Kaletnictwo to niemal wymarłe rzemiosło, które kilka wieków temu było bardzo popularne. Jednakże wciąż wiele osób chętnie korzysta z usług kaletniczych, bo lepiej naprawiać, niż wyrzucać i kupować nowe. Dowiedz się, na czym polega ten zawód.
Co to jest kaletnictwo?
W Polsce istnieje sporo zawodów, które wydają się niepotrzebne. Wiele z nich przed laty cieszyło się powszechnym szacunkiem i uznaniem. Z biegiem czasu to się zmieniło i niektóre profesje umarły śmiercią naturalną. Po części z nich nie ma już śladu, ale są też takie, które wciąż mogą służyć wielu osobom. Wśród nich jest kaletnictwo, czyli rodzaj rzemiosła, które zajmuje się wytwarzaniem i naprawą skórzanych wyrobów, takich jak: portfele, torebki, walizki, paski, woreczki i mieszki. Historia tej profesji sięga jeszcze czasów średniowiecznych (XIV wiek) i najbardziej rozwinęła się w Krakowie, Poznaniu, Lublinie, Gdańsku, Toruniu oraz Elblągu. Tam prężnie działały cechy kaletnicze, które miały charakter hierarchiczny. Kaletnictwo często jest mylone z miechownictwem (wyrób skórzanych miechów) i rymarstwem (wytwórstwo konnych uprzęży, siodeł, skórzanych pasów pędnych i akcesoriów jeździeckich).
Kaletnictwo wczoraj i dziś
Kiedy w średniowieczu powstał zawód kaletnika, jego znaczenie dla ówczesnej społeczności było ogromne. Wiązało się to z poprawą jakości wytwarzanych produktów, do czego przyczyniła się międzypaństwowa wymiana technologii. Rozwój tej profesji miał również wpływ na standaryzację i organizację pracy wszystkich rzemieślników. Nie bez znaczenia była hierarchiczność, która dawniej decydowała o podnoszeniu kwalifikacji zawodowych rzemieślników. Najniższy stopień to uczeń, który po zdobyciu odpowiedniej wiedzy i umiejętności mógł zostać czeladnikiem, a w końcu nawet mistrzem. Ten tytuł mogła uzyskać osoba, która zdała stosowne egzaminy, co uprawniało ją do samodzielnego wykonywania zawodu kaletnika.
Kaletnictwo we współczesnej postaci wygląda nieco inaczej niż przed laty. Jest to związane nie tylko z formą prawną (w 1989 roku ustawa o rzemiośle zniosła obowiązek przynależności do danego cechu rzemieślniczego), ale również z zapotrzebowaniem na usługi kaletnicze. Ludzie coraz rzadziej z nich korzystają, głównie ze względu na rozwój przemysłu skórzanego, co się przełożyło na spadek cen produktów przez niego wytwarzanych. Dlatego łatwiej nam wyrzucić nawet lekko zniszczoną rzecz, niż oddać ją do naprawy. Bez problemu możemy kupić nową, bez konieczności udawania się do zakładu kaletniczego. Nic więc dziwnego, że takich miejsc jest coraz mniej. Można je spotkać jedynie w dużych miastach, gdzie oprócz usług naprawczych czasem można również zakupić autorskie wyroby skórzane.
Jak wygląda zawód kaletnika?
Wiele osób, zwłaszcza młodych, zastanawia się, kto to jest kaletnik. Ponieważ jest to zawód na wymarciu, ciężko z nim się zetknąć na co dzień. Jednak jego usługi wciąż są bardzo potrzebne i warto od czasu do czasu odwiedzić zakład kaletniczy. Osoba zajmująca się kaletnictwem odpowiada za naprawę wyrobów skórzanych. Najczęściej zgłaszają się do niej kobiety z uszkodzonymi torebkami, np. naderwanym paskiem, urwaną sprzączką, przetartą klapką. Inne problemy, z jakimi mierzą się kaletnicy, dotyczą napraw portfeli i pasków do spodni. Często się zdarza, że osoba uprawiająca ten zawód łączy go również z innymi, zbliżonymi profesjami. Zazwyczaj jest to szewc kaletnik, który potrafi sobie poradzić z każdym defektem w skórzanym bucie.
Współcześnie dość dobrze rozwija się kaletnictwo dla firm. Te usługi często powiązane są również z introligatorstwem, dzięki czemu kaletnik może stworzyć spersonalizowane produkty. Firmy coraz częściej mają zapotrzebowanie na firmowe gadżety skórzane, których wyrobem zajmują się profesjonalne zakłady kaletnicze. Dzięki odpowiednim maszynom i umiejętnościom mogą wytłoczyć lub nadrukować na torbach czy portfelach dowolny nadruk albo firmowy logotyp. Takie prezenty dla pracowników lub klientów są dużo bardziej ekskluzywne i można im nadać indywidualny charakter.
Czy warto korzystać z usług kaletnika?
Z uwagi na to, że zawód kaletnika jest na wymarciu, wiele osób nawet nie wie o możliwościach, jakie dają usługi kaletnicze. Z tych również względów nie należą one do najtańszych, ale często mogą okazać się niezastąpione. Doskonale wiedzą o tym osoby, które mocno przywiązują się do swoich rzeczy, zwłaszcza panie noszące od wielu lat swoją ulubioną torebkę, której nie chcą wymienić na żadną inną. Z usług kaletnika warto korzystać, ponieważ naprawa zniszczonego produktu zwalnia z konieczności zakupu nowego. Choć wiele z nich jest stosunkowo niedrogich, naprawienie starej rzeczy jest bardziej opłacalne nie tylko ze względów finansowych, ale również sentymentalnych.
Rodzinna pasja do szkła. "Jesteśmy wymierającą branżą". Zobacz wideo:
Zobacz też:
Intarsja – zapomniana technika zdobienia drewna
Poznaj rodzinę, która od pokoleń hoduje pszczoły. "One uczą spokoju i pokory"
Canberra – stolica Australii. Co warto zobaczyć?
Autor: Adrian Adamczyk