Życie z toksyczną osobą przypomina chodzenie po polu minowym. Nigdy nie wiadomo, kiedy i z jakiego powodu wybuchnie lub powie coś niemiłego, co podkopie naszą pewność siebie. Tak na ogół wyglądają relacje z osobą toksyczną. Wpływ osoby toksycznej na całe życie można porównać do próby ratowania osoby tonącej – ktoś wyciąga do nas rękę i wciąga do wody razem ze sobą. Najgorsze jest to, że takie osoby można mieć w swoim najbliższym otoczeniu – może być to toksyczny partner , teściowa czy nawet rodzice. Jak bronić się przed ich wpływem i przede wszystkim, jak je rozpoznać? Osoby toksyczne często nazywane są “wampirami energetycznymi” – jest tak, ponieważ wysysają z nas całą energię i pewność siebie.
Toksyczny człowiek – jak go rozpoznać?
1. Toksyczna osoba wchodzi w nasze życie i uważa, że ma do nas jakieś prawo, najczęściej do przekraczania naszych granic. Wchodząc z nami w relacje, jest przekonana o tym, że musimy spełnić jej oczekiwania. Powołując się na różne, wyższe wartości, np. przyjaźń, uzurpuje sobie prawo do wchodzenia w nasze życie z butami. Potrafi niszczyć związki z innymi osobami. Przykładem jest toksyczna teściowa, która wtrąca się w życie młodego małżeństwa. Nastawia swoje dziecko przeciwko drugiej osobie, jednocześnie podkopując jej poczucie wartości ( “wiedziałam, że nie będziesz potrafiła/potrafił znaleźć sobie kogoś normalnego ”).
2. Brak empatii – toksyczne osoby nie potrafią postawić się w czyjejś sytuacji i nie obchodzą ich uczucia drugiej osoby. Jedyne, o co dbają, to cel, który ma zostać zrealizowany z naszą pomocą lub przez nas. Przykładem może być tutaj toksyczny mąż , wymagający od swojej żony, aby ta nie poszła na trening swojego ulubionego sportu, ale została z nim i w czymś mu pomogła (a najlepiej zrobiła to za niego).
3. Brak poczucia winy – osoba toksyczna nie jest w stanie odczuwać winy za swój błąd wobec nas. Przykład: toksyczna matka dorosłej córki wmawia jej, że powinna rzucić studia, ponieważ i tak ich nie skończy, bo do niczego się nie nadaje. Córka obraża się na matkę i wprost mówi jej, że poczuła się urażona jej słowami. W tej sytuacji matka przerzuca całą odpowiedzialność na córkę – “gdybyś nie oblała egzaminu, to bym ci tak nie gadała, trzeba było się uczyć!”. Może dojść również do negowania uczuć i wmawiania, że nasza reakcja jest przesadą: “Ty jesteś taka nadwrażliwa na swoim punkcie, nikt normalny się nie obrazi za takie słowa!”.
4. Skłonność do odwoływania się do naszych wartości i wykorzystywanie ich przeciwko nam. Przykład: toksyczny ojciec prosi syna o zawiezienie psa do weterynarza. Syn odmawia, ponieważ musi pilnie dokończyć projekt do pracy. Ojciec kwituje jego odmowę słowami: “Ty, taki miłośnik psów, latasz po schroniskach i zajmujesz się obcymi kundlami, a nie masz czasu, żeby podjechać z moim psem do weterynarza?”.
5. Przechwałki tym, jak kogoś oszukali czy zmanipulowali – jeśli osoba, która jest przez nas podejrzewana o toksyczność, chwali się, że kogoś oszukała, “wykiwała” itp., to możemy być pewni, że czeka to również nas. Przykład: toksyczna teściowa przechwala się, że tak zmanipulowała córkę, że ta zostawiła swojego byłego narzeczonego.
6. Niewchodzenie w głębokie relacje – toksyczna osoba nie potrafi wejść w głębszą relację, nawet jeśli twierdzi, że jest naszym przyjacielem, kocha nas itp. Prawdopodobnie używa takich słów, ponieważ ma w tym jakiś interes. Toksyczna przyjaźń jest zazwyczaj tak naprawdę tylko jednostronna. Toksyczny człowiek potrafi bardzo długo udawać wobec nas uczucia, których naprawdę nie ma. Przykładem jest toksyczny pracownik, który udaje przyjazne nastawienie i zaangażowanie w pracę grupy do tego momentu, w którym ktoś odmawia mu wykonania zadania za niego lub np. nie chce zamienić się godzinami pracy.
7. Podkopywanie pewności siebie – toksyczna koleżanka w odpowiedzi na to, że wybieramy się na zakupy, odpowiada: “ciekawe, czy tym razem uda ci się wybrać coś bardziej twarzowego”. Podajemy w pracy merytoryczną informację innej osobie, na co toksyczny współpracownik komentuje: “czy jesteś tego pewien?” lub “nie wydaje mi się, może lepiej to sprawdźcie.” Oczywiście osoba komentująca w ten sposób dobrze wie, że mamy rację.
8. Fantazjowanie – toksyczna osobowość potrafi w taki sposób przedstawić siebie, jakby miała duże zasługi w jakiejś sprawie. Często wyolbrzymia swoją rolę w danych sytuacjach. Przykład: “uratowałem psa przed zagłodzeniem”, podczas gdy osoba ta była w grupie, która rzeczywiście znalazła zagłodzone zwierzę przywiązane do drzewa w lesie.
Zobacz film: Ofiary przemocy psychicznej
Autor: Redakcja Dzień Dobry TVN