Relacje między kobietami i mężczyznami istnieją odkąd powstał świat i napędzają działanie społeczeństwa. W naszej rodzimej cywilizacji łacińskiej podstawowym rodzajem związków między kobietą a mężczyzną jest małżeństwo. Jak to jednak wygląda w innych kulturach?
Monogamia - niby znana, ale nie do końca
Monogamia należy do tych rodzajów związków , które są w naszej kulturze najbardziej rozpowszechnione. Jest to wyłączna relacja kobiety i mężczyzny, którzy biorą ślub i w zamierzeniu mają pozostać małżeństwem do końca życia. Jest to specyficzna relacja, która ma wiele płaszczyzn - prawną, społeczną, emocjonalną, duchową, seksualną i biologiczną. Po ślubie mąż i żona stają się najbliższymi sobie osobami. Również między niektórymi zwierzętami występuje zjawisko monogamii, gdy samiec i samica dobierają się w parę na całe życie.
Badacze zajmujący się monogamią wyróżniają jej następujący podział:
- Monogamia seksualna (monoseksualność) - dwie osoby utrzymują relację seksualną tylko między sobą. Poza tą relacją nie mają innych partnerów seksualnych, wspólnego domu czy dzieci, nie pozostają również w związku małżeńskim. Są po prostu kochankami, jednak żadne z nich nie ma innego, “oficjalnego” partnera.
- Monogamia genetyczna - dwoje partnerów ma dzieci tylko pomiędzy sobą, mogą być w małżeństwie lub nie.
- Monogamia społeczna - jest to najpopularniejsza forma monogamii, gdy dwie osoby żyją ze sobą, prowadzą wspólne gospodarstwo domowe, zachodzą pomiędzy nimi stosunki seksualne, często są w małżeństwie i posiadają dzieci. Razem są nastawieni na realizację tych samych celów, np. budowa domu, wyjazd na wakacje, wychowanie i troska o dzieci.
Konkubinat i związek kohabitacyjny - różnice
Wśród rodzajów związków partnerskich monogamia występuje najczęściej. Niekoniecznie jednak musi oznaczać ona związek małżeński. Do związków monogamicznych należą również związki kohabitacyjne i konkubinat.
Związek kohabitacyjny - występuje wtedy, gdy kobieta i mężczyzna mieszkają razem, jednak nie zawarli związku małżeńskiego. Prowadzą wspólne gospodarstwo domowe, utrzymują relację seksualną. Coraz więcej Polaków (aż 11%) postanawia pozostać w takich związkach, ponieważ nie ufają instytucji małżeństwa. Najczęściej jest to spowodowane doświadczeniami wyniesionymi z domów rodzinnych, gdzie rodzice się rozwiedli lub pozostają w separacji. Rozwód rodziców jest dla dziecka bardzo trudnym przeżyciem i decyzja o pozostawaniu w związku kohabitacyjnym może wynikać właśnie z traumy rozwodowej u dziecka.
Konkubinat - konkubinat różni się od związku kohabitacyjnego jedynie tym, że para nie mieszka ze sobą. Terminy “związek kohabitacyjny” i “konkubinat” w społeczeństwie wzajemnie się przenikają. Socjolodzy, antropolodzy i inni uczeni chętnie posługują się określeniem “związek kohabitacyjny”, za to w społeczeństwie wciąż mówi się o konkubinacie, nawet jeśli para mieszka ze sobą.
Poligamia
Rodzaje związków między kobietą a mężczyzną to również poligamia. Według definicji, jest to małżeństwo z więcej niż jedną osobą. Najczęstszą postacią poligamii jest poligynia , czyli związek jednego mężczyzny z kilkoma kobietami. Sytuacja taka jest najczęściej spotykana w krajach Bliskiego Wschodu, gdzie główną religią jest Islam, który dopuszcza poligynię. Kolejną formą poligamii, o wiele rzadziej spotykaną, jest poliandria , czyli kobieta znajdująca się w związkach małżeńskich z dwoma lub więcej mężczyznami. Taka sytuacja występuje w Azji, szczególnie w rejonach Tybetu, Nepalu i Cejlonu, a także w niektórych plemionach afrykańskich, wśród ludów Ameryki Północnej (Pajuci, Panusi) oraz Ameryki Południowej (u Janomanów i Kaingangow). W niektórych kulturach występuje również multilateralizm, czyli małżeństwa kilku kobiet z kilkoma mężczyznami.
Poligamia, podobnie jak monogamia, ma kilka analogicznych form - społeczną, seksualną i genetyczną.
W cywilizowanych społeczeństwach w ostatnich latach można spotkać pewną formę poligamii, która nazywana jest poliamorią. Źródła tego rodzaju związków można dopatrywać się w rewolucji seksualnej z lat 60’ ubiegłego wieku. Poliamoria to pozostawanie w związkach z kilkoma osobami jednocześnie, budowanie z nimi więzi emocjonalnej i seksualnej. Istnieje również zjawisko “wolnych związków”, które zakłada budowanie więzi emocjonalnej z jedną osobą przy jednoczesnym utrzymywaniu kontaktów seksualnych z innymi.
W większości państw świata, w tym również w Polsce, poligamia jest zakazana prawnie - w trakcie trwania związku można mieć tylko jednego małżonka.
Autor: Redakcja Dzień Dobry TVN