Twarz, jej mimika i emocje są ze sobą ściśle powiązane. Jeżeli widziałeś serial „Magia kłamstwa”, wiesz, o czym mowa. Twarz jest głównym ośrodkiem komunikacji niewerbalnej i choć niektóre emocje można niekiedy ukryć, to istnieją sposoby na ich rozpoznanie. Dowiedz się, jak to zrobić.
Niemal każdy miał w życiu sytuację, w której przeczuwał, że osoba mówiąca go okłamuje. Takich wydarzeń było z pewnością więcej, ponieważ niektórzy potrafią sprawnie manipulować mimiką twarzy, by maskować emocje.
Kiedy poznajesz kogoś nowego, wrażenie, które na tobie wywołuje, kształtuje się średnio przez 10 sekund. Ocena tworzy się głównie poprzez spoglądanie właśnie na twarz – to ona zdradza najwięcej emocji i odzwierciedla osobowość. Często jest tak, że nie znajdujesz wytłumaczenia, dlaczego polubiłeś daną osobę lub czujesz do niej automatyczną niechęć. Dzieje się tak, ponieważ człowiek reaguje w głównej mierze instynktownie na sygnały niewerbalne wysyłane przez drugą osobę. Mogą one pochodzić z mowy ciała, jednak z badań wynika, że większość emocji – lęk, szczęście, smutek, żal, gniew, niezadowolenie, gorycz, ból itp. – wysyłana jest przez mimikę twarzy. Ich odczytywanie wymaga jednak dużej wiedzy, ponieważ druga osoba często skrywa je za maską.
Wyróżniamy dwa rodzaje sygnałów mimicznych: długotrwałe – są to śmiech czy naburmuszona mina, oraz mikroekspresje, czyli krótkie, bo trwające nawet ułamki sekund, ekspresje twarzy, które ujawniają intymne emocje rozmówcy do tego stopnia, że nawet osoby bardzo dobrze wyszkolone w ich maskowaniu nie są w stanie ich ukryć. Za ojca mikromimiki uważa się Paula Ekmana, który wraz z Wallacem Friesenem wykazał, że ludzka twarz jest w stanie wyrazić ponad 10000 różnych ekspresji, jednak tylko 3000 z nich wysyłają sygnały emocjonalne, do czego używane są 43 mięśnie, a te natomiast potrafią wykonać 46 ruchów. W dużym uproszczeniu Ekman stworzył słownik ruchów twarzy odpowiadających danym emocjom.
Co oznacza mimika twarzy? Poznaj podstawy, aby później móc z nich korzystać w praktyce. Wyróżnia się 7 podstawowych emocji w mimice twarzy:
1. Smutek – oznaki to: uniesione ku górze wewnętrzne kąciki brwi (bardzo wiarygodne), pionowa zmarszczka pomiędzy brwiami, opadanie powiek, zmarszczka na czole w kształcie podkowy (rzadko), uniesienie policzków ku górze, zmarszczony i wypchnięty ku górze podbródek, łzy (w tym przypadku mogą być bardzo wiarygodne, ale z drugiej strony też udawane – miej to na uwadze). Dodatkowe oznaki, które ułatwią ci rozpoznanie tej emocji, to: rozluźnienie ciała i jego opadanie do wewnątrz, spowolnienie reakcji, niski głos, czasami skierowanie spojrzenia w dół.
2. Złość, Gniew – oznakami będą: opuszczenie brwi i ich ściągnięcie do środka, rozszerzone źrenice, zaciśnięcie szczęki oraz wysunięcie jej do przodu, ściągnięta broda. Dodatkowymi oznakami są: przyspieszone tempo mówienia, podniesiony głos, błysk oczu, napięcie mięśni.
3. Zaskoczenie – jest to bardzo krótka emocja, która przechodzi w inną emocję, często mylona ze strachem. Ciekawe jest to, że niepiśmienne kultury jej nie rozróżniają. Oznaki, które pozwolą ci rozpoznać zaskoczenie, to: wysoko uniesione brwi, szeroko otwarte oczy, opadnięta szczęka.
4. Strach – oznakami tej emocji są: uniesienie górnych powiek oraz brwi i ściągnięcie ich ku sobie, cofnięcie podbródka, napięcie dolnych powiek (bardzo wiarygodne). Dodatkowymi oznakami, które mogą potwierdzić twoje przypuszczenia, są: przyspieszenie oddechu oraz tętna, podniesiony głos, zamarcie w jednej pozycji.
5. Wstręt/Obrzydzenie – często mylone z gniewem. Oznakami emocji są: podniesienie górnej wargi, podniesienie oraz wysunięcie dolnej wargi, uniesienie skrzydełek nosa, zmarszczki na nosie i jego bocznych ścianach – spowodowane jest to uniesieniem policzków i ściągnięciem brwi.
6. Pogarda i lekceważenie – pojawiają się często z inną emocją, np. z gniewem lub radością. Stosuje się ją do wartościowania zachowań ludzkich, ale nigdy do pokarmów itp. Oznakami są: napięcie i podniesienie kącika ust, uniesienie górnej wargi.
7. Radość – istnieje 16 odmian tej emocji i 18 odmian prawdziwego uśmiechu, do tego jest najłatwiej rozpoznawalną emocją, choć często wykorzystywaną dla korzyści jako maska. Jak rozpoznać prawdziwe szczęście? Oznakami w tym przypadku będą: napięty mięsień okrężny oka (ważny szczegół) – powoduje powstawanie zmarszczek (kurzych łapek wokół oczu) – oraz uniesienie policzków, obniżenie fałdy górnej powieki (ważne przy szerokich uśmiechach).
Mimika twarzy a kłamstwo
Nikt nie lubi, gdy jest okłamywany. Jak więc rozpoznać kłamcę? Powyżej zostały wymienione podstawowe emocje i mimiczne reakcje na nie. Po pierwsze doszukuj się u rozmówcy asymetrii mikroekspresji, po drugie zwróć uwagę, jakie mięśnie twarzy się u niego uaktywniają, a na koniec przyjrzyj się szybkości reakcji i długości trwania emocji.