Jeżeli interesuje Cię tatarska kultura, koniecznie odwiedź wioskę Kruszyniany. Podlasie to obszar słynący z tatarskich zabytków – wspaniałe meczety oraz zabytkowy cmentarz zachwycają kunsztem architektonicznym i doskonale zachowaną formą. Skosztuj też wybornych specjałów tatarskiej kuchni i posłuchaj fascynujących opowieści o burzliwych dziejach pierwszych mieszkańców wsi Kruszyniany. Atrakcje czekają Cię tu na każdym kroku, więc wyprawa szlakiem tatarskim z pewnością będzie niezapomnianą przygodą.
Kruszyniany to malutka wioska położona w województwie podlaskim, nad rzeką Nieputy. Teren wioski otacza Puszcza Knyszyńska, w której spotkać można wiele zagrożonych gatunków zwierząt, jak np. rysie i żubry. Liczba ludności we wsi Kruszyniany nie przekracza 200 osób o różnych wyznaniach religijnych. Od przeszło 400 lat na terenie podlaskich wsi żyją w komitywie chrześcijanie, muzułmanie i prawosławni.
Zobacz wideo: Podróże samolotem i nie tylko
Podróże samolotem i nie tylko
Źródło: Dzień Dobry TVN
Słuchają się jej samoloty
Czego nie wiesz o lataniu?
Spełniamy podniebne marzenie
Rowerem przez Afrykę
Jak wygląda życie polskich nomadek?
Robert Szulc zakończył podróż dookoła świata
Kruszyniany – historia powstania tatarskiej wsi
Wieś Kruszyniany powstała najprawdopodobniej u schyłku XVII wieku. Legenda głosi, że zarówno Kruszyniany, jak i kilka okolicznych wsi – Łużany, Nietupa oraz część Poniatowicz – podarował Tatarom sam król Jan III Sobieski, w zamian za uratowanie mu życia w bitwie pod Parkanami. Od tego czasu Kruszyniany stały się wioską tatarską i polskim ośrodkiem muzułmanizmu. Oprócz ziem Tatarzy otrzymali też liczne przywileje – mogli wiązać się z miejscowymi kobietami i wychowywać dzieci w religii islamskiej.
Najsłynniejszym miejscem na ziemiach polskich, gdzie doskonale funkcjonowały ze sobą tak skrajnie różne narodowości, były właśnie Kruszyniany. Tatarzy z niepozornej wsi stworzyli przestrzeń, na której przez 400 lat rozwijała się muzułmańska kultura. Jej spuścizna zachowała się do dziś. Świątynie, tatarskie cmentarze i zabytkowe chaty rozsiane są na całej przestrzeni, przez którą przebiega szlak tatarski. Kruszyniany są jednak głównym ośrodkiem, w którym podziwiać można wiele obiektów muzułmańskiego kultu w całej okazałości.
Kruszyniany – atrakcje turystyczne
Wioska tatarska Kruszyniany słynie z wielu symboli, które od lat tworzą centrum kultury muzułmańskiej. Kruszyniany słyną przede wszystkim ze wspaniałego XVIII-wiecznego meczetu – najstarszej zachowanej świątyni muzułmańskiej w Polsce. Meczet w Kruszynianach to niewielka, pomalowana na zielono drewniana budowla, która wielkością przypomina raczej wiejski kościół, ale zamiast krzyża front budowli zdobią dwa półksiężyce. Ciekawostką jest, że tatarski meczet postawili Polacy – stąd też skojarzenia z polską, ludową architekturą. Zgodnie z religią islamską, meczet posiada dwa oddzielne wejścia – jednym z nich wchodzą do świątyni mężczyźni, drugie zarezerwowane jest dla kobiet. Przestrzeń wewnątrz meczetu również podzielona jest na dwa osobne pomieszczenia – salę męską i kobiecy babiniec.
Zwiedzanie świątyni muzułmańskiej jest możliwe przez cały rok. Od maja do września meczet otwarty jest codziennie, od 9 do 19. Poza sezonem, w celu obejrzenia wnętrza świątyni, należy wcześniej skontaktować się z opiekunem meczetu. Warto pamiętać, że meczet w Kruszynianach jest miejscem kultu religijnego i zwiedzając je, należy przestrzegać określonych zasad. Wymogiem jest skromny strój zasłaniający ciało. Przed wejściem do środka należy też zdjąć buty i zostawić je w przedsionku.
W przewodnikach turystycznych wyodrębnione są dwa najważniejsze obiekty, z jakich słynie wieś Kruszyniany – meczet i cmentarz muzułmański. Ten drugi znajduje się na tyłach świątyni. Cmentarz, a właściwie mizar, stworzony został w XVII wieku przez tatarską społeczność. Najstarszy nagrobek pochodzi z 1699 roku. Mizar we wsi Kruszyniany jest jednym z trzech cmentarzy muzułmańskich w Polsce. Zarówno meczet, jak i mizar zostały uznane za obiekty kultury polskiej i otrzymały status pomnika historii.
Odwiedzając Kruszyniany, warto obejrzeć także Cerkiew i cmentarz prawosławny. Oba obiekty położone są na malowniczym wzgórzu, w otoczeniu Puszczy Knyszyńskiej.
Zobacz wideo: Mieszkamy na pograniczu polsko-białoruskim
Mieszkamy na pograniczu polsko-białoruskim
Jak wygląda życie na pograniczu polsko-białoruskim?
Źródło: Dzień Dobry TVN
Kruszyniany – Białystok, Bohoniki i okolice
Kolejnym punktem turystycznym na szlaku tatarskim jest Białystok. Kruszyniany są oddalone od stolicy ziemi podlaskiej o 50 kilometrów – to zaledwie godzina jazdy samochodem. W białostockim Muzeum Historycznym można obejrzeć ciekawe eksponaty związane z tatarską tradycją. Tu mieści się także siedziba Muzułmańskiego Związku Religijnego.
Na trasie szlaku tatarskiego znajduje się drugi meczet, zlokalizowany we wsi Bohoniki. Kruszyniany dzieli od Bohonik ok. 30 km.
Kuchnia tatarska w Kruszynianach
Wycieczka szlakiem muzułmańskich zabytków nie może obyć się bez specjałów, z jakich słynie kuchnia tatarska. Kruszyniany szczycą się słynnym pierekaczewnikiem – wielowarstwowym ciastem podawanym w formie wytrawnej, z mięsem lub na słodko – z jabłkiem i cynamonem. Pierekaczewnik podbił serce brytyjskiego księcia Karola, kiedy podczas wizyty w Polsce odwiedził także ziemię podlaską.
Kruszyniany to doskonałe miejsce, by odkryć historię tatarskiej kultury. Dla każdego, kto planuje podróż szlakiem tatarskim, będzie to z pewnością niezapomniana przygoda!