Z jednej strony żałoba to stan emocjonalny, który dotyka wszystkich po stracie bliskich osób. Z drugiej strony żałoba to pewnego rodzaju tradycja, która nakazuje inne zachowanie i inny ubiór przez okres 6-12 miesięcy po stracie najbliższych.
Co to jest żałoba i jakie są jej symptomy?
Żałoba to psychologiczna, somatyczna oraz społeczna reakcja na utratę bliskiej osoby. Należy zaznaczyć, że bliskość w tym znaczeniu nie musi oznaczać koniecznie rodziny, ale także ludzi, którzy byli dla nas ważni, wnosili coś do naszego życia, byli naszymi przyjaciółmi. Śmierć członka rodziny to zdarzenie krytyczne, które uznawane jest za jeden z najpoważniejszych kryzysów życiowych i egzystencjalnych. Poprzez utratę bliskich człowiek konfrontuje się z własną śmiertelnością i doczesnością życia ziemskiego. Żałoba spełnia właściwie wszystkie kryteria choroby, ponieważ osoby przeżywające żałobę w sensie emocjonalnym gorzej się czują, mają fizyczne dolegliwości, problemy ze snem oraz problemy emocjonalno-psychiczne. Mimo to żałoba nie jest chorobą, tylko reakcją emocjonalną. Do głównych symptomów żałoby można zakwalifikować:
· silne emocje, takie jak smutek, lęk, gniew, żal;
· poczucie winy i osamotnienia;
· egzystencjalne reakcje związane z poszukiwaniem sensu życia;
· dolegliwości somatyczne: osłabienie, utrata apetytu, problemy ze snem, pobudzenie, chaotyczne działania.
Żałoba po bracie: ile trwa i jak przetrwać ten czas?
W zależności od tego, jak blisko byliśmy związani z naszym rodzeństwem, żałoba po bracie może się objawiać w różny sposób. Osoby, które od lat się nie spotykały i nie utrzymywały kontaktów, na pewno odczują smutek i żal, także ze względu na stracony czas, jednak prawdopodobnie objawy somatyczne i emocjonalne będą dużo słabsze niż w przypadku osób, które łączyła z bratem bardzo bliska więź. Co więcej, znaczenie ma wiek brata i powody jego śmierci. Zupełnie inaczej przeżywamy śmierć z powodu starości, w sędziwym wieku, a zupełnie inaczej cały proces ciężkiej choroby czy też nagłą śmierć w młodym wieku, na przykład w wyniku wypadku samochodowego lub zabójstwa.
W polskiej kulturze żałoba trwa od 6 do 12 miesięcy, jednak psychologowie uważają, że po 6 tygodniach najsilniejszy kryzys powinien się zakończyć, a radość życia powinna wrócić. Wedle polskiej tradycji przez 6 miesięcy należy nosić czarne stroje, a przez następne pół roku dodatkowo można trwać w tak zwanej półżałobie i nosić szare stroje. W tym okresie należy także zachowywać się w sposób stonowany, spokojny i poważny oraz zrezygnować z udziału w zabawach. Najważniejsze jest jednak noszenie żałoby w sercu i pozostawienie sobie jak najlepszych wspomnień po zmarłym.
Pomoc w żałobie
Osoby, które przeżywają typowy proces emocjonalny po śmierci brata, zwykle mogą skorzystać z pomocy rodziny i wzajemnie się wspierać. W razie zupełnego osamotnienia, gdy brat był ostatnim krewnym, może pojawić się poczucie alienacji i braku wsparcia w tak trudnej sytuacji. Ponadto problemem może być także przeżywanie żałoby atypowej, czyli utrzymującego się żalu wraz z silnymi dolegliwościami somatycznymi i psychicznymi. W takim wypadku potrzebna jest pomoc interwenta kryzysowego, psychologa lub psychiatry. Osoby, które po śmierci brata mają nawracające sny o zmarłym albo nie są w stanie przeżyć żałoby w odpowiedni sposób, nie okazują uczuć i odczuwają silny gniew, mogą odrzucać wszelką pomoc. W sytuacji żałoby po bliskiej osobie rodzina lub psycholog powinni zaoferować następujące działania:
· terapia;
· przepracowanie relacji ze zmarłym, zwłaszcza jeśli był to związek wrogi, niechętny i pełen pretensji;
· pokonanie chęci zemsty, jeśli bliska osoba zmarła w wyniku wypadku czy zabójstwa;
· opanowanie lęków egzystencjalnych, czyli strachu przed śmiercią i utratą zdrowia;
· stworzenie przyjaznej atmosfery, zachęcanie do rozmów i wspomnień;
· dzielenie żałoby;
· zgoda na płacz osoby w żałobie, ponieważ ta reakcja jest naturalna i pozwala na wyrażenie bólu.
Po śmierci brata mogą się pojawić różne odczucia. Bardzo ważne, aby nie zaczynać rozmowy o zmarłej osobie, jeśli rodzina nie wyraża na to zgody czy też swoim zachowaniem sygnalizuje, że nie jest w stanie podjąć takich rozmów. Osoby, które niosą pomoc w żałobie, powinny przede wszystkich towarzyszyć w jej przepracowaniu, podtrzymywać na duchu, oferować wsparcie w codziennych sprawach i obserwować zachowanie osób w żałobie.
Zobacz film: Pogrzeb Andrzeja Wajdy
Autor: Redakcja Dzień Dobry TVN