Co to jest samoocena i jak ją podnieść?

GettyImages-552756929.jpg
GettyImages-552756929.jpg
Samoocena jest często poruszanym w psychologii problemem, który ma znaczenie zarówno dla osób młodych, jak i dla starszych. Samoocena wpływa na wiele zachowań człowieka, na jego zdrowie, zadowolenie z życia oraz ogólny sposób działania.

Psychologowie, pedagodzy i nauczyciele często słyszą następujące pytania: „ Jak podnieść swoją samoocenę ?” lub „ Jak pomóc dziecku z niską samooceną ?”. Tego typu problemy mają zarówno rodzice młodszych i starszych dzieci, jak i osoby dorosłe, które nie radzą sobie w związkach czy w życiu zawodowym. Aby odpowiedzieć na pytanie, jak poprawić samoocenę , należy zastanowić się nad definicją pojęcia samooceny i własnej wartości.

Co to jest samoocena?

Samoocena to pojęcie, które posiada wiele definicji naukowych oraz potocznych. Zdaniem naukowców samoocena to postawa, czyli nastawienie do własnej osoby, podejście do samego siebie, które może być ukierunkowane pozytywnie lub negatywnie. Jednym z badaczy, który zajmował się tematem samoocen, jest Carl Rogers, amerykański psycholog. Jego zdaniem istnieją dwa rodzaje obrazu ja, czyli obraz realny oraz idealny. Bardzo ważne jest dążenie do ideału przy jednoczesnym nie zapominaniu o własnych ograniczeniach, ponieważ to właśnie dysproporcja pomiędzy realną oceną samego siebie oraz idealną wizją może wiązać się z zaniżoną samooceną.

Samoocena a poczucie własnej wartości

Poczucie własnej wartości to pojęcie szersze niż samoocena. Wiele osób traktuje te terminy w sposób zamienny, jednak w rzeczywistości, zdaniem naukowców, samoocena i poczucie własnej wartości powinny być traktowane jako dwa różne zjawiska. Poczucie własnej wartości jest przekonaniem o tym, że jest się osobą wartościową, wyjątkową, która posiada wiele zalet. Z kolei samoocena jest ogólnym stwierdzeniem, jakie są własne zalety, wady, umiejętności.

Niska samoocena: przyczyny

Niska samoocena ma wiele przyczyn. Przede wszystkim jest związana z niewłaściwymi nawykami wyniesionymi z domu. Rodzice, którzy nie chwalą dzieci, nie wskazują im ich wartości, mogą sprawić, że już u dziecka pojawi się zaniżona samoocena. Niska samoocena u nastolatków może być związana z okresem dojrzewania lub nieadekwatnymi marzeniami bądź ambicjami. Zdarza się, że rozdźwięk pomiędzy tym, jak się oceniamy, a jak jesteśmy oceniani przez społeczeństwo, jest ogromny. Skrajną przyczyną niskiej samooceny może być depresja. Do zaniżonej samooceny może także doprowadzić negatywne podejście otoczenia, czyli krytykowanie, wyśmiewania, wyręczanie.

Niska samoocena: objawy

Głównym objawem niskiej samooceny są kompleksy, które wyrażają się w negatywnym podejściu do samego siebie. Spore znaczenie ma także brak asertywności, a także objawy podobne do depresji. Brak pewności siebie, opieranie się tylko na opiniach innych ludzi i niezdolność do samodzielnego działania oraz podejmowania decyzji mogą doprowadzić nie tylko do ogólnego spadku samooceny i kompleksów, ale także do depresji. Osoby o niskiej samoocenie zachowują się w sposób niepewny, a także projektują swoje obawy na otoczenie. W ten sposób społeczeństwo staje się krytyczne w stosunku do tej jednostki i pojawić się może zasada “błędnego koła”. W przypadku nastolatków złośliwości, krytyka i uszczypliwości mają największe znaczenie, ponieważ obraz samego siebie w okresie dorastania jest wyjątkowo nietrwały i wpływają na niego postawy otoczenia, kolegów i koleżanek. Obniżona samoocena w okresie adolescencji może doprowadzić do smutku, braku poczucia własnej wartości, a nawet myśli samobójczych (w skrajnych wypadkach).

Jak podnieść samoocenę?

W takim razie, jak pomóc osobie z niską samooceną ? Przede wszystkim należy zwrócić uwagę na samoocenę już u dzieci i nastolatków. Według Rogersa dużo korzystniejsze dla dziecka jest budowanie spójnego obrazu dziecka i nagradzanie go oraz chwalenie. Dorośli powinni zachęcać dzieci do tego, aby nie przejmowały się opiniami otoczenia, były pewne siebie i miały własne zdanie. Ogromne znaczenie ma także wzmacnianie wszelkich zasobów intelektualnych i kompetencyjnych dziecka, a także jego talentów i umiejętności.

Wysoka samoocena wiąże się z lepszymi wynikami szkolnymi oraz zawodowymi, natomiast samoocena obniżona ma związek z pogorszeniem wyników w nauce i w pracy. Dlatego tak ważne jest wspomaganie dzieci i zapewnienie im bezpieczeństwa, miłości oraz pochwał. W przypadku dorosłych możliwe jest zachęcenie danej osoby do podjęcia terapii, zwłaszcza z nurtu poznawczo-behawioralnego. Jeżeli dana osoba zmaga się z zaniżoną samooceną od czasu dojrzewania, powinna zastanowić się nad przyczynami tego stanu. Oczywiście z niską samooceną można także walczyć samodzielnie, na przykład poprzez ćwiczenie publicznych występów, rozmowy z innymi, a także wyznaczanie sobie drobnych kroczków na drodze do celu, ponieważ każdy sukces wzmacnia samoocenę i poczucie własnej wartości.

Zobacz film: Co to jest terapia obywatelska? Źródło: Dzień Dobry TVN

Bibliografia

1. Niebrzydowski, L. (1976). O poznawaniu samego siebie. Na przykładzie młodzieży dorastającej. Nasza Księgarnia, Warszawa.

2. Soral, W. (2017). Jakie aspekty indywidualnego i kolektywnego ‘Ja’ wyznaczają pozytywną samoocenę. Znaczenie perspektywy sprawcy i biorcy. Warszawa.

3. Turowska, A. (2008). Znaczenie samooceny w funkcjonowaniu społecznym- na przykładzie młodzieży maturalnej. Kultura i Edukacja , nr 2 (66).

4. Zbonikowski, A. (2010). Społeczne oddziaływania defaworyzujące a poczucie własnej wartości dzieci i młodzieży.Warszawa: Difin.

Autor: Redakcja Dzień Dobry TVN

podziel się:

Pozostałe wiadomości

Pomyśl, zanim udostępnisz zdjęcia swojego dziecka

Pomyśl, zanim udostępnisz zdjęcia swojego dziecka

Takiego programu dawno nie było. W pracy stawi się wyjątkowy skład prowadzących

Takiego programu dawno nie było. W pracy stawi się wyjątkowy skład prowadzących

Upiekłam fit "sernik" Anny Lewandowskiej. Bez glutenu, bez laktozy... bez smaku?

Upiekłam fit "sernik" Anny Lewandowskiej. Bez glutenu, bez laktozy... bez smaku?

Quiz. Sprawdź, co wiesz o wielkanocnych potrawach?

Quiz. Sprawdź, co wiesz o wielkanocnych potrawach?

Żurek i barszcz biały - czym się różnią te wielkanocne zupy?

Żurek i barszcz biały - czym się różnią te wielkanocne zupy?

Wielkanoc z Dzień Dobry TVN. Jakie świąteczne niespodzianki czekają widzów?

Wielkanoc z Dzień Dobry TVN. Jakie świąteczne niespodzianki czekają widzów?

Rebel Wilson straciła dziewictwo w wieku 35 lat. "Ludzie mogą poczekać, aż będą gotowi"

Rebel Wilson straciła dziewictwo w wieku 35 lat. "Ludzie mogą poczekać, aż będą gotowi"

Nowy uczestnik wszedł do "Hotelu Paradise 8" i od razu namieszał

Nowy uczestnik wszedł do "Hotelu Paradise 8" i od razu namieszał

Serowe pyszności na Wielkanoc. Poznaj przepisy Andrzeja Polana na dania z serem długodojrzewającym
Materiał promocyjny

Serowe pyszności na Wielkanoc. Poznaj przepisy Andrzeja Polana na dania z serem długodojrzewającym

Wysyłają gościom wirtualne zaproszenia na ślub. Czy to dobry pomysł?

Wysyłają gościom wirtualne zaproszenia na ślub. Czy to dobry pomysł?

Tradycje wielkanocne - zwyczaje, ciekawostki i symbole Wielkanocy. Co powinno być w koszyczku wielkanocnym?

Tradycje wielkanocne - zwyczaje, ciekawostki i symbole Wielkanocy. Co powinno być w koszyczku wielkanocnym?

"Po Wielkanocy sałatkę jarzynową wyrzuca 68% Polaków". Znana dziennikarka radzi, co z niej zrobić

"Po Wielkanocy sałatkę jarzynową wyrzuca 68% Polaków". Znana dziennikarka radzi, co z niej zrobić

Wojciech Modest Amaro podzielił się rodzinną nowiną. "Piękny Aniołek już jest na świecie"

Wojciech Modest Amaro podzielił się rodzinną nowiną. "Piękny Aniołek już jest na świecie"

Wyjątkowe dania z drobiu na Wielkanoc (i nie tylko). Wypróbuj przepisy Matteo Brunettiego
Materiał promocyjny

Wyjątkowe dania z drobiu na Wielkanoc (i nie tylko). Wypróbuj przepisy Matteo Brunettiego

Tuż po porodzie otrzymała od matki niestosowny prezent

Tuż po porodzie otrzymała od matki niestosowny prezent

Ile jajek można zjeść w tygodniu? Ekspert rozwiewa wątpliwości

Ile jajek można zjeść w tygodniu? Ekspert rozwiewa wątpliwości

Księżna Kate wspierała ją w chorobie. Teraz 8-latka chce zrobić dla niej to samo. "Wyzdrowieje tak, jak ja"

Księżna Kate wspierała ją w chorobie. Teraz 8-latka chce zrobić dla niej to samo. "Wyzdrowieje tak, jak ja"

10 kroków dzieli Cię od udanej podróży. O tym należy pamiętać przy planowaniu wyjazdu
Materiał promocyjny

10 kroków dzieli Cię od udanej podróży. O tym należy pamiętać przy planowaniu wyjazdu

Kobiety hejtowane za wielodzietność.  "Odpieluszkowe zapalenie mózgu"  

Kobiety hejtowane za wielodzietność.  "Odpieluszkowe zapalenie mózgu"  

Zjadłam słynny żurek Magdy Gessler. Czy talerz zupy jest wart swojej ceny?

Zjadłam słynny żurek Magdy Gessler. Czy talerz zupy jest wart swojej ceny?

Siostry uratowały sklep dziadka. "To nie mogło się tak skończyć"

Siostry uratowały sklep dziadka. "To nie mogło się tak skończyć"

Klaudia El Dursi zabiera w podróże walizki z jedzeniem?

Klaudia El Dursi zabiera w podróże walizki z jedzeniem?

Ten składnik warto suplementować. "Odpowiada za to, że nasza skóra jest ładna, a włosy piękne"
Materiał promocyjny

Ten składnik warto suplementować. "Odpowiada za to, że nasza skóra jest ładna, a włosy piękne"

Wiosenny horoskop miłosny. Pojawią się emocjonalne burze i zawirowania

Wiosenny horoskop miłosny. Pojawią się emocjonalne burze i zawirowania

Czy epidemia opioidowa ma szansę dotrzeć do Polski? "4 lata temu nie mieliśmy żadnych przypadków"

Czy epidemia opioidowa ma szansę dotrzeć do Polski? "4 lata temu nie mieliśmy żadnych przypadków"

Polska ma własnego van Gogha. Ekspertyzy potwierdziły autentyczność obrazu

Polska ma własnego van Gogha. Ekspertyzy potwierdziły autentyczność obrazu

"Alkohol, przemoc, zaniedbania". Gabriela nie bała się pomóc maluchom

"Alkohol, przemoc, zaniedbania". Gabriela nie bała się pomóc maluchom

Potrawy wielkanocne, które zawładną świątecznym stołem. Przepisy Sebastiana Olmy
Materiał promocyjny

Potrawy wielkanocne, które zawładną świątecznym stołem. Przepisy Sebastiana Olmy

Marcin Prokop ma wyjątkową relację z bratem, lecz nie zawsze było kolorowo. "Zburzył mój spokój"

Marcin Prokop ma wyjątkową relację z bratem, lecz nie zawsze było kolorowo. "Zburzył mój spokój"

Obejrzałam dwa odcinki serialu "Klara". Każdy zna kogoś takiego, jak matka głównej bohaterki

Obejrzałam dwa odcinki serialu "Klara". Każdy zna kogoś takiego, jak matka głównej bohaterki

Sposób na wnętrze: Metamorfoza starej i niefunkcjonalnej kuchni. "To jest rewelacja"
Materiał promocyjny

Sposób na wnętrze: Metamorfoza starej i niefunkcjonalnej kuchni. "To jest rewelacja"

Sarah Ferguson wspiera Kate. Sama walczyła z dwoma typami raka

Sarah Ferguson wspiera Kate. Sama walczyła z dwoma typami raka

Wyjątkowy gość specjalny w "MasterChef Nastolatki"

Wyjątkowy gość specjalny w "MasterChef Nastolatki"

Nazywają go "trudnym aktorem". Jaki naprawdę jest Sebastian Fabijański?

Nazywają go "trudnym aktorem". Jaki naprawdę jest Sebastian Fabijański?

Dbać trzeba nie tylko o włosy, ale i o skórę głowy. Jak to robić?
Materiał promocyjny

Dbać trzeba nie tylko o włosy, ale i o skórę głowy. Jak to robić?

"Łazienkowe przekleństwa" - zbawienna metoda czy szkodliwy trend? Psycholożka wyjaśnia

"Łazienkowe przekleństwa" - zbawienna metoda czy szkodliwy trend? Psycholożka wyjaśnia

Sposób na idealnie białe firanki i obrusy na święta - sprawdź, co trzeba zrobić

Sposób na idealnie białe firanki i obrusy na święta - sprawdź, co trzeba zrobić

"Hotel Paradise 8". Ola i Ada rozdają karty. Ich decyzja może mieć wpływ na Rajskie Rozdanie

"Hotel Paradise 8". Ola i Ada rozdają karty. Ich decyzja może mieć wpływ na Rajskie Rozdanie

Zatrzymaj pierwsze zmarszczki. Sprawdź, jak zapobiec starzeniu się skóry
Materiał promocyjny

Zatrzymaj pierwsze zmarszczki. Sprawdź, jak zapobiec starzeniu się skóry

Platforma streamingowa Max już w czerwcu. "Na tę chwilę czekaliśmy 2 lata"

Platforma streamingowa Max już w czerwcu. "Na tę chwilę czekaliśmy 2 lata"

Wiosna na wielkanocnym stole. Stwórz własne dekoracje

Wiosna na wielkanocnym stole. Stwórz własne dekoracje

Brak apetytu u osób starszych. Co robić, kiedy seniorzy przestają jeść?
Materiał promocyjny

Brak apetytu u osób starszych. Co robić, kiedy seniorzy przestają jeść?

Co i za ile kupimy do koszyka wielkanocnego?

Co i za ile kupimy do koszyka wielkanocnego?

Nie wiesz, jak rozmawiać ze swoim psem? Waszą komunikację poprawi Radek Ekwiński. Napisz do nas

Nie wiesz, jak rozmawiać ze swoim psem? Waszą komunikację poprawi Radek Ekwiński. Napisz do nas

To najczęstszy błąd w podawaniu żurku

To najczęstszy błąd w podawaniu żurku

Wybuchowy ekstrawertyk, a może cichy introwertyk? Poznaj numerologiczną 4

Wybuchowy ekstrawertyk, a może cichy introwertyk? Poznaj numerologiczną 4

Mateusz Hładki poprowadzi nowy program

Mateusz Hładki poprowadzi nowy program

Sprawdzony trik z TikToka. Jak sprytnie pokroić mango?

Sprawdzony trik z TikToka. Jak sprytnie pokroić mango?

E-sklep TVN. Co jest w ofercie? "Widzowie poczują się częścią czegoś większego"
Materiał promocyjny

E-sklep TVN. Co jest w ofercie? "Widzowie poczują się częścią czegoś większego"

Ile cukru jest w przekąskach dla dzieci? "Owoce się je, a nie pije"

Ile cukru jest w przekąskach dla dzieci? "Owoce się je, a nie pije"

Paulina Holtz oddała kuchnię. Ogłoszenie zamieściła na popularnej grupie

Paulina Holtz oddała kuchnię. Ogłoszenie zamieściła na popularnej grupie

Wielka przeprowadzka rodziny Clarke. "Najbardziej obawiamy się o Czarusia"

Wielka przeprowadzka rodziny Clarke. "Najbardziej obawiamy się o Czarusia"

Sanah szczerze o swoich lękach. Czego się obawia?

Sanah szczerze o swoich lękach. Czego się obawia?

9 tradycyjnych potraw na Wielkanoc - najlepsze przepisy

9 tradycyjnych potraw na Wielkanoc - najlepsze przepisy

Wakacje w maju – gdzie warto pojechać?

Wakacje w maju – gdzie warto pojechać?

Ola Żuraw-Świątek po 10 latach pogodziła się z mamą

Ola Żuraw-Świątek po 10 latach pogodziła się z mamą

#DzieńDobrywPolsce. Potrzebujesz interwencji Dzień Dobry TVN? Napisz do nas

#DzieńDobrywPolsce. Potrzebujesz interwencji Dzień Dobry TVN? Napisz do nas

Jak rozmawiać z dziećmi o ukrzyżowaniu Jezusa? "Mają prawo wiedzieć, że umieramy"

Jak rozmawiać z dziećmi o ukrzyżowaniu Jezusa? "Mają prawo wiedzieć, że umieramy"

Grupowa randka w "Hotelu Paradise 8". Ktoś złoży uczestnikom niezapowiedzianą wizytę

Grupowa randka w "Hotelu Paradise 8". Ktoś złoży uczestnikom niezapowiedzianą wizytę

Beata Ścibakówna skrytykowała zachowanie młodych aktorów

Beata Ścibakówna skrytykowała zachowanie młodych aktorów

Nauczycielka, która nie stawia stopni. "Obawiałam się bardziej reakcji rodziców niż uczniów"

Nauczycielka, która nie stawia stopni. "Obawiałam się bardziej reakcji rodziców niż uczniów"