Czym jest behawioryzm? Poznaj najważniejsze założenia i techniki

Czym jest behawioryzm?
Czym jest behawioryzm?
Źródło: Westend61/Getty Images
Behawioryzm jest jednym z kierunków psychologii. Zakłada, że w naszym życiu niezwykle ważne są dostrzegalne zachowania, które wynikają z bodźców warunkujących reakcję. Obecnie jest to jeden z najbardziej znanych kierunków psychologii.

Behawioryzm powstał w XX wieku, a największym zainteresowaniem cieszył się w Stanach Zjednoczonych. Behawioryści, badając zachowania zarówno zwierząt, jak i ludzi, wyodrębnili odruchy warunkowe i bezwarunkowe. Dziś techniki psychoterapii behawioralnej są bardzo często stosowane i przynoszą duże rezultaty.

Problemy natury psychologicznej

Źródło: Dzień Dobry TVN
Iluzja psychologiczna
Iluzja psychologiczna
Jak wyleczyć złamane serce?
Jak wyleczyć złamane serce?
Czy wybaczać sobie małe grzeszki?
Czy wybaczać sobie małe grzeszki?
Nauka 4 dni w tygodniu – rewolucja w kreatywności?
Nauka 4 dni w tygodniu – rewolucja w kreatywności?
Rodzicu, bądź obecny w życiu dziecka
Rodzicu, bądź obecny w życiu dziecka
Jak wspierać osoby w kryzysie psychicznym?
Jak wspierać osoby w kryzysie psychicznym?
Jak radzić sobie z lękiem i stresem?
Jak radzić sobie z lękiem i stresem?
Nastoletnia depresja - niewidzialny wróg
Nastoletnia depresja - niewidzialny wróg
Mistrzyni olimpijska o walce z depresją
Mistrzyni olimpijska o walce z depresją
Zaburzenia psychiczne u dzieci
Zaburzenia psychiczne u dzieci
Psychoefekty - codziennie wpływają na nasze życie
Psychoefekty - codziennie wpływają na nasze życie
Internet na ratunek psychologii
Internet na ratunek psychologii
Jak znaleźć psychoterapeutę dla siebie?
Jak znaleźć psychoterapeutę dla siebie?
Jak pomóc dziecku radzić sobie z emocjami?
Jak pomóc dziecku radzić sobie z emocjami?
Depresja poporodowa - czym różni się od "baby bluesa"?
Depresja poporodowa - czym różni się od "baby bluesa"?
Anna Jędrzejowska wspiera budowę Centrum Psychiatrii Dzieci i Młodzieży
Anna Jędrzejowska wspiera budowę Centrum Psychiatrii Dzieci i Młodzieży
Agnieszka Więdłocha o psychiatrii dziecięcej w Polsce. "Szprycuje się je lekami ogłupiającymi"
Agnieszka Więdłocha o psychiatrii dziecięcej w Polsce. "Szprycuje się je lekami ogłupiającymi"
Epidemia zaburzeń odżywiania w dobie pandemii
Epidemia zaburzeń odżywiania w dobie pandemii
Julia Wróblewska w obszernym wywiadzie o zaburzeniach osobowości. "Moje problemy zaczęły się po rozwodzie rodziców"
Julia Wróblewska w obszernym wywiadzie o zaburzeniach osobowości. "Moje problemy zaczęły się po rozwodzie rodziców"
Zespół Otella, czyli urojenie bycia zdradzanym
Zespół Otella, czyli urojenie bycia zdradzanym
Błędna diagnoza. Jak leczyć zaburzenia borderline
Błędna diagnoza. Jak leczyć zaburzenia borderline

Behawioryzm, definicja i teoria behawioralna

Co to jest behawioryzm? Behawioryzm (z ang. oznacza "zachowanie") to filozofia nauki, która bada zachowania ludzi oraz zwierząt. Behawioryzm został zapoczątkowany przez Johna Broadusa Watsona, który skupił się wyłącznie na przewidywaniu oraz kontrolowaniu zachowań. Można wyróżnić kilka rodzajów behawioryzmu – od klasycznego, poprzez metodologiczny, aż po behawioryzm radykalny. Pierwszy z nich zakładał, że źródłem wiedzy są wyłącznie zachowania, gdyż tylko je można ocenić obiektywnie. W behawioryzmie metodologicznym dopuszczano badanie stanów wewnętrznych, tak jednak, żeby można było je w sposób obiektywny zmierzyć. Behawioryzm radykalny mówi natomiast, że zarówno zachowania, jak i stany wewnętrzne mają dokładnie ten sam charakter.

Jednym z najbardziej znanych eksperymentów behawioralnych jest ten przeprowadzony przez Iwana Pawłowa na psach. Badacz zaobserwował, że gruczoły zwierząt wydzielają znacznie więcej śliny, kiedy nadchodzi pora podawania pokarmu. Postanowił zatem wprowadzić dodatkowy bodziec – dzwonienie dzwonkiem podczas karmienia. Okazało się, że po pewnym czasie wystarczył już sam dźwięk dzwonka, aby pies zaczął produkować więcej śliny. Dzięki temu wyodrębniono dwa odruchy:

  • odruch bezwarunkowy, na który nie mamy żadnego wpływu,
    • odruch warunkowy, który może zostać wyuczony przez odbieranie konkretnych bodźców.

      Dzięki obserwacji znane są dziś takie pojęcia, jak behawioryzm psów czy behawioryzm kotów, które pozwalają na dość szybkie nauczenie zwierzęcia pożądanych zachowań.

      Behawioryzm w psychologii

      Behawioryzm w psychologii jest bardzo popularny. Terapia poznawczo-behawioralna stosowana jest przede wszystkim w pracy z pacjentami cierpiącymi na fobie, nerwice, lęki, zaburzenia odżywiania. Terapia behawioralna opiera się o prawa uczenia oraz warunkowania. Każdy z nas posiada pewne mechanizmy, które umożliwiają naukę umiejętności, jednak nie jest to oddzielone od środowiska, w którym jesteśmy wychowani. Dlatego pewne schematy działania mogą się zmieniać, są uzależnione od warunkowania instrumentalnego. Zadaniem terapii behawioralnej jest oduczenie niepoprawnych zachowań i zastąpienie ich zachowaniami pożądanymi. Podczas rozmów oraz różnorodnych działań pacjent może przekonać się, w jaki sposób działał w określonych sytuacjach, stara się zrozumieć, dlaczego reagował w ten sposób i że reakcja taka nie jest dla niego pozytywna. Terapia pomaga również w wypracowaniu dobrych zachowań.

      Terapia behawioralna skierowana jest przede wszystkim do tych osób, które walczą z aspołecznymi zachowaniami, np. są bardzo nieśmiałe, mają różnego rodzaju lęki i fobie utrudniające codzienne funkcjonowanie albo mają problem z uzależnieniami, w tym z chorobą alkoholową.

      Behawioryzm w literaturze

      Behawioryzm jest obecny również w literaturze (zarówno światowej, jak i polskiej). Behawioryzm dostrzegalny jest przede wszystkim w twórczości Johna Steinbecka oraz Ernesta Hemingwaya. Starali się oni dogłębnie zbadać psychikę swoich bohaterów. W ich powieściach nie znajdziemy klasycznej charakterystyki postaci, tylko charakterystykę psychologiczną. W polskiej literaturze behawioryzm łączy się przede wszystkim z literaturą traktującą o obozach i wojnie. Tendencja ta jest widoczna w twórczości Zofii Nałkowskiej oraz Tadeusza Borowskiego. Behawioryzm w literaturze był i jest często wykorzystywany. Jeżeli chodzi o pisarzy współczesnych, można dostrzec go m.in. w dziełach Cormaca McCarthy'ego. Behawioryzm znalazł zastosowanie w naprawdę różnych dziedzinach – w filozofii, pedagogice, literaturze czy psychologii. Pozwala on zrozumieć zachowania nie tylko ludzi, ale również zwierząt. Z technik behawioralnych korzystają pacjenci w różnym wieku, nawet dzieci cierpiące na autyzm lub charakteryzujące się zachowaniami specyficznymi dla autyzmu.

      Zobacz także:

      Autor: Adrian Adamczyk

      Źródło zdjęcia głównego: Westend61/Getty Images

      podziel się:

      Pozostałe wiadomości

      Wojciech Modest Amaro podzielił się rodzinną nowiną. "Piękny Aniołek już jest na świecie"

      Wojciech Modest Amaro podzielił się rodzinną nowiną. "Piękny Aniołek już jest na świecie"

      Kobiety hejtowane za wielodzietność.  "Odpieluszkowe zapalenie mózgu"  

      Kobiety hejtowane za wielodzietność.  "Odpieluszkowe zapalenie mózgu"  

      Zjadłam słynny żurek Magdy Gessler. Czy talerz zupy jest wart swojej ceny?

      Zjadłam słynny żurek Magdy Gessler. Czy talerz zupy jest wart swojej ceny?

      Siostry uratowały sklep dziadka. "To nie mogło się tak skończyć"

      Siostry uratowały sklep dziadka. "To nie mogło się tak skończyć"

      Marta Krupa o trudnym związku i powrocie do show-biznesu. "Byłam poniżana"

      Marta Krupa o trudnym związku i powrocie do show-biznesu. "Byłam poniżana"

      Nowy uczestnik wszedł do "Hotelu Paradise 8" i od razu namieszał

      Nowy uczestnik wszedł do "Hotelu Paradise 8" i od razu namieszał

      Serowe pyszności na Wielkanoc. Poznaj przepisy Andrzeja Polana na dania z serem długodojrzewającym
      Materiał promocyjny

      Serowe pyszności na Wielkanoc. Poznaj przepisy Andrzeja Polana na dania z serem długodojrzewającym

      Tradycje wielkanocne - zwyczaje, ciekawostki i symbole Wielkanocy. Co powinno być w koszyczku wielkanocnym?

      Tradycje wielkanocne - zwyczaje, ciekawostki i symbole Wielkanocy. Co powinno być w koszyczku wielkanocnym?

      "Po Wielkanocy sałatkę jarzynową wyrzuca 68% Polaków". Znana dziennikarka radzi, co z niej zrobić

      "Po Wielkanocy sałatkę jarzynową wyrzuca 68% Polaków". Znana dziennikarka radzi, co z niej zrobić

      Wyjątkowe dania z drobiu na Wielkanoc (i nie tylko). Wypróbuj przepisy Matteo Brunettiego
      Materiał promocyjny

      Wyjątkowe dania z drobiu na Wielkanoc (i nie tylko). Wypróbuj przepisy Matteo Brunettiego

      Ile jajek można zjeść w tygodniu? Ekspert rozwiewa wątpliwości

      Ile jajek można zjeść w tygodniu? Ekspert rozwiewa wątpliwości

      Księżna Kate wspierała ją w chorobie. Teraz 8-latka chce zrobić dla niej to samo. "Wyzdrowieje tak, jak ja"

      Księżna Kate wspierała ją w chorobie. Teraz 8-latka chce zrobić dla niej to samo. "Wyzdrowieje tak, jak ja"

      10 kroków dzieli Cię od udanej podróży. O tym należy pamiętać przy planowaniu wyjazdu
      Materiał promocyjny

      10 kroków dzieli Cię od udanej podróży. O tym należy pamiętać przy planowaniu wyjazdu

      Klaudia El Dursi zabiera w podróże walizki z jedzeniem?

      Klaudia El Dursi zabiera w podróże walizki z jedzeniem?

      Ten składnik warto suplementować. "Odpowiada za to, że nasza skóra jest ładna, a włosy piękne"
      Materiał promocyjny

      Ten składnik warto suplementować. "Odpowiada za to, że nasza skóra jest ładna, a włosy piękne"

      Wiosenny horoskop miłosny. Pojawią się emocjonalne burze i zawirowania

      Wiosenny horoskop miłosny. Pojawią się emocjonalne burze i zawirowania

      Czy epidemia opioidowa ma szansę dotrzeć do Polski? "4 lata temu nie mieliśmy żadnych przypadków"

      Czy epidemia opioidowa ma szansę dotrzeć do Polski? "4 lata temu nie mieliśmy żadnych przypadków"

      Polska ma własnego van Gogha. Ekspertyzy potwierdziły autentyczność obrazu

      Polska ma własnego van Gogha. Ekspertyzy potwierdziły autentyczność obrazu

      "Alkohol, przemoc, zaniedbania". Gabriela nie bała się pomóc maluchom

      "Alkohol, przemoc, zaniedbania". Gabriela nie bała się pomóc maluchom

      Potrawy wielkanocne, które zawładną świątecznym stołem. Przepisy Sebastiana Olmy
      Materiał promocyjny

      Potrawy wielkanocne, które zawładną świątecznym stołem. Przepisy Sebastiana Olmy

      Marcin Prokop ma wyjątkową relację z bratem, lecz nie zawsze było kolorowo. "Zburzył mój spokój"

      Marcin Prokop ma wyjątkową relację z bratem, lecz nie zawsze było kolorowo. "Zburzył mój spokój"

      Obejrzałam dwa odcinki serialu "Klara". Każdy zna kogoś takiego, jak matka głównej bohaterki

      Obejrzałam dwa odcinki serialu "Klara". Każdy zna kogoś takiego, jak matka głównej bohaterki

      Sposób na wnętrze: Metamorfoza starej i niefunkcjonalnej kuchni. "To jest rewelacja"
      Materiał promocyjny

      Sposób na wnętrze: Metamorfoza starej i niefunkcjonalnej kuchni. "To jest rewelacja"

      Sarah Ferguson wspiera Kate. Sama walczyła z dwoma typami raka

      Sarah Ferguson wspiera Kate. Sama walczyła z dwoma typami raka

      Wyjątkowy gość specjalny w "MasterChef Nastolatki"

      Wyjątkowy gość specjalny w "MasterChef Nastolatki"

      Nazywają go "trudnym aktorem". Jaki naprawdę jest Sebastian Fabijański?

      Nazywają go "trudnym aktorem". Jaki naprawdę jest Sebastian Fabijański?

      Dbać trzeba nie tylko o włosy, ale i o skórę głowy. Jak to robić?
      Materiał promocyjny

      Dbać trzeba nie tylko o włosy, ale i o skórę głowy. Jak to robić?

      "Łazienkowe przekleństwa" - zbawienna metoda czy szkodliwy trend? Psycholożka wyjaśnia

      "Łazienkowe przekleństwa" - zbawienna metoda czy szkodliwy trend? Psycholożka wyjaśnia

      Sposób na idealnie białe firanki i obrusy na święta - sprawdź, co trzeba zrobić

      Sposób na idealnie białe firanki i obrusy na święta - sprawdź, co trzeba zrobić

      "Hotel Paradise 8". Ola i Ada rozdają karty. Ich decyzja może mieć wpływ na Rajskie Rozdanie

      "Hotel Paradise 8". Ola i Ada rozdają karty. Ich decyzja może mieć wpływ na Rajskie Rozdanie

      Zatrzymaj pierwsze zmarszczki. Sprawdź, jak zapobiec starzeniu się skóry
      Materiał promocyjny

      Zatrzymaj pierwsze zmarszczki. Sprawdź, jak zapobiec starzeniu się skóry

      Platforma streamingowa Max już w czerwcu. "Na tę chwilę czekaliśmy 2 lata"

      Platforma streamingowa Max już w czerwcu. "Na tę chwilę czekaliśmy 2 lata"

      Wiosna na wielkanocnym stole. Stwórz własne dekoracje

      Wiosna na wielkanocnym stole. Stwórz własne dekoracje

      Brak apetytu u osób starszych. Co robić, kiedy seniorzy przestają jeść?
      Materiał promocyjny

      Brak apetytu u osób starszych. Co robić, kiedy seniorzy przestają jeść?

      Co i za ile kupimy do koszyka wielkanocnego?

      Co i za ile kupimy do koszyka wielkanocnego?

      Nie wiesz, jak rozmawiać ze swoim psem? Waszą komunikację poprawi Radek Ekwiński. Napisz do nas

      Nie wiesz, jak rozmawiać ze swoim psem? Waszą komunikację poprawi Radek Ekwiński. Napisz do nas

      To najczęstszy błąd w podawaniu żurku

      To najczęstszy błąd w podawaniu żurku

      Wybuchowy ekstrawertyk, a może cichy introwertyk? Poznaj numerologiczną 4

      Wybuchowy ekstrawertyk, a może cichy introwertyk? Poznaj numerologiczną 4

      Mateusz Hładki poprowadzi nowy program

      Mateusz Hładki poprowadzi nowy program

      Sprawdzony trik z TikToka. Jak sprytnie pokroić mango?

      Sprawdzony trik z TikToka. Jak sprytnie pokroić mango?

      E-sklep TVN. Co jest w ofercie? "Widzowie poczują się częścią czegoś większego"
      Materiał promocyjny

      E-sklep TVN. Co jest w ofercie? "Widzowie poczują się częścią czegoś większego"

      Ile cukru jest w przekąskach dla dzieci? "Owoce się je, a nie pije"

      Ile cukru jest w przekąskach dla dzieci? "Owoce się je, a nie pije"

      Paulina Holtz oddała kuchnię. Ogłoszenie zamieściła na popularnej grupie

      Paulina Holtz oddała kuchnię. Ogłoszenie zamieściła na popularnej grupie

      Wielka przeprowadzka rodziny Clarke. "Najbardziej obawiamy się o Czarusia"

      Wielka przeprowadzka rodziny Clarke. "Najbardziej obawiamy się o Czarusia"

      Sanah szczerze o swoich lękach. Czego się obawia?

      Sanah szczerze o swoich lękach. Czego się obawia?

      9 tradycyjnych potraw na Wielkanoc - najlepsze przepisy

      9 tradycyjnych potraw na Wielkanoc - najlepsze przepisy

      Wakacje w maju – gdzie warto pojechać?

      Wakacje w maju – gdzie warto pojechać?

      Ola Żuraw-Świątek po 10 latach pogodziła się z mamą

      Ola Żuraw-Świątek po 10 latach pogodziła się z mamą

      #DzieńDobrywPolsce. Potrzebujesz interwencji Dzień Dobry TVN? Napisz do nas

      #DzieńDobrywPolsce. Potrzebujesz interwencji Dzień Dobry TVN? Napisz do nas

      Jak rozmawiać z dziećmi o ukrzyżowaniu Jezusa? "Mają prawo wiedzieć, że umieramy"

      Jak rozmawiać z dziećmi o ukrzyżowaniu Jezusa? "Mają prawo wiedzieć, że umieramy"

      Grupowa randka w "Hotelu Paradise 8". Ktoś złoży uczestnikom niezapowiedzianą wizytę

      Grupowa randka w "Hotelu Paradise 8". Ktoś złoży uczestnikom niezapowiedzianą wizytę

      Beata Ścibakówna skrytykowała zachowanie młodych aktorów

      Beata Ścibakówna skrytykowała zachowanie młodych aktorów

      Nauczycielka, która nie stawia stopni. "Obawiałam się bardziej reakcji rodziców niż uczniów"

      Nauczycielka, która nie stawia stopni. "Obawiałam się bardziej reakcji rodziców niż uczniów"