Znaczenie kodów kreskowych nie jest przypadkowe. Każdy produkt musi posiadać unikalny kod paskowy, niezbędny do przeprowadzenia transakcji handlowych. Ale co tak naprawdę oznaczają kody kreskowe na towarach?
Jak odczytywać kody kreskowe?
Kody kreskowe (paskowe lub EAN) to graficzny sposób prezentowania informacji na temat produktu, na którym się znajdują. Stanowią kombinację elementów, która jest ustalona według określonej symboliki i reguł dotyczących budowy kodu. Odczytywanie kodów kreskowych odbywa się za pomocą przeznaczonych do tego celu czytników elektronicznych, a zasadnicze zastosowanie znajduje jako identyfikacja produktów w logistyce. Kody kreskowe posiadają kilka podstawowych podziałów: według wymiarowości, szerokości kresek, ciągłości kodu, ilości kodowanych znaków, typu kodowanych symboli oraz przyjętej metody weryfikacji odczytywanych danych. Pierwsze kody paskowe pojawiły się w latach czterdziestych, a w Polsce stosowane są od 1990 roku.
Kody kreskowe w Polsce
W Polsce kody kreskowe służą do szyfrowania informacji według przyjętego systemu EAN, czyli Europejskich Kodów Towarowych. Jego symbolika składa się z ciągu cyfr i kresek o różnej grubości i nasyceniu koloru (paski grubsze są ciemniejsze, cieńsze są jaśniejsze). Na opakowaniach znajdują się kody w ośmiocyfrowej wersji skróconej (EAN-8) oraz trzynastocyfrowej wersji pełnej (EAN-13).
Aby zrozumieć, jak czytać kody kreskowe i znajdujące się na nich cyfry i oznaczenia, potrzebna jest wiedza na temat ich budowy. Podstawowymi elementami są: układ kresek, tło, zakodowany numer, znacznik marginesu oraz marginesy ochronne. Warto wiedzieć, że kody paskowe mogą różnić się rozmiarem, dlatego sposób ich drukowania nie może być przypadkowy.
Oznaczenia na kodach kreskowych i ich zastosowanie
Kraj pochodzenia na kodach kreskowych zaszyfrowany jest w pierwszych trzech jego cyfrach (w prefiksie). W Polsce kod paskowy każdego towaru zaczyna się od liczby 590, co oznacza, że został wyprodukowany na terenie Rzeczypospolitej Polskiej. Kolejne cyfry symbolizują numer wytwórcy lub dystrybutora. Następne dotyczą konkretnej grupy asortymentów, które nie mogą się pokrywać z innymi grupami. Bardzo ważna jest również informacja zaszyfrowana w ostatniej cyfrze, występująca zarówno w kodzie EAN-8, jak i EAN-13. Jest to tzw. cyfra kontrolna, która jest ustalana na podstawie algorytmu z poprzednich cyfr. Umożliwia ona sprzedawcom poprawne odczytanie symbolu.
Najważniejsze rodzaje kodów kreskowych wiążą się z ich wymiarowością. Wyróżnia się: kody linearne (jednowymiarowe, najbardziej powszechne), dwuwymiarowe (piętrowe oraz matrycowe), złożone oraz trójwymiarowe. Każdy z tych typów znajduje inne zastosowanie, zależne między innymi od dziedziny działalności, w której jest wykorzystywany.
Polskie kody kreskowe najczęściej stosuje się do następujących celów:
- identyfikacja jednostek handlowych (numery GTIN), będących zarówno produktem, jak i usługą,
- identyfikacja jednostek logistycznych (numery SSCC), które zostały stworzone specjalnie na potrzeby magazynowe oraz transportowe,
- identyfikacja zasobów (numery GIAI),
- identyfikacja lokalizacji (numery GLN, SWIFT, DUNS, BSI/AFNOR), które służą do określenia wszystkich obiektów, którym można przypisać jakiś adres,
- identyfikacja relacji usługowych (numery GSRN),
- inne zastosowania, np. znakowanie recept, kuponów, stron internetowych, telefonów, leków, kwitów zwrotnych, przesyłek kurierskich, rachunków.
Rejestracja kodów kreskowych
Wiele osób zastanawia się, skąd się biorą i kto nadaje kody kreskowe. Polską instytucją, która jest odpowiedzialna za ich przyznawanie, jest Fundacja GS1 Polska. Osoby, które dopiero zamierzają założyć firmę, powinny wiedzieć, że przed stosowaniem kodów należy uzyskać numer firmy kodującej. Po jego otrzymaniu przedsiębiorstwo może przystąpić do korzystania z kodów paskowych.
Kody kreskowe towarów powinny być nadawane poprzez określenie rodzaju produktów, do których będą przypisane. Ważny jest również typ zawartej informacji – może być stały (np. numer identyfikacji produktu) lub zmienny (np. numer partii produkcyjnej). Lokalizacja oraz rodzaj kodu kreskowego produktów zależą od miejsca, gdzie będą skanowane. Dlatego należy dobrze je wybrać spośród podstawowych punktów skanowania znajdujących się w jednostkach handlowych. Mogą to być: tak zwane miejsca specjalne, dystrybucja ogólna lub punkt sprzedaży detalicznej.
Zobacz też:
Co warto wiedzieć o QR kodzie?
Dodatki do żywności. Dlaczego lepiej unikać produktów z dodatkiem „E”?
Jak czytać skład kosmetyków naturalnych?
Zobacz video: Kod kreskowy
Autor: Adrian Adamczyk
Źródło zdjęcia głównego: EyeEm