Depresja to zespół zaburzeń psychicznych obejmujący strefę nastroju. W depresji dwubiegunowej na przemian występują epizody obniżenia nastroju z epizodami hipomanii lub manii. Zrozumienie mechanizmów powstawania schorzenia i jego objawów wyczuli nas na niepokojące symptomy u osób z najbliższego otoczenia.
Depresja dwubiegunowa w literaturze miewa różne określenia. Bywa nazywana zaburzeniami afektywnymi dwubiegunowymi, chorobą afektywną dwubiegunową (ChAD), psychozą maniakalno-depresyjną czy cyklofrenią. Schorzenie to polega na występujących cyklicznie zmianach nastroju, w przebiegu których występują zespoły depresyjne i maniakalne lub hipomaniakalne, rozdzielone (lub nie) okresami bezobjawowymi. Choroba afektywna dwubiegunowa to schorzenie przewlekłe i nawracające. Dlatego tak ważne jest szybkie rozpoznanie i leczenie, wtedy zwiększa się szansa na powstrzymanie nawrotów.
Ku pokrzepieniu serc
Choroba afektywna dwubiegunowa: faza depresji
Depresja narasta powoli i zdarza się, że jej początkowe objawy bywają niezauważone. Stopniowo obniża się nastrój, człowiek staje się apatyczny, bierny. Z tego stanu nie są w stanie uwolnić go bliscy ani pozytywne wydarzenia w życiu chorego. Pojawia się ograniczanie aktywności życiowej i zaniku energii. Obniża się samoocena chorego, pojawiają się myśli negatywne, które dominują w życiu chorego.
Narastające poczucie beznadziejności i braku sensu życia może wywołać myśli samobójcze (tak zwane myśli "S"), które, jeśli w porę nie zostaną podjęte odpowiednie kroki i leczenie, mogą prowadzić do prób samobójczych.
Choroba afektywna dwubiegunowa: faza manii
Radykalnie przeciwnym stanem do depresji jest druga faza choroby, w przebiegu której pojawiają się objawy hipomanii lub manii.
Jej wystąpienie przejawia się podwyższonym nastrojem, czasem euforią i poczuciem podniecenia, szczęścia, które często bywa nieadekwatne do sytuacji. Epizod maniakalny charakteryzuje wystąpienie u pacjenta tzw. gonitwy myśli. Pacjent odczuwa ich natłok, mogą być one niezwiązane ze sobą i obejmować odmienne tematy, czasem otoczenie może odnosić wrażenie, że są one nielogiczne. Osoby chore mają skłonność do ryzykownych zachowań (nieracjonalne inwestycje finansowe, przypadkowe kontakty seksualne) i poczucia mocy, które może wywołać irracjonalne zachowania (np. skok z dachu budynku, bardzo szybka jazda samochodem).
Hipomania a mania w chorobie dwubiegunowej
Stany te charakteryzują podobne dolegliwości, różni je natomiast stopień nasilenia. Hipomania odznacza się jedynie nieznacznym pobudzeniem, zwiększeniem napędu i chęcią do podejmowania wielu zadań jednocześnie. Czasami otoczenie może w ogóle nie traktować danego zachowania osoby jako przejawu choroby. Wydaje nam się, że osoba chora posiada po prostu duży zapał do realizowania zadań. Objawy manii są znacznie bardziej nasilone i nie pozostają niezauważone przez najbliższych.
Przyczyny depresji dwubiegunowej
Współcześnie, rozpatrując przyczyny zaburzeń afektywnych, w tym depresji dwubiegunowej, często rozważa się z tzw. model biopsychospołeczny. Składa się on z trzech grup przyczyn - biologicznych (mutacje genowe), psychologicznych (np. ekspozycja na przewlekły, silny stres) i społeczno-kulturowych (sytuacja finansowa, stosunki rodzinne).
Depresja dwubiegunowa - leczenie
Przy utrzymywaniu się dolegliwości przez okres dłuższy niż 2 tygodnie powinna odbyć się konsultacja u specjalisty. Jeżeli nasilenie dolegliwości jest znaczne, występują objawy wytwórcze lub myśli samobójcze, konsultacja powinna odbyć się w trybie natychmiastowym. Wówczas wskazana jest również hospitalizacja.
Istotna jest kompleksowość terapii, tzn. połączenie metod farmakologicznych (właściwie dobrany lek/leki przeciwdepresyjne) oraz psychoterapii (i/lub inne formy terapii czy zajęć terapeutycznych) i psychoedukacji.
Zastosowane środki lecznicze (leki p/depresyjne z różnych grup) modyfikują i normalizują zmiany biochemiczne i strukturalne w mózgu, dzięki czemu możliwym staje się właściwe komunikowanie się komórek nerwowych.
Osoby cierpiące na manię, leczone są neuroleptykami (benzodiazepiny, olanzapina), których głównym zadaniem jest hamowanie objawów choroby i stabilizacja nastroju.
30 marca - Światowy Dzień Choroby Afektywnej Dwubiegunowej
30 marca ustanowiony został Światowy Dzień Choroby Afektywnej Dwubiegunowej. To istotne święto w ramach promowania wiedzy o zdrowiu psychicznym. Na CHAD cierpi między 6 a 11% populacji. To bardzo ważne, aby wspierać i przeciwdziałać stygmatyzacji tej choroby. Dzięki poprawnie wdrożonemu leczeniu i wsparci rodziny można uniknąć negatywnych konsekwencji choroby afektywnej dwubiegunowej, w tym samobójstwa.
Zobacz wideo:
Zobacz także:
- Znana blogerka szczerze o chorobie: "W jednym momencie nie muszę spać, jeść i pić, bo jestem tak nakręcona. Innego dnia nie chce mi się żyć"
- Życie z chorobą dwubiegunową. Mika Urbaniak w szczerym wyznaniu: "Alkoholem łagodziłam symptomy"
- Od manii do depresji. Jak żyć z chorobą afektywną dwubiegunową?
Autor: Adrian Adamczyk
Źródło zdjęcia głównego: LWA/Getty Images