Antydepresanty bez recepty, czyli naturalne antydepresanty, są oparte na wyciągach z dziurawca zwyczajnego. Przestrzega się przed stosowaniem ziołowych antydepresantów w ciężkich depresjach. Zwraca się też uwagę na niebezpieczeństwo interakcji dziurawca z lekami. Pamiętajmy również, że nie ma antydepresantów bez skutków ubocznych. Żadne lekarstwa nie są obojętne dla organizmu i mogą być stosowane jedynie pod kontrolą lekarza.
Jak działają antydepresanty? Lista leków
Najnowsze antydepresanty nie są w Polsce powszechnie stosowane. Antydepresanty nowej generacji to: wilazodon, częściowy agonista presynaptycznego receptora 5-HT1A i inhibitor wychwytu zwrotnego serotoniny (5-HT) oraz wortioksetyna, inhibitor wychwytu zwrotnego 5-HT i modulator receptorów serotoninowych. Biorąc pod uwagę mechanizm działania leczniczego, antydepresanty najczęściej stosowane w Polsce dzielimy na następujące grupy:
1) Trójcykliczne leki przeciwdepresyjne (TLPD) , które hamują wychwyt zwrotny 5-HT oraz noradrenaliny (NA), prowadząc do nasilenia przekaźnictwa serotoninergicznego i noradrenergicznego. Antydepresanty silnej hamujące wychwyt NA niż 5-HT (np. dezipramina, nortryptylina), wykazują oprócz działania przeciwdepresyjnego, potencjał aktywizujący; antydepresanty o zrównoważonym wpływie na wychwyt 5-HT i NA (np. amitryptylina, doksepina), działanie uspokajające oraz przeciwlękowe; a silniej wpływające na wychwyt 5-HT (np. klomipramina), słabe uspokajające i przeciwlękowe. TLPD to silne antydepresanty , bardzo skuteczne, ale też toksyczne. Nie są wskazane u osób starszych (wyjątek: opipramol);
2) Selektywne inhibitory wychwytu zwrotnego 5-HT (SSRI) to również skuteczne antydepresanty , wykazujące działanie aktywizujące (fluoksetyna), uspokajające i przeciwlękowe (fluwoksamina, paroksetyna) lub zrównoważony wpływ na napęd i słabe działanie uspokajające oraz przeciwlękowe (sertralina, citalopram, escitalopram). SSRI należą do najczęściej stosowanych antydepresantów w zespołach depresyjnych, lęku napadowym i uogólnionym. SSRI to podstawowe antydepresanty na nerwice (np. fobie społeczne);
3) Selektywne inhibitory wychwytu zwrotnego NA (np. reboksetyna);
4) Nieselektywne inhibitory wychwytu zwrotnego 5-HT oraz NA, pozbawione działania receptorowego (np. wenlafaksyna, milnacipran);
5) Inhibitory wychwytu zwrotnego 5-HT z aktywnością antagonistyczną wobec receptora 5-HT2A (np. trazodon);
6) Antydepresanty atypowe , czyli wpływające na receptory neuronów serotoninergicznych oraz noradrenergicznych (np. mianseryna, mirtazapina);
7) Inhibitory monoaminooksydazy (np. moklobemid);
8) Leki nasilające wychwyt zwrotny 5-HT (np. tianeptyna);
9) Inhibitory wychwytu zwrotnego NA i dopaminy (np. bupropion);
10) Agoniści receptorów melatoninergicznych (np. agomelatyna).
Kiedy zaczynają działać antydepresanty?
Należy pamiętać, że pierwsze oznaki poprawy nastroju pojawią się dopiero po 2-3 tygodniach właściwego i regularnego stosowaniu antydepresantu. Również silne antydepresanty , w tym najnowsze antydepresanty , mają opóźniony początek działania. Po uzyskaniu zadowalających efektów, należy kontynuować leczenie, celem utrwalenia poprawy i zapobiegania nawrotom objawów.
Kto powinien uważać na antydepresanty? Skutki uboczne antydepresantów
Antydepresanty z grupy TLPD nie są wskazane u osób starszych ze względu na znaczące działania niepożądane (spadki ciśnienia, tachykardię, zaparcia, przyrost masy ciała), a także ryzyko interakcji lekowych.
Poważnym powikłaniem leczenia antydepresantami (lub skutkiem przedawkowania antydepresantów ) o działaniu serotoninergicznym jest zespół serotoninowy . Najczęściej pojawia się w czasie stosowania leków SSRI zarówno w monoterapii, jak i w połączeniu z innymi lekami serotoninergicznymi. Charakteryzuje się gorączką, skurczami mięśni, zaburzeniami krążenia oraz zaburzeniami świadomości.
Najczęstsze objawy odstawienia antydepresantów to: niepokój, rozdrażnienie, płaczliwość, zaburzenia snu, nadwrażliwość na światło, a także bóle brzucha, nudności, wymioty, biegunki. Uporczywe bóle i zawroty głowy po odstawieniu antydepresantów , a także uzależnienie od antydepresantów , to kolejne problemy, obniżające jakość życia chorych.
Antydepresanty a ciąża
Wszystkie leki, zwłaszcza silne antydepresanty , nie są obojętne dla organizmu matki i płodu. Antydepresanty w ciąży zaleca się stosować wyłącznie w trudnych depresjach, w najmniejszych skutecznych dawkach. Unika się podawania antydepresantów w 1 trymestrze. Za skuteczne antydepresanty w ciąży uważa się: dezipraminę, nortryptylinę oraz fluoksetynę. Są to najlepsze antydepresanty z punktu widzenia bezpieczeństwa stosowania w ciąży.
Czy w aptece dostępne są naturalne antydepresanty?
Choć badania kliniczne potwierdziły działanie przeciwdepresyjne wyciągu z dziurawca, zawierającego hiperycynę, niektóre źródła poddają w wątpliwości, czy jest to skuteczny antydepresant . Obecnie uznaje się, że naturalne antydepresanty nie powinny być podstawą terapii zaburzeń depresyjnych, zwłaszcza depresji o dużym nasileniu. Należy mieć na uwadze również fakt, że dziurawiec wchodzi w interakcje z wieloma lekami.
Autor: Redakcja Dzień Dobry TVN
Źródło zdjęcia głównego: OJO Images RF