fitoremediacja to idealne rozwiązanie?
Fitoremediacja to metoda, która z pewnością ma wiele zalet . Przede wszystkim jest w pełni naturalna, dzięki czemu nie wymaga użycia dodatkowych środków, zwłaszcza chemicznych. Zmniejsza erozję gleby za sprawą korzeni wykorzystywanych w niej roślin, a przy tym zwiększa liczebność i aktywność mikroorganizmów glebowych. Ponadto z fitoremediacją nie wiążą się zbyt wysokie koszty.
Niestety, metoda ta nie jest całkowicie pozbawiona wad . Przede wszystkim proces ten trwa stosunkowo długo, a zbyt wysoka toksyczność substancji zanieczyszczających środowisko może doprowadzić do obumarcia roślin. Ponadto jej efektywność zależy od wielu czynników, w tym odczynu kwasowo-zasadowego gleby, jej żyzności, czy nawet ilości opadów. Co więcej, choć pierwsze próby związane z fitoremediacją podejmowane były już pod koniec XIX w., część tego typu metod wciąż pozostaje w fazie eksperymentów.
Fitoremediacja to sposób na jednoczesne oczyszczenie środowiska oraz zwiększenie jego atrakcyjności. I choć technika ta ma swoje wady, wydaje się bardzo obiecująca.
Zobacz film: Najpiękniejszy ogród w Europie
Autor: Redakcja Dzień Dobry TVN
Źródło zdjęcia głównego: EyeEm