Ciężkie nogi to wrażenie, że kończyny dolne ważą o wiele więcej niż w rzeczywistości. Są zmęczone, obolałe, a chodzenie jest utrudnione. Uczuciu temu często towarzyszy obrzęk kostek, drętwienie, swędzenie, a nawet kłujący ból łydek oraz skurcze mięśni. Stan ten przejściowo może wystąpić u każdego, niezależnie od wieku. Regularnie nawraca u około połowy osób po 45. roku życia.
Co powoduje uczucie ciężkich nóg?
Ciężkość nóg to uczucie wywołane przez stan, w którym odpływ krwi z kończyn dolnych jest utrudniony. Płynąc w górę do serca, krew musi pokonać siłę grawitacji. Służy temu praca zastawek żylnych, a także tzw. pompy mięśniowej. Dzięki zastawkom płynąca pod niewielkim ciśnieniem krew się nie cofa. Pompa mięśniowa z kolei to po prostu praca mięśni nóg. Skurcze, do których dochodzi podczas ruchu, powodują ucisk żył, a co za tym idzie – zwiększają ciśnienie krwi. Do jej zastoju dochodzi w przypadku niedostatecznej wydolności opisanego mechanizmu, np. przy niedomykalności zastawek lub długotrwałym bezruchu (m.in. podczas długiego lotu samolotem).
Odpływ krwi może być utrudniony także w sytuacji, gdy nie jest ona w stanie „przebić” się przez żyły, np. przy chorobie zakrzepowo-zatorowej lub po urazie. Przyczyną ograniczenia odpływu żylnego u całkowicie zdrowych osób może być ucisk spowodowany np. zakładaniem nogi na nogę podczas siedzenia lub noszeniem zbyt ciasnego obuwia.
Innym problemem związanym z przepływem krwi w nogach jest nadmierne rozszerzenie naczyń (np. podczas upału albo po intensywnym treningu), kiedy to gromadzi się w nich więcej krwi niż zazwyczaj i trudniej ją odprowadzić. Podobny, utrwalony stan powstaje w przypadku żylaków kończyn dolnych. Choroba ta jest wynikiem przewlekłej niewydolności żył głębokich, w konsekwencji której dochodzi do nienaturalnego poszerzenia żył powierzchownych.
Zastój krwi w żyłach nastąpić może także na skutek innych czynników, np. w przebiegu ciąży (gdy przepływ krwi utrudniony jest z powodu ucisku macicy na naczynia w jamie miednicy), przy otyłości albo niewydolności serca. W każdej z tych sytuacji przyczyną uczucia ciężkich nóg jest osłabienie odpływu żylnego krwi.
Leczenie przy nawracającej ciężkości nóg
Jeśli uczucie ciężkich nóg jest objawem przejściowym (np. spowodowanym bezruchem), zwykle wystarczy odpoczynek z kończynami uniesionymi powyżej poziomu serca. Jeśli jednak zmęczone nogi i ciężkie łydki stają się codziennością, a zmagająca się z tym problemem osoba obserwuje takie zmiany jak teleangiektazje (tzw. pajączki), należy podjąć leczenie, aby zapobiec dalszym powikłaniom – od żylaków nóg po ich bolesne owrzodzenia.
Lekarze najczęściej zalecają stosowanie preparatów doustnych albo miejscowych (kremów, maści, żeli), które zawierają takie substancje jak:
- witamina C, rutyna – odpowiadają za prawidłowy stan ścian naczyń krwionośnych,
- diosmina, hesperydyna – uszczelniają naczynia, zwiększają ich elastyczność, przeciwdziałają obrzękom,
- heparyna – ma właściwości przeciwzakrzepowe,
- mentol – działa chłodząco, kojąco.
Osoby, którym często doskwierają ciężkie i bolące łydki, powinny – po konsultacji z lekarzem – podjąć kompresjoterapię. Polega ona na stosowaniu na co dzień odpowiednio dobranych rajstop lub skarpet o stopniowanym ucisku. Ma to wspomagać działanie pompy mięśniowej w kończynach dolnych.
Domowe sposoby na ciężkie nogi
Wdrożenie zalecanej przez lekarza terapii nie może zastąpić profilaktyki schorzeń, których objawem jest uczucie ciężkich nóg. Osoby, u których staje się to nawracającym problemem, powinny w pierwszej kolejności zmodyfikować swój styl życia:
- regularnie podejmować umiarkowaną aktywność fizyczną, stymulującą działanie pompy mięśniowej,
- stosować zdrową dietę – ograniczyć ilość soli i nasyconych kwasów tłuszczowych, za to spożywać produkty bogate w witaminy, minerały oraz związki o właściwościach przeciwutleniających,
- utrzymywać prawidłową wagę,
- dbać o odpowiednie nawodnienie organizmu,
- unikać sytuacji, które wywołują uczucie ciężkich nóg, np. sauny i gorących kąpieli (powodują rozszerzanie się naczyń), długotrwałej pracy w jednej pozycji, zakładania nogi na nogę, noszenia butów na wysokim obcasie,
- zrezygnować z palenia, ograniczać ilość spożywanego alkoholu.
Repertuar domowych metod obejmuje także skuteczne, doraźne sposoby na zmęczone, ciężkie nogi:
- chłodny prysznic, który wywołuje skurcz nadmiernie rozszerzonych naczyń,
- leżenie z uniesionymi nogami,
- przerwy na „rozprostowanie nóg” podczas podróży lub pracy w wymuszonej pozycji,
- proste ćwiczenia, takie jak wspinanie się na palce, koliste ruchy stopą, napinanie mięśni łydek.
Zobacz także:
Jak uniknąć "truskawkowych nóg"?Bezpieczna depilacja w wakacje na wiele sposobów
Trudna sztuka chodzenia w szpilkach. Jaką wskazówkę ma dla kobiet Klaudia El Dursi?
Wypadają ci włosy? Zobacz, co jeść, żeby powstrzymać ten proces
Autor: Adrian Adamczyk
Źródło zdjęcia głównego: Digital Vision