C: Gra w szachy to jedna z najpopularniejszych strategicznych gier planszowych. Choć na początku zrozumienie jej zasad może sprawić nieco trudności, gdy tylko poznamy jej tajniki, robi się niesamowicie wciągająca. Korzenie gry w szachy sięgają VI wieku naszej ery, kiedy to szachy zostały wynalezione, prawdopodobnie w Indiach. Przez wieki zyskiwały na coraz większej popularności oraz znacznie ewoluowały. Za przepisy, które znamy współcześnie, odpowiedzialna jest Międzynarodowa Federacja Szachowa. Poszczególne zasady mogą się różnić w zależności od rodzaju rozgrywki np. szachów szybkich czy korespondencyjnych. W każdych występują jednak te same specjalne posunięcia jak promocja czy bicie w przelocie .
Gra w szachy – podstawowe informacje
Szachy to gra towarzyska, w której brać udział mogą dwie osoby. Partia rozgrywana jest na planszy (zwanej szachownicą) w czarno-białe pola. Każdy z graczy dysponuje szesnastoma bierkami – 8 pionami, 2 wieżami, 2 gońcami, 2 skoczkami, królem i królową (zwaną również hetmanem). Jeden przeciwnik posiada zestaw bierek białych, a drugi czarnych. Grę rozpoczyna zawsze zawodnik grający bierkami białym, po czym gracze wykonują ruchy na przemian. Nie jest możliwe, by zrezygnować ze swojej “kolejki”, nawet jeśli grozi ona stratą którejś z figur. Celem gracza jest zbicie (czyli tzw. mat) króla przeciwnika. Bywa, że doprowadzenie do takiego ruchu zajmuje nawet kilka godzin lub dni rozgrywki. Z tego też powodu podczas konkursów czy zawodów określa się dokładnie czas, jaki gracze mają na rozegranie jednej partii.
Posunięcia – jak bierki poruszają się po polach?
Pierwszym krokiem do zapoznania się z tajnikami gry w szachy jest zrozumienie zasad poruszania się bierek. Każda z figur przemieszcza się po planszy w zupełnie inny sposób.
Król może przesunąć się jedynie o jedno pole – zarówno w górę, dół i na boki, jak i po skosie. Królowa może przejść w każdym kierunku o każdą ilość pól, o ile nie przechodzi przez inne bierki w tym samym kolorze. Największe pole do popisu ma wieża, która może przejść nawet całą planszę, przemieszczając się do przodu, do tyłu i na boki. Goniec porusza się jedynie po skosie i jeśli rozpocznie grę na białym polu, musi zostać na białym kolorze do końca rozgrywki. Ruch skoczka układa się w kształt litery L. Figura musi przejść dwa pola w danym kierunku, a następnie jeden pod kątem prostym. Wszystkie osiem pionków porusza się w ten sam sposób – do przodu lub na boki i nigdy do tyłu.
Bicie w przelocie – szachy
W szachach bicie w przelocie jest dość popularnym ruchem. Choć w teorii brzmi dosyć skomplikowanie, w praktyce wcale nie jest trudne. To posunięcie dotyczy tylko pionów, a nie figur. Jeżeli gracz przemieści jednego ze swoich pionów o dwa pola, a jego przeciwnik ma piona w swoim piątym rzędzie i sąsiedniej kolumnie – przeciwnik może zbić piona gracza pierwszego.
Jeśli to wciąż brzmi skomplikowanie, spróbuj wyobrazić sobie ten ruch ze swojej perspektywy. Wyobraź sobie, że Twój pion znajduje się na piątej linii. Jeśli Twój przeciwnik przemieści swojego piona o dwa pola i zrówna się z Twoim pionkiem, możesz go zbić, stając za jego pionem. Bijesz go więc, przeskakując swoim pionkiem nad pionkiem przeciwnika, stąd nazwa “bicie w przelocie”.
Krótka historia ruchu bicia w przelocie
Zasada mówiąca o możliwości użycia w szachach bicia w przelocie pojawiła się w ogólnym regulaminie gry w szachy prawdopodobnie już w XIII wieku (lub nawet wcześniej). Pierwsza wzmianka o tym sposobie bicia pojawiła się w książce hiszpańskiego księdza Ruya Lopeza “O wynalazku i sztuce gry” (hiszp. “Libro de la invencion liberal y arte del juego del axedrez”). Książka opublikowana została w 1561 roku, czyli w czasie ogromnej popularności gry w szachy. Bicie w przelocie zostało wprowadzone prawdopodobnie w tym samym czasie co inne ruchy dodatkowe np. zasada mówiąca o nieograniczonych ruchach królowej i gońców czy tzw. roszada (polegająca na przesunięciu króla o dwa pola w stronę wieży, a następnie umieszczeniu figury wieży po przeciwnej stronie króla, na polu z nim sąsiadującym.
Autor: Redakcja Dzień Dobry TVN