Kaszel uważany jest za odruch obronny układu oddechowego. W momencie gdy do krtani, tchawicy lub oskrzeli dostanie się ciało obce lub gdy podrażnieniu ulegną receptory w drogach oddechowych (np. przez bakterie czy wirusy) dochodzi do nadmiernego skurczu oskrzeli, co skutkuje pojawieniem się kaszlu. Ma to na celu usunięcie szkodliwych czynników i zapobieganie ich przenikaniu do niższych struktur układu oddechowego. Objaw kaszlu może występować w postaci izolowanej, może również być wykładnikiem toczących się procesów chorobowych w organizmie. Niezależnie od ewentualnej przyczyny kaszel u niemowlaka i małego dziecka zawsze powinien wzbudzać czujność rodziców, gdyż może doprowadzić do duszności, a w skrajnych przypadkach do zgonu.
Kaszel u niemowlaka
Mechanizmy i receptory układu oddechowego u niemowląt nie są jeszcze w pełni ukształtowane. Poza tym z wieloma czynnikami niemowlak spotyka się po raz pierwszy w życiu i trudno jest przewidzieć reakcję organizmu. Zdarza się, że przyczyna kaszlu jest błaha i niezwiązana z czynnikami chorobotwórczymi (np. zachłyśnięcie). Czasami jednak kaszel może świadczyć o poważnych zaburzeniach lub toczących się chorobach. Jeśli towarzyszą mu inne objawy, np. katar, gorączka, wymioty, powinien zaniepokoić rodziców i skłonić ich do wizyty lekarskiej. Generalnie przyjmuje się, iż każde dziecko poniżej trzeciego miesiąca życia z kaszlem powinno być poddane kontroli lekarskiej.
Rodzaje kaszlu
Często w reklamach czy telewizji spotykamy się z określeniami kaszel “suchy” i “mokry”. Określenie to co prawda umożliwia obrazowe uchwycenie różnicy między rodzajem kaszlu, jednak nie do końca jest terminem medycznym. Lekarze częściej dzielą kaszel na produktywny i nieproduktywny. Potocznie jednak funkcjonują obydwie nazwy.
Suchy kaszel u niemowlaka
Zwykle jest wynikiem stanu zapalnego gardła, które bywa ponadto podrażniane przez wydzielinę spływającą po jego tylnej ścianie. Kaszel suchy u niemowlaka występuje w zapaleniu gardła, ostrej infekcji górnych dróg oddechowych, może też pojawić się jako skutek zapalenia zatok przynosowych. Z “suchym” kaszlem spotykamy się często w przypadku alergii. Może on przebiegać pod postacią napadów kaszlu lub jedynie “pochrząkiwania”.
Mokry kaszel u niemowlaka
Z reguły związany jest z infekcją bakteryjną i częściej dotyczy zapaleń oskrzeli i płuc. Podrażnione patogenem receptory układu oddechowego starają się pozbyć “intruza”, przez co zwiększają ilość produkowanej wydzieliny w celu usunięcia z organizmu drobnoustrojów.
Szczekający kaszel u niemowlaka
Jest to bardzo charakterystyczny rodzaj kaszlu, różniący się w znaczny sposób od wszystkich innych. Najczęściej związany jest z jednostką chorobową określaną mianem podgłośniowego zapalenia krtani. Jest to choroba, która występuje najczęściej u dzieci między trzecim miesiącem a trzecim rokiem życia. Jej objawy pojawiają się zwykle w nocy i mogą mieć dramatyczny przebieg. Choroba zazwyczaj wywoływana jest przez wirusy i najczęściej pojawia się w okresie wiosennym i jesiennym. Kaszlowi może towarzyszyć wysoka gorączka, świst oskrzelowy świadczący o ich obturacji. W ciągu kilku godzin od stanu względnego zdrowia może dojść do rozwinięcia się pełnowymiarowej duszności, która jest zagrożeniem życia dziecka. Szczekający kaszel zawsze powinien zostać skontrolowany przez lekarza, często niezbędna bywa także hospitalizacja niemowlaka.
Kaszel napadowy
Może pojawić się po zaaspirowaniu ciała obcego do dróg oddechowych (np. klocek, fragment zabawki). Może być wynikiem zachłyśnięcia się wodą czy fragmentem pokarmu. Jego przyczynę mogą stanowić również napady alergiczne, może występować w przebiegu niektórych chorób przewlekłych układu oddechowego. Takim napadom kaszlu towarzyszy przekrwienie skóry twarzy wskutek wysiłku, wzrost tętna, uczucie duszności. Kaszel napadowy może doprowadzić do wymiotów.
Kaszlowi może towarzyszyć katar, chrypka, ból gardła, może on przebiegać z gorączką lub bez – wszystko związane jest z przyczyną kaszlu. Do niej należą: infekcje górnych i dolnych dróg oddechowych, alergia, astma oskrzelowa, ciała obce, choroby genetyczne (np. mukowiscydoza) oraz zatrucia (np. przez dym tytoniowy).
Co na kaszel u niemowlaka?
Co na mokry kaszel u niemowlaka, co na suchy kaszel u niemowlaka – te pytania nie schodzą z ust rodziców. Powszechnie w leczeniu kaszlu stosuje się syropy. Niewiele jest dopuszczonych preparatów, które mogą być stosowane w pierwszych miesiącach życia dziecka. Część substancji można podawać po trzecim miesiącu życia, część, gdy dziecko skończy sześć lub dwanaście miesięcy. Dlatego istotna jest konsultacja z lekarzem, który po zbadaniu zaleci odpowiedni preparat.
Odmienne działanie mają syropy na kaszel suchy i mokry. Te pierwsze mają na celu hamowanie odruchu kaszlu, drugie mają rozrzedzić zalegającą w drzewie oskrzelowym wydzielinę i ułatwić jej ewakuację.
Dodatkowo w leczeniu kaszlu mogą być stosowane inhalacje, np. solą fizjologiczną za pomocą nebulizatora.
Autor: Redakcja Dzień Dobry TVN
Źródło zdjęcia głównego: iStockphoto