Choć w przypadku niektórych rodzajów pracy rzeczywiście trudno jest określić, jaka forma umowy powinna zostać zastosowana, umowa-zlecenie i umowa o dzieło różnią się przede wszystkim co do ich przedmiotu, ale też zobowiązań, jakie wynikają z ich zawarcia – głównie po stronie zleceniodawcy (czy też odbiorcy dzieła).
Umowa-zlecenie a umowa o dzieło
Jaka jest różnica między umową o dzieło a zlecenie? Podstawowa różnica między umową o dzieło a zlecenie polega na zadaniu sobie pytania – co tak naprawdę jest jej przedmiotem, a raczej – na czym zależy potencjalnemu zlecającemu czy nabywcy. Jak wskazuje sama nazwa umowa o dzieło dotyczy „dzieła”, a zatem jakiegoś wytworu, którego potrzebuje zamawiający. Najczęściej stosuje się więc umowę o dzieło w przypadku współpracy z przedstawicielami wolnych zawodów: artystów, dziennikarzy, pisarzy, grafików itd., ale też twórców stron internetowych, programów czy innych wytworów cyfrowych. Jej przedmiotami są więc konkretne „dzieła” – książki, artykuły, obrazy, filmy itd., jako widoczne efekty danej pracy – oceniane właśnie jako skończone, kompletne produkty, bez wnikania w to, w jaki sposób zostały wykonane. Jeśli więc pytamy, czy powinna zostać podpisana umowa o dzieło czy zlecenie – w przypadku tego rodzaju pracy zwykle odpowiedź brzmi: ta pierwsza.
Kiedy umowa o dzieło a kiedy zlecenie w przypadku usług?
Tu sprawy nieco się komplikują, ponieważ drugi z omawianych tu typów umowy, a więc umowa-zlecenie, charakteryzuje się tym, że jej przedmiotem jest bardziej konkretna czynność – praca, niż jej efekt – choć ten oczywiście też nie jest bez znaczenia jako coś, co zależne jest od jakości pracy. Dlatego umowa-zlecenie częściej dotyczy wykonywania różnego rodzaju usług, szczególnie jeśli współpraca ma bardziej trwały charakter. umowa-zlecenie zwykle jest więc zawierana w przypadku prac, które zleceniobiorca wprawdzie może wykonać w wybranym przez siebie czasie i miejscu, bez bezpośredniego nadzoru zlecającego (gdyby było inaczej, mogłoby to oznaczać wystąpienie przesłanek do zawarcia umowy o pracę), ale które oceniane będą pod względem sposobu i jakości wykonania. Przykładem może być tu na przykład pozyskiwanie klientów przez korzystanie z należącej do zlecającego bazy danych, współpraca przy tworzeniu projektu itd., a więc te czynności, które powszechnie rozumiemy jako „zlecenie”, które w tym przypadku są przedmiotem umowy. Należy jednak zaznaczyć, że nawet w przypadku, jeśli przedmiotem umowy jest konkretny wytwór czy wytwory – umowa-zlecenie również może zostać zastosowana, np. wtedy, gdy współpraca ma charakter cykliczny, bardziej stały. Oferowanie profitów wynikających z umowy zlecenia może być bowiem sposobem na pozyskanie większej lojalności i zaufania zleceniobiorcy. Szczególnie ma to znaczenie w przypadku cenionych przez zleceniodawcę (czy nabywcę) twórców, sprawdzonych we wcześniejszej współpracy.
Umowa o dzieło a zlecenie – przeprowadzenie szkolenia
Umowa-zlecenie a umowa o dzieło, jakie są podobieństwa i różnice ? W przypadku prac mających charakter bardziej usługowy niż wytwórczy, różnica między przedmiotem umowy o dzieło a umowa-zleceniem jest dość subtelna – zlecający sami mogą mieć nie lada kłopot w ustaleniu, jaką formę współpracy powinni zaproponować. Taki problem może zaistnieć w przypadku rozmaitych szkoleń, wykładów czy kursów, szczególnie mających autorski charakter. Są one bowiem jednocześnie pewnego rodzaju dobrem czy wytworem intelektualnym – choćby przez to, że treść wykładu została napisana przez autora będącego przy tym wykładowcą – ale też pewnego rodzaju zleconą pracą czy usługą, polegającą na przeprowadzeniu zajęć dydaktycznych w określony sposób. Jeśli chcemy więc zlecić lub przyjąć tego typu zadania i nie mamy pewności – umowa-zlecenie czy o dzieło , a więc jaką formę współpracy zastosować, najlepiej zasięgnąć porady eksperta od prawa cywilnego (lub prawa pracy), ponieważ należy takie przypadki należy raczej rozpatrywać indywidualnie.
Umowa o dzieło a umowa-zlecenie – obowiązki zlecającego
Różnica między umowa-zlecenie a umową o dzieło wynika jednak nie tylko z przedmiotu umowy, ale też z obowiązków i praw, jakie niesie za sobą dana forma współpracy. Czym się różni umowa-zlecenie od umowy o dzieło jeśli chodzi o obowiązki pracodawcy? W przypadku umowy zlecenia zleceniodawca ma obowiązek opłacić wszystkie obowiązkowe składki ZUS (te same, które obowiązują przy umowie o pracę, a więc składki na ubezpieczenie zdrowotne, emerytalne i rentowe) – o ile zleceniobiorca nie ma już innego płatnika składek (np. pracodawcy w ramach umowy o pracę czy innej umowy zlecenia, wcześniej zawartej i nadal trwającej) lub statusu studenta.
Autor: Redakcja Dzień Dobry TVN