W diagnostyce i leczeniu zaburzeń temperatury ciała istotne jest rozróżnienie stanu podgorączkowego od gorączki. Oba te stany sygnalizują najczęściej reakcję obronną organizmu.
Co to jest stan podgorączkowy i gorączka?
Według definicji, gorączka to ciepłota ciała przekraczająca 38 stopni, temperatura powyżej 37,5 a 38 określana jest mianem stanu podgorączkowego. W praktyce często zdarza się, że każde podwyższenie temperatury ciała nazywamy gorączką, niezależnie jaką ilość stopni pokaże nam termometr. Rozróżnienie tych dwóch stanów jest istotne ze względu na to, że stan podgorączkowy nie jest stanem zagrożenia życia i może w niektórych sytuacjach nosić znamiona przewlekłego. Nagle pojawiająca się, == wysoka gorączka może natomiast doprowadzić do śmierci na skutek przegrzania, a dynamika jej przebiegu często bywa nieprzewidywalna.
Układ regulujący temperaturę ciała u niemowląt, zwłaszcza w pierwszych trzech miesiącach życia, jest jeszcze niedojrzały. To sprawia, iż wahania temperatury mogą pojawić się bez uchwytnej przyczyny chorobowej. Należy jednak zwrócić uwagę na fakt, że każda zmiana ciepłoty połączona z innymi objawami powinna wzbudzać czujność u rodziców.
Jak mierzyć ciepłotę ciała u niemowlęcia?
Istnieje co najmniej kilka sposobów i miejsc mierzenia temperatury u niemowlęcia . Można to robić na czole, w ustach, uchu, czy odbycie. Pomiar temperatury na czole jest najmniej dokładny, ale za to bardzo łatwy do przeprowadzenia. Obecnie dużą popularnością cieszy się pomiar temperatury w uchu, używa się do tego specjalnego termometru na podczerwień. Wynik uzyskuje się po kilku sekundach. Jest on miarodajny, ponieważ temperatura błony bębenkowej bardzo dokładnie odzwierciedla tę, znajdującą się w obrębie mózgowia.
Jakie są przyczyny gorączki?
Najczęstszą przyczyną gorączki u niemowląt są zakażenia górnych i dolnych dróg oddechowych. Mogą one przebiegać z katarem czy kaszlem. Gorączka może pojawić się również w przebiegu zapalenia ucha środkowego. Stosunkowo często gorączka występuje w przebiegu infekcji układu moczowego.
Przyczyną gorączki może być także ząbkowanie. Wówczas temperatura nie przekracza z reguły 39 stopni, nie występują objawy ze strony układu oddechowego czy moczowego, a czas jej trwania stanowi od 2 do 3 dni. Wówczas ulgę przynoszą gryzaki, które poprzez pocieranie dziąseł łagodzą nieco objawy.
Jakie zagrożenia niesie za sobą gorączka?
U niemowląt powyżej szóstego miesiąca życia mogą pojawić się tzw. drgawki gorączkowe . Czasami mają one postać ogniskową, np. drżenia palców lub całej dłoni, mogą mieć również postać napadu uogólnionego, który obejmuje całe ciało i może spowodować zaburzenia świadomości. Każde wystąpienie drgawek gorączkowych może być objawem zaburzeń neurologicznych, dlatego dziecko powinno bezwzględnie zostać zbadane przez lekarza.
Jak leczymy gorączkę?
Jednym z najpowszechniejszych objawów towarzyszących gorączce jest brak łaknienia. W związku z tym bardzo ważne jest zapobieganie odwodnieniu dziecka. Objawy odwodnienia to sucha skóra, suchość śluzówek, rzadkie oddawanie moczu przy wzmożonym pragnieniu. U niemowląt można również zauważyć zapadanie się ciemiączka i gałek ocznych. Ważne jest, aby wraz z uzupełnieniem wody dostarczyć organizmowi również elektrolity, które mogły zostać utracone jeśli gorączce towarzyszą wymioty i biegunka. Należy podawać zwiększoną ilość płynów, najlepiej chłodnych, małymi porcjami. Polecana jest woda mineralna, herbatka ziołowa lub soki, raczej niewskazane są napoje gazowane i o dużej zawartości sztucznych składników.
Istotne bywa również zadbanie o otoczenie dziecka. Dobrze jest, aby powietrze było chłodne i raczej suche. Warto więc np. otworzyć okno w pokoju, w którym leży dziecko.
Skuteczne i często stosowane bywają zimne okłady . Można je kłaść na kark i na czoło, ale również umieszczać pod pachami lub w pachwinach. Funkcję okładów spełniają np. mokre ręczniki lub woreczki z lodem (należy jednak pamiętać, aby nie kłaść ich bezpośrednio na ciało, ale w izolacji ręcznikiem czy szmatką, inaczej mogą spowodować obrażenia skóry). Te miejsca na okłady są szczególnie polecane, ze względu na to, iż znajdują się tam duże naczynia krwionośne, przez co schłodzeniu ulega przepływająca w nich krew, która następnie jest transportowana po całym organizmie. Można również zastosować chłodną kąpiel (temperatura wody nie powinna być niższa niż temperatura ciała o więcej niż 2 stopnie). Należy jednak pamiętać, aby zamaczać dziecko powoli, stopniowo, celem uniknięcia szoku termicznego.
Jeśli mimo to gorączka utrzymuje się, zastosowanie znajdują leki przeciwgorączkowe w dawce dostosowanej do masy ciała dziecka. W sytuacji gdy temperatura nie obniża się i występują dodatkowe, niepokojące objawy, należy skonsultować się z lekarzem.
Autor: Redakcja Dzień Dobry TVN
Źródło zdjęcia głównego: Digital Vision