Zespół serotoninowy - występowanie, objawy i postępowanie lecznicze

Kobieta chowa twarz w dłoniach
PeopleImages / Getty Images
Źródło: Digital Vision
Zespół serotoninowy (inaczej zespół serotoninergiczny) jest rzadkim, ale poważnym powikłaniem farmakoterapii, spowodowanym stosowaniem leków o działaniu serotoninergicznym. Pojawia się jako działanie niepożądane, na skutek interakcji między lekami lub w wyniku przedawkowania leków. Objawy zespołu serotoninowego obejmują hipertermię, skurcze mięśni, zaburzenia krążenia oraz świadomości.

Zwykle objawy zespołu serotoninowego ustępują po przerwaniu dotychczasowej terapii. Jednak ich nasilenie bywa różne, od postaci łagodnych do ciężkich, ze skutkiem śmiertelnym włącznie. Lekarze wiedzą, jak poważne zagrożenie niesie ze sobą zespół serotoninowy. Co robić więc, aby mu zapobiec? Wiesz, jak rozpoznać zespół serotoninowy? Objawy to nie wszystko.

Kiedy może pojawić się zespół serotoninowy? Występowanie

Zespół serotoninowy rozwija się na skutek zbyt dużej ilości serotoniny w mózgu. Wyróżniamy trzy przypadki, w których może pojawić się zespół serotoninowy . Może on wystąpić:

· jako działanie niepożądane podczas stosowania terapeutycznych dawek leków o aktywności serotoninergicznej (np. po zwiększeniu dawki leku lub zamianie leku);

· w wyniku przedawkowania leku serotoninergicznego (zatrucia);

· na skutek interakcji między lekami wpływającymi na układ serotoninergiczny (podczas stosowania 2 lub więcej leków o działaniu serotoninergicznym).

Leki serotoninergiczne to substancje chemiczne, które nasilają przekaźnictwo w układzie serotoninowym. Należą do nich antydepresanty, hamujące wychwyt zwrotny serotoniny oraz niektóre leki przeciwbólowe, przeciwmigrenowe, antybiotyki, atypowe leki przeciwpsychotyczne, leki przeciwlękowe i normotymiczne.

Nadmierna aktywność układu serotoninergicznego może zostać wywołana w wyniku:

a) zwiększenia podaży L-tryptofanu (prekursora serotoniny);

b) zwiększenia uwalniania serotoniny do przestrzeni synaptycznej poprzez podanie amfetaminy i jej pochodnych;

c) zmniejszenia wychwytu zwrotnego serotoniny na skutek podania antydepresantów z grupy:

· trójpierścieniowych leków przeciwdepresyjnych (TLPD), np. klomipraminy, amitryptyliny;

· inhibitorów wychwytu zwrotnego serotoniny (SSRI), np. fluoksetyny, fluwoksaminy, sertraliny, citalopramu, escitalopramu, paroksetyny;

· nieselektywnych inhibitorów wychwytu zwrotnego serotoniny oraz noradrenaliny, pozbawionych działania receptorowego (SSNRI), np. wenlafaksyny;

· inhibitorów wychwytu zwrotnego serotoniny z aktywnością antagonistyczną wobec receptora 5-HT2A, np. trazodonu;

d) zmniejszenia wychwytu zwrotnego serotoniny na skutek podania opioidowych leków przeciwbólowych (tramadolu) oraz przeciwkaszlowych (dekstrometorfanu);

e) zahamowania metabolizmu serotoniny przez selektywne i nieselektywne inhibitory monoaminooksydazy (MAO) w wyniku podania antydepresantu (moklobemidu) lub antybiotyku (linezolidu);

f) pobudzenia receptorów serotoninowych przez leki przeciwlękowe (buspiron), przeciwmigrenowe (sumatryptan) i antydepresanty (trazodon).

Zespół serotoninowy jest poważnym powikłaniem leczenia farmakologicznego, najczęstsze opisy wystąpienia tego powikłania dotyczą łącznego stosowania inhibitorów MAO i L-tryptofanu lub inhibitorów MAO i fluoksetyny.

Jakie czynniki predysponują do wystąpienia zespołu serotoninowego?

Do czynników zwiększających ryzyko wystąpienia zespołu serotoninowego należą:

· uszkodzenia śródbłonka naczyń krwionośnych, typowe dla schorzeń układu sercowo-naczyniowego (nadciśnienia tętniczego, miażdżycy naczyń, hipercholesterolemii);

· zwolniony metabolizm leków, towarzyszący chorobom wątroby;

· starszy wiek.

Jak rozpoznaje się zespół serotoninowy? Objawy

Rozpoznanie zespołu serotoninowego opiera się na ustaleniu, że pacjent przyjmuje leki o działaniu serotoninergicznym. Ponadto stwierdza się obecność objawów zespołu serotoninowego , takich jak:

· zmiany stanu psychicznego: splątanie, podwyższony nastrój, śpiączka lub stan przedśpiączkowy, pobudzenie, nerwowość, bezsenność;

· zaburzenia wegetatywne: gorączka, wzmożona potliwość, tachykardia, przyspieszony oddech, bezdech, biegunka, niskie lub wysokie ciśnienie krwi;

· zaburzenia neurologiczne: mioklonie, drżenie, sztywność mięśni, wzmożenie odruchów ścięgnistych, rozszerzenie źrenic, pobudzenie ruchowe, zaburzenia koordynacji ruchów.

Należy wykluczyć, że objawy zespołu serotoninowego wynikają z podstawowej choroby psychicznej lub występowały przed podaniem leku o działaniu serotoninergicznym. Należy ustalić też, czy przed pojawieniem się objawów zespołu serotoninowego pacjent stosował neuroleptyki, jeśli tak, to w jakich dawkach.

Jak wyleczyć zespół serotoninowy? Leczenie i profilaktyka

Postępowanie w zespole serotoninowym polega na wyeliminowania wszystkich leków o działaniu serotoninergicznym oraz wprowadzenia terapii objawowej. Zwykle objawy zespołu serotoninowego ustępują po przerwaniu dotychczasowej terapii. Większość chorych odczuwa poprawę po 24 godzinach, niektórzy mogą wymagać kilkudniowej hospitalizacji.

Specjaliści wiedzą, że zespół serotoninowy niesie poważne zagrożenie. Co robić, by go uniknąć? Przede wszystkim przeciwwskazane jest równoległe stosowanie leków o działaniu serotoninergicznym. Podawanie SSRI można rozpocząć 14 dni po odstawieniu nieodwracalnego inhibitora MAO i co najmniej 24 godziny po odstawieniu odwracalnego inhibitora MAO. Podawanie trazodonu, tramadolu lub tryptanów można rozpocząć 2 tygodnie po odstawieniu inhibitorów MAO.

Zobacz film: Za depresję odpowiadają hormony? Źródło: Dzień Dobry TVN

Autor: Redakcja Dzień Dobry TVN

Źródło zdjęcia głównego: Digital Vision

podziel się:

Pozostałe wiadomości

Jakub Tolak czeka na poważną operację. "Doszedłem do momentu, w którym trzeba podjąć decyzję"

Jakub Tolak czeka na poważną operację. "Doszedłem do momentu, w którym trzeba podjąć decyzję"

Brytyjska prasa: Księżna Kate przyłapana na zakupach. Zwrócono uwagę na jej wygląd

Brytyjska prasa: Księżna Kate przyłapana na zakupach. Zwrócono uwagę na jej wygląd

Ola Żuraw-Świątek po 10 latach pogodziła się z mamą. "Zaczęłyśmy z czystą kartą"

Ola Żuraw-Świątek po 10 latach pogodziła się z mamą. "Zaczęłyśmy z czystą kartą"

Mieszka z 50-letnim synem: "Nie chce od mamy odejść"

Mieszka z 50-letnim synem: "Nie chce od mamy odejść"

Czy można wydłużyć działanie botoksu? Posłuchaj, co na ten temat mówi specjalista

Czy można wydłużyć działanie botoksu? Posłuchaj, co na ten temat mówi specjalista

Jak wychować dzieci w dobie ekranów? "Uważajmy, żeby nie przesadzić"

Jak wychować dzieci w dobie ekranów? "Uważajmy, żeby nie przesadzić"

Niepokojący stan psychiczny nastolatków. Dove i MŁODE GŁOWY łączą siły
Materiał promocyjny

Niepokojący stan psychiczny nastolatków. Dove i MŁODE GŁOWY łączą siły

Iga Świątek spotkała się z gwiazdą filmu "Diuna"

Iga Świątek spotkała się z gwiazdą filmu "Diuna"

Jaśminowy, brązowy czy biały? Ryż na wiele pysznych sposobów według Grzegorza Zawieruchy
Materiał promocyjny

Jaśminowy, brązowy czy biały? Ryż na wiele pysznych sposobów według Grzegorza Zawieruchy

Marcin Prokop założył alkogogle i przeszedł test

Marcin Prokop założył alkogogle i przeszedł test

Manicure Hailey Bieber to hit tej wiosny

Manicure Hailey Bieber to hit tej wiosny

Ile cukru jest w przekąskach dla dzieci? "Owoce się je, a nie pije"

Ile cukru jest w przekąskach dla dzieci? "Owoce się je, a nie pije"

Królowa kuchni staropolskiej w nowej odsłonie. Poznaj przepisy Darii Ładochy na dania z perliczką
Materiał promocyjny

Królowa kuchni staropolskiej w nowej odsłonie. Poznaj przepisy Darii Ładochy na dania z perliczką

Paulina Holtz oddała kuchnię. Ogłoszenie zamieściła na popularnej grupie

Paulina Holtz oddała kuchnię. Ogłoszenie zamieściła na popularnej grupie

Zielone miejsca pracy czekają na górników. "Kwalifikacje są bardzo podobne"
Materiał promocyjny

Zielone miejsca pracy czekają na górników. "Kwalifikacje są bardzo podobne"

"Sposób na wnętrze". Kasia Jaroszyńska i eksperci z Leroy Merlin spełnili marzenie 7-letniej Rozalii
Materiał promocyjny

"Sposób na wnętrze". Kasia Jaroszyńska i eksperci z Leroy Merlin spełnili marzenie 7-letniej Rozalii

Sanah szczerze o swoich lękach. Czego się obawia?

Sanah szczerze o swoich lękach. Czego się obawia?

Wielkanoc z nutką nowoczesności. Przepisy Mariety Mareckiej na nietuzinkowe dania świąteczne
Materiał promocyjny

Wielkanoc z nutką nowoczesności. Przepisy Mariety Mareckiej na nietuzinkowe dania świąteczne

Wielka przeprowadzka rodziny Clarke. "Najbardziej obawiamy się o Czarusia"

Wielka przeprowadzka rodziny Clarke. "Najbardziej obawiamy się o Czarusia"

Samotność osób starszych. Jak wspierać na co dzień seniorów?
Materiał promocyjny

Samotność osób starszych. Jak wspierać na co dzień seniorów?

Toksyczna odzież - jakich materiałów unikać? "Po jakimś czasie dowiadujemy się, że mamy nowotwór"

Toksyczna odzież - jakich materiałów unikać? "Po jakimś czasie dowiadujemy się, że mamy nowotwór"

Ruszyła 8. edycja konkursu POLSKI PACJENT W AVÈNE. Do wygrania wyjazd do Centrum Hydroterapii w Avène we Francji oraz emolienty XERACALM A.D
Materiał promocyjny

Ruszyła 8. edycja konkursu POLSKI PACJENT W AVÈNE. Do wygrania wyjazd do Centrum Hydroterapii w Avène we Francji oraz emolienty XERACALM A.D

Piotr Adamczyk wspiera żonę w przewlekłej chorobie

Piotr Adamczyk wspiera żonę w przewlekłej chorobie

Wyniki najnowszego rankingu najsmaczniejszych deserów. Polskie ciasto na pierwszym miejscu

Wyniki najnowszego rankingu najsmaczniejszych deserów. Polskie ciasto na pierwszym miejscu

Alkohol przyczynia się do występowania aż 200 chorób. Jakich?

Alkohol przyczynia się do występowania aż 200 chorób. Jakich?

Domowy street food, czyli kulinarna podróż bez biletu. Poznaj przepisy Szymona Czerwińskiego
Materiał promocyjny

Domowy street food, czyli kulinarna podróż bez biletu. Poznaj przepisy Szymona Czerwińskiego

27-letnia Ola miała najpoważniejszy rodzaj udaru

27-letnia Ola miała najpoważniejszy rodzaj udaru

Książę William zażartował z Kate. Przesadził?

Książę William zażartował z Kate. Przesadził?

Nie wiesz, jak rozmawiać ze swoim psem? Waszą komunikację poprawi Radek Ekwiński. Napisz do nas

Nie wiesz, jak rozmawiać ze swoim psem? Waszą komunikację poprawi Radek Ekwiński. Napisz do nas

Jakie są właściwości błękitnych kamieni? Poznaj moc szafiru, turkusu i apatytu

Jakie są właściwości błękitnych kamieni? Poznaj moc szafiru, turkusu i apatytu

Pamiętacie Manię z "Przepisu na życie"? Wiemy, czym się teraz zajmuje

Pamiętacie Manię z "Przepisu na życie"? Wiemy, czym się teraz zajmuje

9 tradycyjnych potraw na Wielkanoc - najlepsze przepisy

9 tradycyjnych potraw na Wielkanoc - najlepsze przepisy

Tego badania boją się Polacy. Nie wykonał go m.in. tata Marcina Mellera: "Zmarł po 3,5 roku"

Tego badania boją się Polacy. Nie wykonał go m.in. tata Marcina Mellera: "Zmarł po 3,5 roku"

E-sklep TVN. Co jest w ofercie? "Widzowie poczują się częścią czegoś większego"
Materiał promocyjny

E-sklep TVN. Co jest w ofercie? "Widzowie poczują się częścią czegoś większego"

"Mam tysiaka. Zbieram na Lambo". Wyznania dzieci o pieniądzach bawią do łez

"Mam tysiaka. Zbieram na Lambo". Wyznania dzieci o pieniądzach bawią do łez

Po przeszczepie serca zostały matkami. "Chciałam spełnić to marzenie"

Po przeszczepie serca zostały matkami. "Chciałam spełnić to marzenie"

Pierwszy partner zdradził ją z jej przyjaciółką, kolejny z prostytutką. Czy mu wybaczyła?

Pierwszy partner zdradził ją z jej przyjaciółką, kolejny z prostytutką. Czy mu wybaczyła?

Zdrowe stopy na wiosnę i nie tylko. Podolog o codziennej pielęgnacji

Zdrowe stopy na wiosnę i nie tylko. Podolog o codziennej pielęgnacji

"Back to school. Prawdziwy egzamin". TTV wysyła rodziców z powrotem do szkoły

"Back to school. Prawdziwy egzamin". TTV wysyła rodziców z powrotem do szkoły

Wiosenne nowości. Czego mogą spodziewać się widzowie Dzień Dobry TVN? "Mamy akcje specjalne"

Wiosenne nowości. Czego mogą spodziewać się widzowie Dzień Dobry TVN? "Mamy akcje specjalne"

Stawiasz problemy innych ponad swoje? To może być ważny sygnał. "Nieświadome pragnienie"

Stawiasz problemy innych ponad swoje? To może być ważny sygnał. "Nieświadome pragnienie"

Ile kosztuje m2 mieszkania w bloku z wielkiej płyty? Kwota zwala z nóg

Ile kosztuje m2 mieszkania w bloku z wielkiej płyty? Kwota zwala z nóg

#DzieńDobrywPolsce. Potrzebujesz interwencji Dzień Dobry TVN? Napisz do nas

#DzieńDobrywPolsce. Potrzebujesz interwencji Dzień Dobry TVN? Napisz do nas