Grzyby z kopalń i jaskiń pomocne w walce z nowotworami

Czy rosnące w sztolniach grzyby mogą być pomocne w leczeniu nowotworów? Ewa Kozłowska z Uniwersytetu Przyrodniczego we Wrocławiu prowadzi badania, których wyniki dają odpowiedź twierdzącą. Postanowiliśmy zapytać ją, na czym dokładnie polega jej praca naukowa i w jaki sposób grzyby znalezione w śląskich sztolniach mogą przyczynić się do wynalezienia leku na raka.

Na czym polega biotransformacja?
Co to są związki steroidowe i jakie jest ich zastosowanie w medycynie?
Jak grzyby mogą pomóc w leczeniu nowotworów?
Jakie jest praktyczne zastosowanie badań Ewy Kozłowskiej?

Na czym polega biotransformacja?

Badania naukowe Ewy Kozłowskiej z Uniwersytetu Przyrodniczego we Wrocławiu koncentrują się na biotransformacji, czyli przekształcaniu znanych związków steroidowych w zupełnie nowe związki chemiczne, z których część ma działanie przeciwnowotworowe. By jednak wywołać takie przekształcenie, badacze potrzebują specjalnych enzymów. I te właśnie enzymy Ewa Kozłowska pozyskuje z grzybów jaskiniowych, znalezionych w sztolniach kopalń na Dolnym Śląsku.

Zobacz także: Strzelają protonami w raka!

Czym są związki steroidowe i jakie jest ich zastosowanie w medycynie?

Związki steroidowe to substancje powszechnie znane, na co zwróciła uwagę młoda badaczka:

Wpływają one na szereg bardzo różnych funkcji w naszym organizmie. Są to hormony płciowe, odpowiadające za to, że jesteśmy kobietą lub mężczyzną, za utrzymanie ciąży, za stan zapalny w organizmie czy za panujące w nim stężenie minerałów. Mają więc one bardzo duże zastosowanie w medycynie.

Przykładowo w swoich badaniach Ewa Kozłowska wykorzystuje związki steroidowe takie jak DHEA (czyli tzw. hormon młodości), progesteron czy estrogeny. Te powszechnie znane związki nie są jednak w stanie wyleczyć nowotworów – chyba że zostaną przekształcone mikrobiologicznie, dzięki czemu zyskają nowe właściwości. I tu właśnie znaczącą rolę odgrywają grzyby znalezione w sztolniach.

Jak grzyby mogą pomóc w leczeniu nowotworów?

Wykorzystywane przez Ewę Kozłowską mikroorganizmy to grzyby strzępkowe o właściwościach endomopatogennych, co oznacza, że atakują one owady. Właśnie z zakażonych owadów, żyjących w jaskiniach i kopalniach Dolnego Śląska, zostały wyizolowane grzyby niezbędne do przeprowadzenia biotransformacji.

Zobacz także: Grzybami w nowotwory?

W procesie przekształcenia enzymy z grzybów endomopatogennych nadają związkom steroidowym nowe funkcje, w tym przeciwzapalne i przeciwnowotworowe. Daje to nadzieję na wykorzystanie ich w przyszłości do leczenia nowotworów, przede wszystkim tych hormonozależnych – czyli np. raka piersi i raka prostaty.

Jakie jest praktyczne zastosowanie badań Ewy Kozłowskiej?

Jak podkreśla Ewa Kozłowska, droga od publikacji wyników jej badań do wyprodukowania leku na nowotwór jest bardzo daleka:

Tak naprawdę na setki związków na rynek wchodzą jeden, góra dwa – i to przy nakładzie miliardów dolarów. […] Każdy naukowiec bada swój malutki fragmencik, na którym się dobrze zna i w którym dobrze się czuje, licząc na to, że akurat ta cząsteczka będzie jedną z tych najlepszych – najbezpieczniejszych, a zarazem najbardziej skutecznych.

Zobacz także: Młodzi milionerzy polskiej nauki

Wyniki swoich nowatorskich badań Ewa Kozłowska zaprezentuje już niedługo na Międzynarodowej Wystawie Wynalazków w Genewie. Zapytana o to, czy zawsze chciała zostać badaczką i rozwijać się naukowo, odpowiedziała:

Nie, na początku chciałam zostać lekarzem. Ale później stwierdziłam, że lekarz nie może mdleć na widok krwi i zostałam przy czymś „bezpieczniejszym” [śmiech].

Zobacz także: