Instynkt macierzyński. Czy w ogóle istnieje?

Mamy w zwyczaju mówić, że kobieta, która nie chce rodzić dzieci, nie posiada instynktu macierzyńskiego. Czy to sformułowanie jest zgodne z prawdą? Dlaczego tkwimy w przekonaniu, że w takim przypadku zawiodła biologia? Wątpliwości na ten temat rozwiewa w studiu Dzień Dobry TVN psychoterapeutka Justyna Dąbrowska.

Instynkt macierzyński. Czym właściwie jest?

Instynkt zwykle utożsamiamy z wrodzonymi umiejętnościami i automatycznymi odruchami. Tłumaczymy nim wiedzę, której nie zaczerpnęliśmy ze środowiska, a która przyszła samoistnie, bez naszego wysiłku i stosujemy ją automatycznie w praktyce. Wiedzę, którą posiadamy, ale nie mamy pojęcia skąd. Mówimy wówczas o naturalnych zdolnościach i szóstym zmyśle.

W przypadku macierzyństwa termin ten można rozumować na dwa sposoby - jako chęć posiadania potomstwa lub jako uwarunkowaną genetycznie kompetencję w opiekowaniu się dziećmi. Okazuje się jednak, że to, co nazywamy w tym aspekcie instynktem, wcale nim nie jest.

Biologiczna "instrukcja obsługi", jak zajmować się pociechami, rzeczywiście występuje w naturze, ale zauważa się ją wyłącznie u zwierząt ze słabiej rozwiniętą korą mózgową. Przykładem są koty, które po wydaniu potomstwa podążają za automatycznymi odruchami - przegryzają pępowinę, zjadają łożysko, liżą brzuch malucha, by poprawić jego perystaltykę oraz przenoszą swoje dziecko, chwytając je za skórę na karku.

Kobiety jednak nie posiadają takiej umiejętności. Biologia nie zaopatrzyła je w system, który doradza, jak zajmować się pociechą tuż po porodzie. Jeżeli nie doświadczyły nigdy wcześniej opieki nad noworodkiem, nie są w stanie bez wiedzy zaczerpniętej od społeczeństwa i przekazywanej z pokolenia na pokolenie w prawidłowy sposób zaspokoić potrzeb małego człowieka.

- Jesteśmy zbyt skomplikowani pod względem ewolucyjnym, byśmy mogli kierować się zapisanymi w biologii impulsami. Biologia nas wspiera (np. oksytocyną), ale walczy z kulturą, która mocno na nas wpływa - ocenia Justyna Dąbrowska, psychoterapeutka pracująca z kobietami w okresie okołoporodowym. Na czym polega to wspomniane "wsparcie biologii"?

- Nie ma tej instrukcji wpisanej instynktownie, natomiast to, co może pomóc, to oksytocyna, czyli hormon, który obecny jest w różnych sytuacjach w naszym życiu. Nazywamy go hormonem miłości. On się pojawia np. w seksie. Też się pojawia w bardzo wysokich natężeniach po dobrym porodzie i wtedy, kiedy się zaczyna karmienie piersią - wyjaśnia w studiu Dzień Dobry TVN ekspertka.

Przypomnijmy jednak, że sama decyzja o posiadaniu potomstwa ma swoje podłoże głównie w kulturze. Świadomość trudów związanych z macierzyństwem wygrywa ze zwierzęcą potrzebą przedłużenia gatunku. Kobiety często zmieniają w tej kwestii zdanie - z biegiem czasu przekonują się do tego, by zostać matką lub wręcz przeciwnie - rezygnują z tego pomysłu, choć wcześniej planowały założenie rodziny. Nie można więc tego nazwać instynktem, który definiowany jest jako wrodzona i odporna na zewnętrzny wpływ cecha.

Prawda o instynkcie macierzyńskim - geneza terminu

Psychoterapeutka Justyna Dąbrowska twierdzi, że instynkt macierzyński nie istnieje. Skąd więc wzięło się to niepoprawne sformułowanie? Wpływ na powstanie definicji ma kultura. W dobie coraz bardziej rozwiniętej samoświadomości coraz więcej kobiet odchodzi od nałożonego wcześniej przez patriarchat "obowiązku" rodzenia dzieci. Świadczy o tym chociażby zmniejszająca się liczba narodzin w Polsce.

- To jest pozostałość takiego przekonania, że podstawową rolą kobiety jest być matką. Pamiętamy, kiedy to była taka obowiązująca narracja - tłumaczy ekspertka.

Psychoterapeutka ocenia, że niektórym kobietom jest łatwiej otworzyć się na relację z noworodkiem, innym o wiele trudniej. Kluczem do sukcesu w macierzyństwie jest według niej czas. - To, co by im pomogło, to dać im czas, żeby one mogły się tego dziecka nauczyć - radzi nasza rozmówczyni.

Nie oglądałeś Dzień Dobry TVN na antenie? Pełne odcinki znajdziesz na platformie Player.

Jesteśmy serwisem kobiecym i tworzymy dla Was treści związane ze stylem życia. Pamiętamy jednak o sytuacji w Ukrainie. Chcesz pomóc? Sprawdź, co możesz zrobić. Pomoc. Informacje. Porady.

Zobacz także:

Autor: Berenika Olesińska

Źródło zdjęcia głównego: Vera Livchak/Getty Images

podziel się:

Tagi:

macierzyństwo macierzyństwo bez lukru dzieci matka i dziecko poród opieka nad dziećmi Dzień Dobry TVN odcinek dzisiejszy instynkt

Prowadzący:

Anna Kalczyńska-Maciejowska Andrzej Sołtysik

Pozostałe wiadomości

Wielkie otwarcie e-sklepu TVN. Co jest w ofercie? "Widzowie poczują się częścią czegoś większego"

Materiał promocyjnyNewsy

Mistrzowskie dania z krakowskiej suchej, krafterek, wędzonego boczku i szynki na maśle. Poznaj przepisy finalistów 12. edycji Master Chefa

Zdrowa i szybka kuchnia dla najmłodszych. Na punkcie tych dań dzieci dosłownie oszaleją

Materiał promocyjnyPrzepisy kulinarne

Instynkt macierzyński. Czym właściwie jest?

Prawda o instynkcie macierzyńskim - geneza terminu

Pozostałe wiadomości

Wielkie otwarcie e-sklepu TVN. Co jest w ofercie? "Widzowie poczują się częścią czegoś większego"

Joanna Krupa: "Nigdy nie myślałam, że moja córka będzie miała rozbitą rodzinę"

Mikołaj z "Top Model" ledwo uszedł z życiem. "Mama płakała, chciała, żebym wrócił"

Świąteczne atrakcje w Zamku Książ. "To wisienka na torcie, którą kończymy rok 2023 z przytupem"

Ruszyła akcja "Podaruj Misia". Jakie kreacje przygotowały gwiazdy z projektantami?

"Święta marzeń". Pobierz nasz e-book i zacznij przygotowania do świąt już dziś

Gdzie znaleźć uniwersalne prezenty pod choinkę?

Mistrzowskie dania z krakowskiej suchej, krafterek, wędzonego boczku i szynki na maśle. Poznaj przepisy finalistów 12. edycji Master Chefa

Zdrowa i szybka kuchnia dla najmłodszych. Na punkcie tych dań dzieci dosłownie oszaleją

Udekoruj pierniczki i poczuj magię świąt. Pomysły Darii Ładochy

Joanna Krupa uczy córkę języka polskiego. Asha-Leigh pokazała, co potrafi. "Brawo dla was"

Agnieszka Kotońska znacząco schudła i nieustannie mierzy się z hejtem. "Życzą mi śmierci"

''Gorgonzola. Przepyszna historia''. Pobierz nasz e-book i poznaj przepisy na dania z wyjątkowym włoskim serem.

Prawidłowe oddychanie skuteczną bronią na stres. "Musimy się skupić na kilku aspektach"

Jak podkreślić biżuterią świąteczne stylizacje? "Ważne, żebyśmy wyglądały olśniewająco"

Jakie są oczekiwania inwestorów co do zielonej energii?

Damski duet w roli prowadzących Dzień Dobry TVN. Widzowie dobrze je znają

"Mamusiu, ja już nie chcę tu być, na tym światku". Czy 3-latek może mieć depresję?

Szukasz pomysłu na wykwintną przystawkę z Gorgonzolą?

Anna Rusowicz wspiera ofiary przemocy psychicznej. "Na własnych doświadczeniach mogę oprzeć ten kawał wiedzy"

Luiza z "HP" jest w związku. Jej partner też brał udział w programie. "Mój urodzinowy prezent"

Zagięte kości w każdej chwili mogą przebić jej skórę. "Jestem w Polsce jedynym przypadkiem"

Ania Klimczewska wydała kolejną powieść. "Zaczęło się na spontanie jako wielka zabawa"

Krzyś zmaga się z czterokończynowym dziecięcym porażeniem mózgowym. Potrzebuje naszej pomocy

"Królowa przetrwania". Nowy program z 12 znanymi kobietami. W dżungli, bez filtra i cenzury

Buty na jesień/zima 2023. Jak szybko i skutecznie wybrać najmodniejszy model?

Dlaczego koale przytulają drzewa? Poznaj ciekawostki o tym uroczym zwierzaku

Kupujesz gwiazdy betlejemskie w dyskoncie? Zwróć uwagę na cyjacje. Co to takiego?

"Młodość na zamówienie 2". Maciej Panek przeprowadził zaskakującą metamorfozę

Fundacja TVN otworzyła gabinety psychologiczne. "Chcemy, by pacjenci i ich rodziny czuli się zaopiekowani"

Nastolatka urodziła w lesie. "Personelowi medycznemu powiedziała, że znalazła dziecko"

Pizza pachnąca jesienią w wykonaniu Aleksandry Juszkiewicz. Jakie składniki wybrać?

Agnieszka Włodarczyk i Robert Karaś wzięli ślub. Pokazali romantyczne zdjęcia

Nie wiesz, jak rozmawiać ze swoim psem? Waszą komunikację poprawi Radek Ekwiński. Napisz do nas

"Top Model". Natalia nie wygrała programu, ale czuje się zwyciężczynią. "Wcześniej byłam zagubiona"

Od pielęgniarki do Miss Polonia. "Transplantacja włosów jest takim moim konikiem"

"Top Model": Sofia Konecka-Menescal była o krok od wygrania. "Tak działa życie"

14 kg listów od naszych młodych widzów trafiło do rąk Mikołaja. "Drogie dzieci z Polski, kocham was"

"Top Model". Marcin Tyszka szczerze o wygranej Dominika. "Skład finału był bardzo mocny"

Ile zapłacimy za zupy i dania świąteczne Magdy Gessler?

Tanie prezenty Mikołajkowe. Czy da się kupić prezent za 30 lub 50 zł w dobie inflacji?

Ile zostało niedziel handlowych do końca roku? Czy w wigilię 2023 zrobimy zakupy?

Dominik zwycięzcą "Top Model". Co planuje w najbliższych miesiącach? "To jedno z moich marzeń"

Spektrum autyzmu diagnozowane jest również u dorosłych. Jak wygląda rozpoznanie?

Kasia Lins o nowej płycie i muzycznym katharsis. "Nadszedł taki moment, że musiałam powiedzieć dość"

Są jednymi z najpiękniejszych siatkarek na świecie i osiągnęły sukces. "Marzenia warto spełniać"

Dawid Kubacki w szczerym wywiadzie o chorobie żony. "Ściska mi głos w gardle"

Katarzyna Żak wspomina trudne chwile z mężem. "Płakałam"

"ŚOPW". Aneta Żuchowska pokazała córeczkę. "No urody po mamusi się nie wyprze"

Znana ginekolożka ze Szczecina z 5 zarzutami. Grozi jej więzienie

"ŚOPW". Marek usłyszał od Kornelii "najmocniejsze słowo na świecie". "Nie spodziewałem się tego"

Lady Gaga dostała suknię z Polski. "Bardzo bym chciała, by w niej wyszła"

Sara James stworzyła duet ze znanym raperem. "Jestem szalenie wdzięczna, że się udało"

Promocje, przeceny, wyprzedaże - jak kupować rozsądnie? Eksperci radzą

#DzieńDobrywPolsce. Potrzebujesz interwencji Dzień Dobry TVN? Napisz do nas