Promieniowanie UV jest głównym czynnikiem stymulującym występowanie ostudy, dlatego osoby z tym schorzeniem powinny unikać wystawiania skóry na działanie słońca. Zmiany będące objawem tego schorzenia mogą pojawić się na całym ciele, jednak najczęściej można je obserwować na skórze twarzy: policzkach, brodzie, czole i w okolicy ust, np. nad górną wargą.
Ostuda: główne rodzaje schorzenia
Ostuda dzieli się na cztery rodzaje, w zależności od tego, w jakim miejscu skóry pojawiło się przebarwienie. Wyróżnić można:
- ostudę skórną, która wynika z nadmiaru melaniny gromadzącej się przede wszystkim w skórze właściwej;
- ostudę naskórkową – w tym przypadku komórki pochłaniające melaninę gromadzą się przede wszystkim w naskórku;
- ostudę mieszaną – w tej odmianie schorzenia nadmiar melaniny gromadzi się zarówno w skórze właściwej, jak i naskórku;
- rodzaj ostudy występujący u osób z ciemną karnacją (nie został nazwany).
W grupie najwyższego ryzyka wystąpienia ostudy są kobiety w ciąży. Szacuje się, że u około 50% pań dotkniętych tym schorzeniem wystąpiła właśnie ostuda ciążowa. Ponadto do grupy szczególnego ryzyka należą osoby o określonym genotypie, stosujące terapię hormonalną lub zainfekowane pasożytami jelitowymi. Prawdopodobieństwo wystąpienia schorzenia rośnie u osób przyjmujących leki, które mogą być światłouczulające, takich jak retinoidy oraz antybiotyki tetracykliny. Ryzyko pojawienie się ostudy u mężczyzn rośnie w przypadku stosowania substancji, które wpływają na podwyższenie poziomu testosteronu w organizmie.
Zazwyczaj zdiagnozowanie ostudy nie stanowi żadnego problemu ze względu na charakterystyczne objawy schorzenia. Nie trzeba więc wykonywać dodatkowych badań, chyba że przebarwienie jest szczególnie ciemne, można wtedy np. zlecić biopsję. Innym sposobem na potwierdzenie występowania ostudy jest użycie lampy Wooda. To nieduże urządzenie, które naświetla przebarwienia charakterystycznym czarnym światłem. Dzięki temu badaniu lekarz może sprawdzić, czy nie są to zmiany grzybicze.
Na czym polega leczenie ostudy?
Podstawową metodą leczenia jest stosowanie specjalnych kremów na ostudę i maści zawierających hydrochinon. To właśnie ta substancja sprawia, że przebarwienia wywołane przez schorzenie się rozjaśniają. Jeżeli osoba dotknięta ostudą będzie regularnie, dwa razy dziennie nakładać maść, zmiany bardzo szybko powinny stać się mniej widoczne. Lekarze polecają też kremy i maści zawierające kwas kojowy lub azelainowy, które uniemożliwiają syntezę melaniny, a także pochodne witaminy A – retinoidy. Najskuteczniej leczy się ostudę naskórkową, gdyż pigment, który trzeba usunąć, znajduje się w wierzchnich warstwach skóry. Terapia trwa średnio trzy miesiące.
Jeśli jednak leczenie kremem nie przynosi efektów, stosuje się inne metody, takie jak mikrodermabrazja, dermabrazja (czyli po prostu mechaniczne usuwanie naskórka) albo peeling chemiczny (z wykorzystaniem kwasu glikolowego). Nie wszystkie rodzaje ostudy wymagają leczenia. Jeśli wywołują ją zaburzenia hormonalne u kobiet w ciąży, to objawy schorzenia ustępują po porodzie. Podobnie sytuacja wygląda przy stosowaniu leków hormonalnych – po ich odstawieniu ostuda powinna ustąpić.
Ostuda – na co uważać i jak zapobiegać?
Bardzo ważną sprawą jest też zapobieganie. Osoby, które cierpią na ostudę, muszą pamiętać o nakładaniu kremów z filtrem (najlepiej SPF 50) przed wyjściem z domu. I to nie tylko w gorące, letnie dni – nawet wczesną wiosną słońce może znacznie utrudnić leczenie ostudy.
Niezwykle istotne jest unikanie słońca w przypadku przyjmowania niektórych leków, takich jak przeciwgrzybicze, przeciwbólowe i przeciwzapalne. Do innych środków mogących stymulować rozwój ostudy po kontakcie skóry z promieniami UV należą leki przeciwcukrzycowe i moczopędne. Ponadto, muszą uważać osoby przyjmujące cytostatyki, sulfonamidy i tetracykliny.
Niektóre rodzaje ziół również zwiększają ryzyko wystąpienie ostudy. Nie powinniśmy wystawiać się na działanie promieniowania UV, jeśli używamy do masażu albo kąpieli olejków zawierających wyciąg z bergamotki lub należących do olejów tworzonych na bazie cytrusów. Trzeba też zachować ostrożność przy stosowaniu naparów z nagietka lub dziurawca, a także arnika, ostu, chryzantemy i mniszka lekarskiego.
Zobacz także:
- Jest uczulona na własne łzy i pot. "To zniszczyło moje życie"
- Studentka z USA cierpi na bardzo rzadką dolegliwość. Jakie są objawy i rodzaje uczulenia na wodę?
- Czy można mieć jednorazowy "atak" alergii? Specjalistka rozwiewa wątpliwości
Źródło zdjęcia głównego: VLG/GettyI mages