Choć intercyza kojarzy się z rozdzielnością majątkową, istnieje też odmienny rodzaj tego aktu notarialnego. To rozdzielność z wyrównaniem dorobków, która podpisywana jest zazwyczaj w przypadku, gdy bogaci się tylko jedna strona w małżeństwie. W czasie trwania małżeństwa każdy z małżonków posiada i dysponuje majątkiem osobistym. W momencie rozwodu majątek małżonków ulega wyrównaniu.
Co to jest intercyza i ile kosztuje?
Zgodnie z polski prawem, po zawarciu małżeństwa tworzy się między małżonkami ustrój wspólnoty majątkowej. W wielu krajach Europy ustrojem ustawowym jest rozdzielność majątkowa. Na czym zatem polega owa wspólnota majątkowa? Wszystko to, co małżonkowie nabyli już po zawarciu małżeństwa, staje się ich wspólną własnością. Oczywiście każdy z małżonków posiada również majątek osobisty, czyli wszystko, co nabyte zostało przed zawarciem formalnego związku (również majątek odziedziczony, pochodzący z darowizny, a także nagrody pieniężne czy sumy uzyskane z odszkodowań). Zdarza się jednak, że małżonkowie chcą ustanowić rozdzielność majątkową, dlatego w tym celu muszą podpisać dokument zwany intercyzą. Intercyza jest więc umową majątkową, którą zawierają pomiędzy sobą małżonkowie. Ważna intercyza musi zostać podpisana za zgodą obu stron i ma postać aktu notarialnego. Ile kosztuje intercyza? Koszt wszystkich formalności zależy od tego, czy umowa podpisywana jest przed zawarciem małżeństwa czy w trakcie jego trwania. Opcją najczęściej wybieraną jest intercyza przedmałżeńska, w przypadku której należy liczyć się z kosztami w wysokości około 500 zł. W skład opłaty wchodzi taksa, którą pobiera notariusz, 23% podatku VAT oraz koszt za sporządzenie wypisów od umowy w dwóch egzemplarzach. Intercyza po ślubie to już znacznie wyższe koszty. Stawki taksy wahają się i ustalane są po uwzględnieniu wartości majątku wspólnego małżonków, który zgromadzili do momentu podjęcia decyzji o ustanowieniu rozdzielności. Koszt może więc oscylować między 1000 a nawet 10.000 zł. Nadal należy doliczyć podatek VAT w wysokości 23% oraz koszty wypisów umowy.
Intercyza a kredyt i długi współmałżonka
Podpisanie intercyzy majątkowej nie zwalnia małżonków z obowiązku utrzymania rodziny. Każdy z nich ma więc łożyć na miarę swoich możliwości. Jeśli małżonkowie wynajmują wspólnie mieszkanie, też razem odpowiadają za powstałe należności np. z tytułu opłat za to mieszkanie. W tym przypadku istnieje więc współodpowiedzialność za długi zaciągnięte przez jednego z małżonków. Często na podpisanie intercyzy decydują się małżeństwa, w których jedna ze stron prowadzi działalność gospodarczą obarczoną pewnym ryzykiem. Czy jednak intercyza chroni przed wierzycielami? I tak, i nie. Jeśli kontrahent w momencie podpisywania umowy został poinformowany o istnieniu intercyzy, w przypadku kłopotów majątek współmałżonka jest bezpieczny. Jeśli jednak kontrahent nic nie wiedział o podpisanej intercyzie, nie uchroni ona przed roszczeniami wierzyciela. Co jednak, gdy małżonkowie chcą zaciągnąć kredyt? Niestety, nie mogą zrobić tego wspólnie, ponieważ intercyza wyklucza taką możliwość. Warto też zwrócić uwagę, że rozdzielność majątkowa uniemożliwia wspólne rozliczenia podatku dochodowego.
Rodzaje intercyzy
Istnieje kilka rodzajów intercyzy, dlatego zanim małżonkowie udadzą się do notariusza, muszą wspólnie ustalić, która umowa majątkowa małżeńska jest właśnie dla nich. Wyróżnia się: ograniczenie wspólności majątkowej, rozdzielność majątkową, rozdzielność majątkową z wyrównaniem dorobków, rozszerzenie wspólności. Na czym polegają poszczególne rodzaje umów? Oto szczegóły:
- ograniczenie wspólności majątkowej – wyłączenie pewnych składników majątku;
- rozdzielność majątkowa – majątek wspólny nie powstaje albo przestaje istnieć;
- rozdzielność majątkowa z wyrównaniem dorobków – majątki osobiste funkcjonują tak długo, jak długo ważna jest intercyza; po jej wygaśnięciu następuje ich wyrównanie;
- rozszerzenie wspólności – wspólność majątkowa zostaje rozszerzona o składniki, które wedle ustawy weszłyby w skład majątków osobistych.
Wiele osób ma wątpliwości, jak intercyza wpływa na kwestie dziedziczenia. Nie wpływa ona na zasady dziedziczenia, które odbywają się zgodnie z zapisami w testamencie, a jeśli takiego brak, na zasadach ogólnych.
Autor: Redakcja Dzień Dobry TVN