Substancje zawarte w elektrośmieciach są szkodliwe dla roślin, zwierząt i człowieka. Z tego względu zużyte sprzęty nie powinny być składowane w zwykłych pojemnikach i na wysypiskach śmieci. Dlaczego są tak niebezpieczne?
Co to są elektrośmieci?
Elektrośmieci to niesprawne, zniszczone lub zużyte odpady elektroniczne i elektryczne, do których zalicza się urządzenia, które zostały wycofane z eksploatacji. Dokładny ich podział został zawarty w Ustawie z dnia 11 września 2015 r. o zużytym sprzęcie elektrycznym i elektronicznym. Z dokumentu można się dowiedzieć, że do grupy tych odpadów należą m.in: ekrany, monitory, laptopy, notebooki, lampy, sprzęt, który działa na zasadzie wymiany temperatury oraz chłodziarki, klimatyzatory, zamrażarki, pompy ciepła czy grzejniki. Elektrośmieci to również sprzęty wielko- i małogabarytowe, takie jak pralki, zmywarki, kuchenki, piekarniki, odkurzacze, żelazka, czajniki, zegarki, golarki czy wagi. Do urządzeń małych rozmiarów zalicza się także niektóre zabawki, czujniki dymu, suszarki, lokówki, prostownice do włosów, telefony, a także kalkulatory.
Gdzie oddawać elektrośmieci?
Elektrośmieci tak, jak plastik czy szkło, również posiadają wyznaczone miejsce do ich składowania. Gdzie je wyrzucać? Odpady ZSEE, czyli zużyte sprzęty elektryczne i elektroniczne, można oddać do specjalnych punktów zbiórki (obecnych np. w niektórych sklepach, które odbierają stare urządzenia w trakcie zakupów nowych) lub skorzystać z usług firmy, która bezpłatnie je zabierze (to szczególnie duże udogodnienie dla osób posiadających sprzęty wielkogabarytowe). Jednym z miejsc, w którym można pozostawić śmieci elektroniczne i elektryczne jest także PSZOK, czyli Punkt Selektywnej Zbiórki Odpadów Komunalnych.
Lokalizacje punktów zbiórek można w bardzo łatwy sposób sprawdzić w wyszukiwarce internetowej. Lista takich miejsc jest dostępna na stronach dotyczących selekcjonowania odpadów lub na portalu danej gminy.
Zbieranie i odpowiednie składowanie starych urządzeń jest bardzo ważne, bo pozwala na powtórne ich przetwarzanie. Surowce są poddawane procesom odzysku i recyklingu, a następnie wykorzystywane do produkcji nowych sprzętów.
Co nam daje odzyskiwanie elektrośmieci?
Recykling elektrośmieci jest możliwy wyłącznie dzięki zaangażowaniu właścicieli takich sprzętów. Ułatwieniem jest fakt, że na ZSEE pojawia się znak przekreślonego kosza, który informuje o tym, że takiego produktu nie wolno wyrzucać do zwykłego śmietnika. Nieprzestrzeganie tych zasad prowadzi do wysokich kar pieniężnych, które wynoszą nawet 5000 złotych.
Poza aspektem ochrony środowiska, recykling elektrośmieci daje szereg innych korzyści. Z komputera można odzyskać szkło, stal, aluminium, miedź, ołów i tworzywa sztuczne, a zużyte świetlówki można wykorzystać do produkcji nowych. Telewizory da się przetopić z kolei na nowe kineskopy, a niektóre elementy lodówek są przerabiane na kołpaki samochodowe lub klapki japonki. Odpowiednie zarządzanie elektrośmieciami sprawia, że chronimy środowisko przed skażeniem. Ponowne użycie surowców odzyskanych ze sprzętów elektrycznych i elektronicznych ogranicza wykorzystanie zasobów naturalnych i chroni planetę.
Elektrośmieci niebezpieczne dla środowiska
Elektrośmieci to urządzenia, które zawierają dużą ilość szkodliwych substancji. Z tego względu nie należy ich pozostawiać w miejscu do tego nieprzeznaczonym. W składzie sprzętów elektrycznych i elektronicznych może znaleźć się: rtęć, brom, kadm, azbest, PCB czy freon zwany R-12. Pierwszy pierwiastek chemiczny występuje w niektórych świetlówkach i może doprowadzić do pogorszenia wzroku, słuchu, zaburzeń ruchu czy drgawek. Bardzo niebezpieczne są także freony, które dostają się do atmosfery z nieszczelnych instalacji.
Elektrośmieci zawierające szkodliwe substancje szkodzą środowisku poprzez przenikanie do gleby oraz wód podziemnych, a także do atmosfery. Z tego względu nie należy ich demontować samodzielnie. Można w ten sposób doprowadzić do emisji pierwiastków, które zagrożą naszemu zdrowiu. Oddawanie odpadów do specjalnych punktów odzysku jest zatem obowiązkowym zadaniem każdego właściciela wyeksploatowanych urządzeń.
Autor: Redakcja Dzień Dobry TVN