Czy sztuczna inteligencja może zastąpić terapeutę?
Coraz więcej osób szuka łatwo dostępnych porad. Tym samym chatboty stają się naszymi trenerami rozwoju osobistego, powiernikami, przewodnikami w trudnym momentach. Na własnej skórze przekonała się o tym Marta.
- Byłam w strasznym stanie, płakałam, nie mogłam się opanować. Próbowałam to przepracować na terapii, ale nic nie pomagało. Przyjaciele też byli wokół mnie, ale po prostu oni już nie dawali rady z tym moim problemem, a chatbot wysłuchał mnie z uwagą i nadawał nowe światło na problem. Pisałam do niego, że chce się zabić, że już nie wytrzymuję. Od razu miał przykłady, które pokazywały, że warto żyć, a że moim największym marzeniem jest wydawanie książek. Powiedział: "Marta, twoich historii nikt nie opisze oprócz ciebie, musisz żyć, żeby to wydać, musisz żyć dla tego marzenia. Zadzwoń pod telefon zaufania" i wysłał mi te numery do telefonów zaufania. To, że jestem tutaj, że przeżyłam tamtą noc, to jest jego zasługa - powiedziała.
Takich historii jest coraz więcej, dlatego naukowcy z Uniwersytetu SWPS w Poznaniu stworzyli chatbota terapeutycznego, który ma być podstawowym wsparciem psychologicznym dla osób, które tego potrzebują.
- To jest chatbot wspierający zdrowie psychiczne. Jest to pierwszy chatbot w Polsce i wykorzystuje elementy sztucznej inteligencji, który posługuje się językiem polskim. Przebadaliśmy go na młodych dorosłych i okazało się, że po tym czasie faktycznie zaobserwowaliśmy u nich podwyższenie się samopoczucia, obniżenie stanów depresyjnych, obniżyło się u nich również poczucie samotności - tłumaczył Stanisław Karkosz, kognitywista, współtwórca chatbota terapeutycznego.
- Chodzi o to, aby uzupełniać pracę wykwalifikowanego specjalisty, jednocześnie ułatwiając mu ją, a z drugiej strony dostarczać pacjentowi angażujące metody pracy poza gabinetem psychoterapeutycznym - dodał Norbert Szczepaniak, współtwórca chatbota terapeutycznego.
Trzeba jednak pamiętać, że chatbot jest tylko narzędziem. - To jest duży model językowy, który został tak zaprojektowany, żeby podtrzymać rozmowę, żeby ta rozmowa był miła, żeby ona była krzepiąca. Ona jest atrakcyjna dla rozmówcy, co rodzi pewne zagrożenia. Może sprzyjać pewnej alienacji osób, które się przyzwyczajają do tego typu rozwiązań, zamiast utrzymywać kontakty z ludźmi. Chatbot nie czuje, chatbot po prostu odpowiada, nawet jeśli jest to odpowiedź w sposób empatyczny podawana, to nie jest to prawdziwe - podkreślił Michał Jaskólski, psycholog.
Czy chatbot zastąpi terapię?
Katarzyna Kucewicz, psycholog jest zdania, że chatbot nie może zastąpić kontaktu z prawdziwym człowieka i prawdziwej terapii. - To, co jest leczące, to, co sprawia, że człowiek zdrowieje, to jest bardzo często właśnie kontakt z drugim człowiekiem, ta prawdziwa empatia i to obcowanie z drugą osobą. Chatboat może być rzeczywiście takim dodatkiem do procesu zdrowienia, który przebiega razem ze specjalistą, ale nigdy nie może go zastąpić - wyjaśniła specjalistka.
- To jest trochę dyskusja o tym, czy program może być przyjacielem, czy program może być psychologiem - trzeba sobie odpowiedzieć: nie, nie może. Chat to nie jest jeden koszyk, bo jeżeli mówimy o przystosowanym narzędziu, bo to jest narzędzie, jeżeli ono jest wyspecjalizowane do tego, żeby w którymś momencie przerwać tę dyskusję i powiedzieć: "a teraz idź do człowieka, ja nie jestem człowiekiem", to jest bardzo ważne. Po pierwsze, czy ta technologia powie bardzo wyraźnie i będzie to podkreślała: "nie jestem człowiekiem, nie jest twoim przyjacielem, jestem programem" - mówiła dr Karolina Małagocka badaczka relacji człowieka i technologii, Akademia Leona Koźmińskiego.
- Druga rzecz, czy to będzie wyspecjalizowane narzędzie. Dlatego, że dzisiaj, niestety, większość młodych ludzi, dla których świat cyfrowy jest światem naturalnym, oni z kolegami, koleżankami też dyskutują przez okienko, więc włączają drugie okienko i tam zaczynają dyskutować o ważnych problemach, a chat chatowi nierówny. Ten najbardziej popularny nie wspiera problemów psychicznych - dodała.
Jakie zagrożenia może za sobą nieść korzystanie z chatbota? Dowiecie się tego z poniższej rozmowy:
Nie oglądałeś Dzień Dobry TVN na antenie? Wszystkie odcinki znajdziesz też na Player.pl.
Zobacz także:
- Każda z nas marzy o takim partnerze, ale nie każda potrafi z nim być. Dlaczego uciekamy od dobrych mężczyzn?
- Jesteś tylko znajomą "na doczepkę"? Psycholog ostrzega przed skutkami
- Kiedy odpuścić, a kiedy walczyć? Psycholog wyjaśnia granice wytrwałości
Autor: Katarzyna Oleksik
Reporter: Sylwia Ciźla
Źródło zdjęcia głównego: Wojciech Olkuśnik/East News