Po śmierci bliskiej osoby pojawiają się objawy somatyczne, emocjonalne, psychologiczne i społeczne. Żałoba po mamie wiąże się ze szczególnymi przeżyciami związanymi z utratą rodzica.
Żałoba po mamie jako poważny stan utraty
Utrata mamy może niestety nastąpić na każdym etapie życia. Jednym z najważniejszych elementów pracy z rodzinami w żałobie jest koncentracja na przeżyciach dzieci, które w szczególny sposób odczuwają śmierć rodzica. Dzieci i matka są połączone specjalną więzią, a w dzieciństwie tak zwanym przywiązaniem bezpiecznym . Z perspektywy psychologii systemowej można stwierdzić, że śmierć matki znacząco zaburza relacje w rodzinie. Zwykle w sytuacji śmierci matki pojawia się żałoba u małżonka, a także u dzieci. Czasami dotyka ona całą rodzinę, szczególnie w sytuacji nagłej utraty. Zdaniem psychologów żałoba zwykle trwa od 6 do 12 miesięcy, jednak w praktyce może trwać przez całe życie. Celem przeżywania żałoby jest uświadomienie sobie swojego bólu oraz zrozumienie doczesności i śmiertelności każdego człowieka. W przypadku osób dorosłych, które utraciły matkę, także pojawia się wiele negatywnych uczuć oraz objawów somatycznych, takich jak utrata apetytu czy bezsenność. Dodatkowo dzieci mogą się obwiniać o niewłaściwe relacje z matką, brak kontaktów w ostatnim czasie lub niewystarczająca opiekę w sytuacji choroby.
Żałoba po mamie – życie po stracie
Dzieci w szczególny sposób przeżywają śmierć rodzica, a zwłaszcza matki. Wiele powielanych mitów wskazuje na to, że dzieci nie rozumieją, czym jest śmierć i nie odczuwają prawdziwego smutku. Dotychczasowe badania wskazują, że dzieci od drugiego roku życia tworzą w swoim umyśle koncepcję śmierci. Tym samym przechodzą przez proces utraty i żałoby , tak jak i dorośli. Jednak w zależności od etapu rozwoju i wieku dzieci mogą różnie reagować na śmierć matki. W wieku 5 lat dzieci mają świadomość separacji od tych ludzi, którzy umarli. Po śmierci matki ojciec, opiekunowie i inni bliscy powinni skoncentrować się na tym, aby dziecko przeżyło proces żałoby i mogło wyrazić swoje emocje poprzez zachowanie. Dlatego nie należy zabraniać dziecku płaczu, zabawy czy wyrażania emocji poprzez rysunki.
Nieprzeżyta żałoba po mamie
W niektórych sytuacjach żałoba po mamie może objawiać się jako żałoba atypowa , nieprzeżyta. Wiąże się ona z odczuwaniem negatywnych uczuć, które są bardzo silnie zintensyfikowane. W przypadku niektórych dzieci, zwłaszcza małych, nie ma możliwości wyrażenia swoich uczuć i przeżyć. Zablokowanie przeżywania żałoby może wiązać się z ograniczeniem możliwości przeżywania lęku i negatywnych emocji. U niektórych małych dzieci pojawiają się nawracające sny, halucynacje dotyczące zmarłej osoby oraz znaczne kłopoty z koncentracją czy nauką. W psychologii pojawił się także taki termin jak „kompleks martwej matki” , który oznacza, że matka nie umarła w sensie fizycznym, jednak jest odległa od dziecka w sensie psychicznym i emocjonalnym. Taka sytuacja może pojawić się, gdy matka przeżyje silną traumę, na przykład poronienie, i po tym zdarzeniu odtrąca pozostałych członków rodziny. W sytuacji nieprzeżytej, atypowej żałoby zdecydowanie należy skonsultować się z psychologiem . Cała rodzina może wziąć udział w terapii i wspólnie przepracować traumę po śmierci matki.
Żałoba po mamie – jak pomóc osobie w żałobie?
Należy pomagać w zaakceptowaniu straty i wesprzeć osobę, która straciła kogoś bliskiego. Analiza ról, emocjonalne zdystansowanie się i wykorzystanie autorytetu to ważne elementy działania psychologa lub psychoterapeuty. Pierwszym etapem żałoby jest szok, niedowierzanie i zaprzeczenie. Mogą pojawić się gwałtowne reakcje i otępienie, które w skrajnych przypadkach prowadzą do poważnej depresji. Osoba w żałobie po śmierci matki, powinna otrzymać szczególne wsparcie, przede wszystkim emocjonalne, ale także materialne. Rodzina i przyjaciele powinni pomóc także poprzez organizację życia codziennego i utrzymywanie normalnego funkcjonowania. Dzieci nie powinny być zmuszone do ukrywania swoich uczuć, natomiast dorosłych warto zachęcić do zajęcia się pracą, hobby, czy do wyjścia z domu. Zdecydowanie nie wolno pozwolić, aby osoba odizolowała się od świata zewnętrznego i zajmowała się tylko światem wewnętrznym, czyli swoimi przeżyciami. Należy także przeorganizować role w rodzinie, aby wszyscy wiedzieli, jak się zachowywać, jakie mają obowiązki i codzienne zadania. Najważniejsze jest, aby okazywać osobie w żałobie dużo ciepła, miłości, wsparcia i bliskości.
Zobacz film: Śmierć na dyżurze.
Autor: Redakcja Dzień Dobry TVN