Jak rozpoznać schizofrenię ? Diagnoza schizofrenii nie jest prosta nawet dla lekarza. Zaburzenie to jest podzielone na kilka rodzajów, a kryteria jego rozpoznania również są różne. Zdiagnozowanie schizofrenii wymaga zebrania wywiadu od osoby chorej, jej rodziny, współpracowników i przyjaciół. Przydatne będą informacje również od pracowników socjalnych, psychologa czy nawet lekarza rodzinnego. Wszystko zależy od tego, jak wyglądają objawy wytwórcze, na co uskarża się osoba chora i jaki jest jej aktualny stan. Wiele osób borykających się z problemami natury psychicznej najpierw rozwiązuje testy online, niestety nie istnieje wiarygodny test na schizofrenię . Jej objawy są zbyt złożone, aby rozpoznać ją za pomocą testu.
Schizofrenia - wiek chorujących
Najczęściej początek schizofrenii następuje u ludzi młodych, znajdujący się w okresie dojrzewania oraz wczesnej dorosłości, jednak choroba może pojawić się w każdym wieku. Gdy człowiek przechodzi okres dojrzewania, bardzo mocno kształtuje się jego osobowość. Od 13. do 19. roku życia jesteśmy najbardziej narażeni na epizod psychotyczny , ponieważ nasza osobowość, psychika i postrzeganie świata ulegają zmianom. Pierwsze objawy schizofrenii wcześniej pojawiają się u mężczyzn, zazwyczaj przed 28. rokiem życia. U kobiet schizofrenia najczęściej zaczyna się między 26. a 32. rokiem życia. Schizofrenia dziecięca zdarza się rzadko i często jest mylona z autyzmem.
Czy schizofrenia jest dziedziczna?
Schizofrenia nie jest chorobą dziedziczną, jednak zachorowania w rodzinie mają wpływ na jej pojawienie się w przyszłości.
Schizofrenia - rodzaje
Dla każdego rodzaju schizofrenii występują wspólne symptomy, czyli objawy osiowe schizofrenii. Jest to wycofanie ze społeczeństwa, zamknięcie się w sobie, spadek zainteresowań oraz aktywności. Do objawów osiowych należą też urojenia - choremu może się wydawać, że jest prześladowany, kontaktuje się z kosmitami lub że jest bogiem.
- Schizofrenia prosta - rozwija się bardzo powoli. Nie występują urojenia ani omamy, a jedynie sztywność emocjonalna, ubogie słownictwo, spowolnienie psychoruchowe i apatia.
- Schizofrenia paranoidalna - głównym problemem są tutaj omamy, takie jak słyszenie głosów, widzenie ludzi i przedmiotów, których w rzeczywistości nie ma. Osoba chora często może porozumiewać się z osobami, które widzi jedynie w swojej wyobraźni.
- Schizofrenia rezydualna - trwa od wielu lat. Objawy wytwórcze , takie jak omamy, urojenia czy halucynacje zdarzają się dość rzadko. Osoba chora jest apatyczna, bierna, spowolniona ruchowo. Jej zasób słownictwa jest ubogi, ma problemy z odczuwaniem emocji - występuje tzw. “sztywność emocjonalna”. Pacjenta ze schizofrenią rezydualną można określić jako ekscentrycznego i dziwacznego.
- Schizofrenia katatoniczna - główne objawy tej choroby to otępienie i giętkość woskowa - chory jest niewrażliwy na bodźce zewnętrze, pozostaje przez bardzo długi czas w jednej pozycji, często dziwacznej. Jego ruchy są bardzo powolne, czasem wykonuje ruchy zupełnie bezcelowe. Osoba chora może nie mówić, mimika twarzy jest ograniczona.
- Schizofrenia hebefreniczna (zdezorganizowana) - pojawia się osłabienie wyrażania uczuć, zaburzenia myślenia, urojenia. Zdarza się też dezintegracja funkcji psychicznych.
- Schizofrenia niezróżnicowana - pojawiają się objawy ze wszystkich powyższych rodzajów schizofrenii, przebieg choroby trudno przypisać do konkretnego podtypu.
Schizofrenia - leczenie
Pierwszym z opatentowanych sposobów leczenia schizofrenii było wprowadzenie pacjenta w śpiączkę insulinową, a następnie wybudzanie go z niej. Metoda ta powstała w latach 30’ i uchodziła za skuteczną, dopóki nie wymyślono leków przeciwpsychotycznych. Pod koniec lat 30’ również zaczęto stosować elektrowstrząsy, które w wielu przypadkach dawały poprawę. Elektrowstrząsy są stosowane nadal, szczególnie gdy w grę wchodzi schizofrenia katatoniczna .
Obecnie najczęściej leki przeciwpsychotyczne mogą uspokoić objawy, jakie daje schizofrenia. Leki te potrafią przywrócić równowagę chemiczną w mózgu, wyciszyć pacjenta i znacząco zmniejszyć występowanie omamów i urojeń.
Leczenie schizofrenii to również psychoterapia i socjoterapia. Najczęściej stosowana jest terapia poznawczo-behawioralna, aby zmniejszyć objawy oraz poprawić samopoczucie chorego, podnieść jego samoocenę i zmotywować do powrotu do społeczeństwa. Stosuje się również poznawczą terapię naprawczą, która ma na celu odbudowanie funkcji poznawczych pacjenta. Jej elementem jest rehabilitacja neuropsychologiczna.
Rodziny chorych na różne rodzaje schizofrenii również mogą liczyć na pomoc. Dla nich właśnie zalecana jest terapia rodzinna, mająca na celu naukę życia z osobą chorą i pomaganie jej, aby okres remisji (zdrowia i dobrego samopoczucia) trwał jak najdłużej.
Czy schizofrenia jest uleczalna?
Choroba ta po pierwszym epizodzie i leczeniu może powrócić. Ważne jest, aby dokładnie przestrzegać zaleceń lekarzy i terapeutów. Dzięki temu okres remisji może trwać bardzo długo i żaden epizod psychotyczny już się nie pojawi.
Autor: Redakcja Dzień Dobry TVN