Gjirokastra to niewątpliwie jedno z najciekawszych miast w całej Albanii. Jest jednym z dwóch miast-muzeum istniejących w tym kraju. W 2005 roku zostało wpisane na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO.
Gjirokastra – miasto srebrnych dachów i tysiąca schodów
Na Listę Światowego dziedzictwa UNESCO miasto wpisane zostało ze względu na to, że jest jednym z nielicznych przykładów miasta handlowego w stylu ottomańskim. Domy charakteryzują się kamiennymi dachami, kamiennymi ścianami bielonymi wapnem, a także drewnianymi balkonami. Gjirokastra wybudowana została na zboczach wzgórza, którego doliną przepływa rzeka Drino. W związku z tym, że miasto otaczają wysokie góry, w lecie bywa tu bardzo gorąco, a temperatura może osiągać nawet 40℃. Ze względu na swoje położenie na górskim zboczu w Gjirokastry wybudować trzeba było bardzo dużą liczbę schodów, dlatego też mówi się o niej „miasto tysiąca schodów”. Inny przydomek to „miasto srebrnych dachów”, ponieważ kamień, z którego są stworzone, przybiera w czasie deszczu odcień srebra. Będąc w mieście, szczególnie warto spróbować dwóch potraw. Jedna z nich to tradycyjna albańska zakwaszona zupa z klopsikami supe me pasha qofte . Druga to słynny ser feta djath nga Gjirokastra .
Zamek w Gjirokastrze – więzień i muzeum militariów
Nad Gjirokastrą góruje, umiejscowiony na wysokim skalistym wzniesieniu, średniowieczny zamek. Ukształtowanie terenu spowodowało, że było to idealne miejsce obronne, dlatego już w XII wieku postawiono tu pierwsze fortyfikacje. Miejsce to było jednym z głównych ośrodków władzy Gjina Bua Spaty, który był przywódcą Despotatu Epiru – jednego z miast greckich, powstałych po rozpadzie Cesarstwa Bizantyjskiego. W 1417 roku twierdza została zdobyta przez Turków osmańskich. Bardzo dokładny opis zamku pozostawił po sobie Ewlija Czelebi – turecki podróżnik, który przybył do zamku w 1672 roku. W kolejnych latach zamek popadał w ruinę, a do świetności przywrócił go w 1812 roku Ali Pasza – władca Epiru, zwany Lwem Janiny. Dzięki niemu zamek jest jedną z nielicznych zachowanych twierdz albańskich. Po 1944 roku na terenie zamku przetrzymywano więźniów politycznych. Zamek wyposażony jest w pięć wież obronnych, wieżę zegarową, a na jego dziedzińcu znajduje się cerkiew. Jednym z najciekawszych eksponatów, który można podziwiać na terenie zamku jest… samolot zwiadowczy Lockheed T-33. W 1957 roku amerykański pilot zmuszony został do awaryjnego lądowania na terytorium Albanii i samolot stał się eksponatem muzeum militariów znajdującego się na terenie zamku w Gjirokastrze.
Dwaj słynni ludzie z Gjirokastry
W Gjirokastry urodziło się dwóch ludzi, dzięki którym o Albanii było głośno w świecie. Pierwszy z nich jest niewątpliwie postacią pozytywną. Mowa bowiem o pisarzu Ismailu Kadare, który urodził się Gjirokastrze 26 stycznia 1936 roku. Już w wieku 18 lat opublikował pierwszy tom wierszy, ale największy rozgłos w Albanii, a później na całym świecie, przyniosła mu powieść "Generał Martwej Armii". W 1990 roku opuścił Albanię i otrzymał azyl polityczny we Francji. W 2005 roku otrzymał nagrodę Man Booker International Prize, a cztery lata później Nagrodę Księcia Asturii.
Druga postać jest mniej kryształowa. 16 października 1908 w Gjirokastry roku urodził się Enver Hodża. W czasie II wojny światowej był jednym z przywódców ruchu oporu, a po wojnie, aż do swojej śmierci w 1985 roku, był dyktatorem Albanii. Pierwsze lata rządów wiązały się z błyskawicznym rozwojem kraju – przeprowadzona została reforma rolna, znacznie ograniczono analfabetyzm, nastąpił rozwój służby zdrowia. Niestety w późniejszych latach styl rządów zmierzał praktycznie w kierunku kultu jednostki, a wobec przeciwników politycznych stosowane były różnego rodzaju represje, w tym nawet tortury. W Albanii funkcjonowało 14 więzień, gdzie obok więźniów politycznych przetrzymywano zwykłych przestępców.
Schron przeciwatomowy w Gjirokastry
Pamiątką po Enver Hodży w Gjirokastry jest muzeum, a także ogromny schron przeciwatomowy. W drugiej fazie swoich rządów dyktator cierpiał na obsesję na punkcie wrogów zewnętrznych, którzy będą chcieli zaatakować jego kraj. W związku z tym na terenie Albanii powstało mnóstwo obiektów wojskowych, w tym ogromny schron w Gjirokastry. Schron został wydrążony w skale we wzgórzu, na którym znajduje się zamek. Jego korytarze ciągną się przez setki metrów. Schron przeznaczony był dla miejscowych notabli, najważniejszych członków partii komunistycznej i ich rodzin. W schronie znajduje się kuchnia, centrala telefoniczna, kilkupokojowe mieszkania, sale narad, zapas żywności i wody. To wszystko miało wystarczyć na kilkumiesięczne życie pod ziemią. Dzięki systemowi schronów nawet w czasie ataku atomowego możliwe miało być zarządzanie państwem z Gjirokastry.
Zobacz wideo: XIX-wieczny zamek w Szkocji na sprzedaż. Cena to… 1 funt
Zobacz też:
Polka stworzyła dźwiękową mapę Islandii. "Urzekła mnie bliskość natury"
Najbardziej instagramowe miejsca na Ziemi. Gdzie warto pojechać po zakończeniu pandemii?
Polka stworzyła dźwiękową mapę Islandii. "Urzekła mnie bliskość natury"
Autor: Adrian Adamczyk