Trudno jest dokładnie ustalić, od jakiego czasu Bieszczady zamieszkiwane są przez wilka szarego. Wiadomo, że gatunek ten wyewoluował już 2 miliony lat temu. W zabytkach źródłowych mówi się o wilkach (w Bieszczadach i w całym ówczesnym państwie) jako najgroźniejszych zwierzętach lasu. W średniowieczu wilki kojarzone były ze złymi mocami i magią – nie polowano na nie, lecz tępiono przy każdej możliwej okazji. Dzisiaj wilki w Bieszczadach stanowią silną i powoli rosnącą populację. Mimo to przed wilkiem w Bieszczadach stoi wiele zagrożeń związanych z coraz bardziej ingerującą w środowisko naturalne działalnością człowieka.
Wilki w Bieszczadach
W południowej części Polski wciąż możemy spotkać wiele gatunków zwierząt, które występują tam od wielu wieków. Za jeden z najlepiej zachowanych regionów geograficznych pod względem występującej fauny uchodzą Bieszczady . Żyje tu wiele gatunków zagrożonego ptactwa, gadów i ssaków, niewystępujących w innych częściach kraju. To także naturalny rejon dla największych polskich ssaków drapieżnych – niedźwiedzi i wilków . W Bieszczadach, a właściwie w Bieszczadzkim Parku Narodowym, Ciśniańsko-Wetlińskim Parku Krajobrazowym i w Dolinie Sanu gatunki te wciąż mają dobre warunki do rozwoju, choć stopniowo ulegają one pogorszeniu.
Wilki w Bieszczadach żyją na terenach najbardziej lesistych. Odgrywają pożyteczną rolę w ekosystemie, naturalnie regulując populację roślinożerców i mniejszych od siebie drapieżników. Pożądana rola wilka w Bieszczadach dotyczy także funkcji selekcyjnej – watahy znane są z polowania na chore i słabsze zwierzęta. W ten sposób pozostają najsilniejsze osobniki. Wilki znane są także z oczyszczania swojego terenu z wszelkiej pozostałej padliny upolowanej przez inne gatunki.
Populacja wilków w Bieszczadach
Wilk zamieszkujący polskie Bieszczady i tereny przyległe to tzw. wilk europejski (podgatunek wilka szarego). Zamieszkuje on tereny Europy Środkowej, Północnej i Środkowo-Wschodniej. Wilki w Bieszczadach i na innych terenach żyją w watahach po kilka osobników. Nie wszystkie się jednak rozmnażają – obowiązek ten zarezerwowany jest tylko dla pary alfa (wilka i basiory). Proces wychowywania potomstwa spoczywa już jednak na całym stadzie. Stąd też nie ma nic bardziej mylnego, niż powiedzenie samotny wilk . Zdarzają się samotne osobniki, ale są to wilki (lub basiory), które samemu nie wybrały odejścia – zostały odrzucone ze stada albo na skutek przegranej rywalizacji o samicę, albo ze względu na ich chorobę, starczy wiek i niedołężność.
Szacuje się, że populacja wilków w Bieszczadach przez ostatnie lata urosła . W samym Bieszczadzkim Parku Narodowym może przebywać na stałe około 5 watah (czyli 30 – 35 wilków). Wilki w Bieszczadach jednak często zmieniają swoje położenie, dlatego też, biorąc pod uwagę karpackie tereny przyległe, można szacować, że populacja wilka w Bieszczadach wynosi nawet do 300 osobników . Zgodnie z inwentaryzacją przeprowadzoną przez leśników w 2016 roku, na całym Podkarpaciu bytuje z kolei 565 wilków W całej Polsce natomiast żyje około 2400 wilków, choć są to dane leśników, które różnią się od oficjalnych badań statystycznych, szacujących wielkość populacji wilka w Polsce na ok. 1500 osobników . W mniejszych grupach wilki spotykane są także w województwach północnych kraju. Jak widać, populacja wilków w Bieszczadach, jak i w całej Polsce, nie jest wcale łatwa do jednoznacznego i obiektywnego określenia. Wynika to trudności badań pomiarowych (zwłaszcza w przypadku zwierząt migrujących, jakimi są wilki).
Najważniejsze zagrożenia populacji wilka w Bieszczadach
Wilki w Polsce znajdują się pod ścisłą ochroną – chroniony jest cały gatunek oraz główne tereny występowania wilka. Poruszając się po nich, jesteśmy zobowiązani do zachowania specjalnych zasad ostrożności. Mimo to wilki w Bieszczadach dotyka coraz więcej problemów. Podstawowym zagrożeniem populacji wilka jest działalność człowieka. Szczególnie groźne jest fragmentaryzacja środowiska naturalnego – lasy stają się bardziej rozdzielone na skutek nowej infrastruktury, co powoduje przerwanie korytarzy ekologicznych, umożliwiających przemieszczanie się zwierząt.
Ruch samochodowy i kłusownictwo to kolejne poważne zagrożenia populacji wilka w Bieszczadach. Chociaż problem kłusownictwa trudno pokazać na przykładzie oficjalnych statystyk, w środowisku leśników jasne jest, że to zjawisko coraz częściej występujące. Do innych zagrożeń, którym należy przeciwdziałać w celu ochrony wilków w Bieszczadach, zalicza się: nieregulaminowe odstrzały, ingerującą w środowisko infrastrukturę turystyczną, zmniejszającą się przestrzeń życiową dla wilków. Utrzymanie populacji wilka w Bieszczadach i w Polsce wymaga także zadbania o właściwą populację jeleni, saren i dzików , czyli trzech gatunków, które stanowią podstawowy pokarm wilków.
Autor: Redakcja Dzień Dobry TVN