Dalsza część artykułu pod materiałem wideo
John Clarke, Michel H. Devoret i John M. Martinis otrzymali Nagrodę Nobla z fizyki 2025
Nagrodę Nobla z fizyki 2025 otrzymało trzech naukowców - John Clarke, Michel H. Devoret i John M. Martinis - za osiągnięcia w dziedzinie mechaniki kwantowej.
Wyróżnienie przyznano im za "odkrycie makroskopowego kwantowego tunelowania i kwantyzacji energii w obwodzie elektrycznym".
Nagroda Nobla w dziedzinie fizyki
Nagrodę Nobla w dziedzinie fizyki przyznaje się "za najważniejsze odkrycie lub wynalazek". Po raz pierwszy wręczono ją w 1901 roku. Poniżej znajduje się lista uhonorowanych w ciągu ostatnich lat:
- 2024 r. John J. Hopfield i Geoffrey E. Hinton za fundamentalne odkrycia, które umożliwiają uczenie maszynowe przy zastosowaniu sztucznych sieci neuronowych - " impulsy światła tak krótkie, że mierzone w attosekundach, co pokazywało, że impulsy te mogą być wykorzystywane do dostarczania obrazów procesów zachodzących wewnątrz atomów i cząsteczek".
- 2023 r. Pierre Agostini, Ferenc Krausz i Anne L’Huillier - "eksperymentalne metody generujące attosekundowe impulsy światła dla celów badania dynamiki elektronów w materii".
- 2022 r. Alain Aspect, John F. Clauser i Anton Zeilinger - "za eksperymenty ze splątanymi fotonami, ustalające naruszenie nierówności Bella i pionierską informatykę kwantową";
- 2021 r.: Syukuro Manabe, Klaus Hasselmann - "za fizyczne modelowanie klimatu Ziemi, ilościowe określanie zmienności i wiarygodne przewidywanie globalnego ocieplenia"; Giorgio Parisi - "za odkrycie wzajemnego oddziaływania nieporządku i fluktuacji w układach fizycznych od skali atomowej do planetarnej";
- 2020 r.: Roger Penrose - "za odkrycie, że tworzenie się czarnych dziur jest z pewnością przewidywane przez ogólną teorię względności"; Andrea Ghez, Reinhard Genzel - "za odkrycie supermasywnego obiektu kompaktowego w centrum naszej galaktyki".
W przeszłości wyróżnienie to otrzymała Maria Skłodowska-Curie. W 1903 roku nagrodzono ją za prowadzone wspólnie z Henrim Becquerelem badania nad radioaktywnością.
Tydzień noblowski 2025 - jakie nagrody przyznano dotychczas? Co jeszcze przed nami?
W poniedziałek, 6 października, przyznano Nagrodę Nobla 2025 w dziedzinie fizjologii lub medycyny. Wyróżniono nią troje naukowców - Mary E. Brunkow, Freda Ramsdella i Shimona Sakaguchi - za odkrycia dotyczące nabywania tzw. immunotolerancji obwodowej.
W najbliższych dniach poznamy laureatów w następujących dziedzinach:
- środa, 8 października 2025 - Nagroda Nobla w dziedzinie chemii,
- czwartek, 9 października 2025 - Literacka Nagroda Nobla,
- piątek, 10 października 2025 - Pokojowa Nagroda Nobla,
- poniedziałek, 13 października - Nobel z ekonomii.
Nagroda Nobla to złoty medal z wizerunkiem fundatora nagrody, Szweda Alfreda Nobla, oraz kaligrafowany dyplom. Od 2023 roku to także najwyższa w historii kwota pieniężna, 11 mln koron szwedzkich (ok. 4,2 mln zł). O przyznaniu nagród decydują komitety złożone z naukowców i autorytetów na podstawie nadesłanych nominacji. Wskazane przez Nobla kryterium wyboru to odkrycia i osiągnięcia przynoszące ludzkości największe korzyści.
Zobacz także:
- Nagroda Nobla – najbardziej prestiżowa nagroda świata. W jakich kategoriach się ją przyznaje?
- Pokojowa Nagroda Nobla 2023 przyznana. Kto został wyróżniony? Jest zaskoczenie
- Literacka Nagroda Nobla 2023 przyznana. Kto ją zdobył?
Autor: Regina Łukasiewicz
Źródło: rp.pl/ PAP
Źródło zdjęcia głównego: NurPhoto/Contributor/GettyImages